به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری حوزه، نمایشگاه بین المللی کتاب ریاض، اخیرا توسط وزیر فرهنگ عربستان، در مرکز بین المللی نمایشگاه های ریاض افتتاح شد. به گفته ناصر الحجیلان، سرپرست نمایشگاه ریاض و معاون فرهنگی وزارت فرهنگ این کشور، در این نمایشگاه، بیش از یک میلیون عنوان کتاب کاغذی و الکترونیکی در ۱۱۹ غرفه عرضه شد. برآورد شده است که حدود ۴ میلیون نفر از نمایشگاه کتاب ریاض بازدید کرده اند.

* تنها ناشری که آثار آن بوی شیعه و انقلاب اسلامی می داد

نمایشگاه کتاب در عربستان سعودی، همیشه برای ناشران کشورهای مختلف از جهات گوناگونی حائز اهمیت بوده است. مرکز الحضاره لتنمیه الفکر الاسلامی نیز از ناشرانی بود که در این نمایشگاه مهم، به شکل فعال شرکت کرده بود. در این نمایشگاه، تنها ناشری که از آن بوی فرهنگ و اندیشه شیعی و نیز انقلاب اسلامی ایران را می توان استشمام کرد، مرکز الحضاره و آثارش بود.

* کارشکنی سال گذشته سعودی ها

قابل ذکر است که در سال گذشته علی رغم درخواست رسمی مرکز الحضاره مبنی بر شرکت در نمایشگاه و نیز تعاملات صورت گرفته فیما بین مرکز و مسوولان نمایشگاه ریاض، به مرکز الحضاره اجازه شرکت در نمایشگاه داده نشد. مسوولان نمایشگاه ریاض در ایمیلی که همان ایام به عنوان عذرخواهی از عدم صدور مجوز شرکت در نمایشگاه برای مرکز ارسال کرده بودند نوشتند” متأسّفانه به دلیل محدودیت مساحت نمایشگاه و کمبود غرفه از پذیرش شما معذوریم”!! مرکز الحضاره نیز در جواب آن نامه چنین نوشت: ” امیدواریم که در سال آینده خداوند بر مساحت شرح صدر شما بیافزاید”

به هر حال، در سال جاری، در همان نامه نگاری ها و تعاملات اولیه و بعد از ارسال لیست کتاب های مرکز و تایید آن توسط شورای علمی نمایشگاه، مجوز حضور مرکز در نمایشگاه ریاض صادر شد و مرکز الحضاره با بیش از ۹۱ عنوان از آثار خود در این نمایشگاه شرکت کرد.

* کارشکنی دوباره و تاخیر یکروزه در عرضه آثار

به دلیل پاره ای بی نظمی ها و یا شاید کارشکنی ها، بار کتب مربوط به مرکز الحضاره یک روز دیرتر از شروع نمایشگاه به محل مورد نظر رسید. به همین جهت در روز اول نمایشگاه، غرفه مرکز الحضاره خالی از کتاب بود. مسئولین نمایشگاه در انتهای روز اول و در ابتدای شب، بار کتب را به مسوول غرفه تحویل دادند. همکاران مرکز در همان زمان ورود کتاب ها، به تنظیم و چیدمان کتب در غرفه مشغول شدند. در واقع، روز دوم نمایشگاه نخستین روزی بود که کتب مرکز الحضاره در نمایشگاه عرضه می شد.

* استقبال فوق العاده از آثار مرکز الحضاره

از همان نخستین ساعات شروع به کار نمایشگاه در روز دوم، حجم غیر قابل انتظاری از غرفه مرکز الحضاره دیدن کردند. استقبال مخاطبین از کتاب های مرکز الحضاره تا آن اندازه بود بعد از گذشت پنجمین روز از نمایشگاه، که در واقع برای مرکز الحضاره چهارمین روز محسوب می شد، حتی یک کتاب هم در غرفه باقی نمانده بود. کتاب هایی مانند علامه طباطبایی، الحضاره الاسلامیه و فقه التربیه، از جمله کتاب هایی بودند که در همان روز دوم نمایشگاه حتی نسخه ای از آن باقی نمانده بود. علاوه بر افراد و موسسات، مراکز علمی نیز با حضور در غرفه مرکز، نسبت به خرید کتاب ها اقدام می کردند.

برپایه این گزارش بنابر اعلام مرکز الحضاره، مرکز البحوث النفسیه و التربویه که مرکزی مهم و زیر مجموعه دانشکده تعلیم و تربیت دانشگاه ملک سعود ریاض است دوره ای کامل از کتاب های مرکز را خریداری کردند. مسوول آموزش مرکز البحوث که همراه تیم خریدشان به غرفه مرکز الحضاره آمده بود، از کتاب فقه التربیه بسیار شگفت زده شده و آن را مهم ترین اثر مرکز الحضاره برمی شمرد. وی که خبر انتشار این کتاب را پیش از این شنیده بود و از محتوای آن آگاهی داشت ۱ دوره از آن را خریداری نمود. قابل ذکر است که کتاب دو جلدی فقه التربیه اثر ارزشمند حجت الاسلام والمسلمین اعرافی است که توسط مرکز الحضاره منتشر شده است.

