حجت‌الاسلام محمد همتیان، معاون تهذیب مرکز مدیریت حوزه علمیه قم در پاسخ به پرسش «چقدر حقوق همسایگان در کشور اسلامی ما رعایت می‌شود؟» به بررسی دلایل کم توجهی برخی از افراد نسبت به حقوق همسایگان پرداخت، گفت: ائمه(ع)‌ در روایت فراوانی نسبت به توجه افراد بر حقوق همسایگان تأکید کردند.

وی ادامه داد: یکی از علت‌‌های اصلی رعایت نکردن حقوق همسایگان از سوی افراد عدم آگاهی و معرفت آن‌ها نسبت به معارف اهل‌بیت(ع) و روایت این بزرگواران و دیدگاه اسلام درباره همسایه است، از این‌رو باید دیدگاه اسلام نسبت به حفظ حقوق همسایه برای مردم تبیین، روشن و آشکار شود.

الجار ثم الدار

استاد اخلاق حوزه علمیه قم با اشاره به تأکیدات اهل‌بیت(ع) نسبت به حفظ حقوق همسایگان، یادآور شد: امام حسن مجتبی(ع) در روایتی می‌فرمایند «یک شب جمعه مادرم از شب تا صبح به عبادت و راز نیاز با خداوند متعال مشغول بودند و در طول شب همسایگان را دعا می‌کردند تا این‌که در آخر عبادت خویش برای خودمان دعا کردند».

وی تصریح کرد: امام مجتبی(ع)‌ در ادامه سخنان خویش می‌فرمایند «وقتی از حضرت زهرا(س) پرسیدم که مادر چرا نخست همسایگان را دعا کردید و بعداً خودمان را؟»، حضرت فاطمه(س) فرمودند «الجار ثم الدار، یعنی فرزندم نخست همسایه و سپس خودمان».

بی‌توجهی همسایگان به یکدیگر از سوغات زشت جامعه غربی برای امت اسلامی است

حجت‌الاسلام همتیان بیان کرد: در جای دیگر امام علی(ع) می‌فرمایند «پیامبر(ص) به قدری ما را به حفظ حقوق همسایگان سفارش کردند که ما فکر کردیم همسایه از همسایه ارث می‌برد»، اگر مردم نسبت به این معارف الهی آگاهی داشته باشند مسلماً درصد زیادی از آن‌ها حقوق همسایگان خود را رعایت می‌کنند.

معاون تهذیب مرکز مدیریت حوزه علمیه قم با تأکید بر فرهنگ سازی مناسب در جهت رعایت حقوق همسایگان از بی‌توجهی برخی از افراد نسبت به حقوق همسایگان خود به ویژه در زندگی آپارتمان نشینی امروز ابراز تأسف کرد و خاطرنشان کرد: هر چند در زندگی امروز همسایگان به وسیله وجود آپارتمان و مجتمع‌ها به یکدیگر نزدیک شدند ولی در حقیقت از یکدیگر دورتر شدند.

فرهنگ غربی دچار مرگ عاطفی شده است

وی افزود: هر چند فضای زندگی آپارتمان نشینی کم بوده و همسایگان به یکدیگر نزدیک شدند ولی متأسفانه برخی از همسایگان روزها، ماه‌ها و حتی سال‌ها از همسایه خود خبر ندارند و این بی‌خبری همسایگان از یکدیگر در جامعه اسلامی ما از سوغات زشت غربی‌ها است.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم با بیان این‌که در فرهنگ غرب هیچ عاطفه، احساس و مسؤولیتی نسبت به یکدیگر نیست، ابراز داشت: جامعه غربی گرفتار مرگ عاطفی شده است و همان‌گونه که یک حیوان از فرزند خود تا زمان بزرگ شدند محافظت کرده و پس از آن او را رها می‌کند غربی‌ها نیز تا یک سن معینی از کودکان خود مراقبت کرده و پس از آن کودکان خود را در جامعه رها می‌کنند.