مرکز علمی الجامعه الاسلامیه که مجموعه ای مهم در مدینه منوّره است نیز دوره ای از آثار مرکز را خریداری کرد.

مرکز أبحاث الاقتصاد الإسلامى دانشگاه ملک عبدالعزیز نیز، از کتب مربوط به حوزه اقتصادی شامل البازار: السوق فی التراث الاسلامی و التنظیر فی الاقتصاد الاسلامی و نیز دراسات اسلامیه فی الاقتصاد و النقد، که از منشورات مرکز الحضاره است، چندین نسخه خریداری کردند.

* قوت قلب شیعیان عربستان

یکی از مهمترین نکته هایی که نسبت به حضور مرکز الحضاره در نمایشگاه ریاض می توان اشاره کرد، واکنش و مواجهه شیعیان حاضر در نمایشگاه نسبت به حضور مرکز بود. تعداد زیادی از شیعیان منطقه الشرقیه عربستان که برای بازدید از این نمایشگاه به ریاض آمده بودند، حضور مرکز الحضاره را قوت قلبی برای خود می دانستند و احساس قرابت فکری و معنوی با آن می کردند.

در میان آثاری که در غرفه مرکز الحضاره به نمایش در آمده بود، دو کتاب با محوریت آیت الله عبدالهادی الفضلی، از فقها و علمای بزرگ شیعه عربستان، بسیار مورد توجه بازدیدکنندگان بخصوص شیعیان حاضر در نمایشگاه قرار گرفت.

* حاشیه های نمایشگاه امسال

امسال دومین سالی است که نمایشگاه کتاب ریاض با حضور همزمان زنان و مردان برگزار می گردد.

سال گذشته نیز، حضور همزمان مردان و زنان با بازتاب های مثبت و منفی از سوی محافل دینی و اجتماعی در داخل عربستان مواجه شد. سالهای پیش از این، روزهایی از نمایشگاه مخصوص بازدید مردان و روزهای دیگر مخصوص بازدید های خانوادگی بود. مسأله حضور همزمان زنان و مردان در نمایشگاه، امسال هم با حاشیه هایی همراه بود. قبل از آغاز این نمایشگاه، برخی ناشران عربی از دریافت ایمیل هایی ناشناس خبر داده بودند که آن ها را به دلایل دینی به تحریم این نمایشگاه دعوت کرده بود. این ناشران البته ضمن اعلام بی اعتنایی خود به این ایمیل های مجهول، به این نکته هم اشاره کردند که سال گذشته به دلیل میزبانی از برخی زنان نویسنده در غرفه هایشان، از سوی مسوولان دینی نمایشگاه با محدودیت هایی مواجه شدند. با این احوال، عبدالله الجاسر، معاون وزیر فرهنگ و رسانه سعودی درباره احتمال اقدامات غافلگیر کننده گروه موسوم به امر به معروف در جریان نمایشگاه کتاب این کشور هشدار داده بود.

در بعضی از روزهای نمایشگاه، تعدادی از وهابیون افراطی، به شکل ناگهانی وارد غرفه ها می شدند و در پی یافتن و جمع آوری کتاب های مخالف اندیشه های خود بودند . این افراطی گری ها معمولاً با دخالت پلیس حاضر در نمایشگاه آرام می شد.

یکی از این وهابیون طی اظهاراتی گفته بود: با توقف در گلوگاه این نمایشگاه و حضور در نقاط مختلف آن، مانع از اختلاط میان زنان و مردان و نیز فروش کتب ضالّه می شویم ما، عبدالعزیز خوجه، وزیر اطلاع رسانی دولت را مسئول این رفتارهای نامناسب می دانیم.

درپی انتشار اخباری مبنی بر ممنوعیت ورود زنان بدون محرم به نمایشگاه کتاب عربستان، شیخ عبداللطیف آل الشیخ، رئیس هیئت امر به معروف و نهی از منکر عربستان در پاسخ به این سئوال که آیا زنانی که همراه مرد محرم نباشند اجازه ورود به نمایشگاه کتاب ریاض خواهند داشت؟ گفت: هیئت امر به معروف و نهی از منکر، مانع ورود زنان به نمایشگاه کتاب نخواهد شد. خرید کتاب برای همگان آزاد خواهد بود به شرط آن که آشکارا عمل حرام و نامشروع مرتکب نشوند. وی درباره واکنش های احتمالی افراد غیرمسئول به حضور زنان در نمایشگاه کتاب به بهانه

امر به معروف و نهی از منکر گفت: تمام عوامل هیئت امر به معروف و نهی از منکر دارای کارت هستند ولی

ما در برابر اقدامات افراد فاقد کارت عضویت این هیئت، مسئول نیستیم.

حضور سلفی ها نیز در غرفه مرکز الحضاره در جای خودش جالب توجه بود. هیئت امر به معروف و نهی از منکر حاضر در نمایشگاه نیز یکی دو بار به غرفه مرکز الحضاره آمد و شد داشت و کتاب ها را تورقی می کرد و چیز قابل تعرضی نمی یافت و می رفت.