وی تأکید کرد: در فرهنگ غرب خانواده‌ها هیچ اشرافی نسبت به کودکان خود نداشته و کودکان در انجام کارهای خود آزاد هستند، ارتباطات خانواده‌های غربی با یکدیگر بر اساس عواطف انسانی نبوده و افراد در برابر یکدیگر هیچ احساس مسؤولیتی ندارند این در حالی است که غربی‌ها سعی می‌کنند این فرهنگ اشتباه و غلط خود را در میان دیگر جوامع رشد داده و جوامع دیگر را با خود همراه کنند.

ضرورت حفظ حقوق همسایگان در مراسم‌ و جشن‌ها

حجت‌الاسلام همتیان درباره معیار همسایه در اسلام به روایتی از امیر مؤمنان(ع) تمسک کرد و گفت: امام علی(ع) در روایتی می‌فرمایند «از هر سو چهل خانه همسایه فرد به شمار می‌آید»، البته باید توجه داشت بر اساس قانون «الاقرب فالاقرب» همسایگان نزدیک از اهمیت و حساسیت بیشتری برخوردار هستند.

وی یادآور شد: فرد باید تمام سعی خود را در حفظ حقوق همسایگان و برقراری آسایش و امنیت برای آن‌ها انجام بدهد، در روایتی از پیامبر(ص) آمده «از رحمت خداوند متعال دور است کسی که همسایه خود را آزار دهد».

معاون تهذیب مرکز مدیریت حوزه علمیه قم با اشاره به برگزاری مراسم‌ها و مجالس مختلف عروسی و جشن در جامعه ما، بیان داشت: همسایگان باید توجه داشته باشند که اگر تحرکات و برنامه‌های در منزلشان انجام می‌دهند با ایجاد سر و صدا سبب آزار همسایگان خود نشوند؛ همچنین ضروری است افراد در هنگام استراحت دیگران با صدای بوق، دزدگیر و یا کار کردن با وسایل پر سر و صدا سبب آزار آن‌ها نشوند.

فرد باید نسبت به حقوق همسایگان خود احترام قائل شود

وی ادامه داد: همسایه باید از حال همسایه خود خبر داشته باشد، در روایت نیز نسبت به بی‌خبری افراد از حال همسایگان مذمت شده است، باید توجه کرد که آیا همسایه گرفتاری دارد یا خیر و اگر دارد در صدد رفع گرفتاری‌های آن‌ها باشیم، برای مثال اگر پیرزن و پیرمردی نمی‌توانند کارهای و فعالیت‌های خود را انجام می‌دهند کمک کنیم تا مشکلاتشان را رفع کنند.

حجت‌الاسلام همتیان با اشاره به روایت امیر مؤمنان(ع) «آن چرا که برای خود می‌پسندی برای دیگران بپسند و آن‌چه را که برای خود نمی‌پسندی برای دیگران نپسند»، بر ضرورت حفظ حقوق همسایگان تأکید و خواستار فرهنگ سازی حفظ حقوق همسایگان در جامعه از سوی نهادهای مختلف کشور شد.

وی در پایان گفت: هیچ فردی دوست ندارد که به حقوق، ناموس و مال او تعرض و تعدی شود باید این حالت را برای همسایگان نیز در نظر گرفته و نسبت به حقوق، ناموس و مال آن‌ها احترام قائل شد.

شایان ذکر است، مقام معظم رهبری در دیدار جوانان خراسان شمالی به ارائه فهرستی از آسیب‌های سبک زندگی پرداختند و بیست پرسش مطرح کردند، دو پرسش‌ از این پرسش‌ها مربوط به موضوع دروغ بود.

گفتنی است، پرسش‌های زیر بخش از پرسش‌های مطرح شده از سوی مقام معظم رهبری است:

چه کنیم که طلاق و فروپاشى خانواده، آنچنان که در غرب رایج است، در بین ما رواج پیدا نکند؟

چرا در بعضى از شهرهاى بزرگ، خانه‌هاى مجردى وجود دارد؟ این بیمارى غربى چگونه در جامعه‌ى ما نفوذ کرده است؟

چرا به ما میگویند که ساعات مفید کار در دستگاه‌هاى ادارى ما کم است؟

تولید کیفى در بخش‌های مختلف، چقدر مورد توجه و اهتمام است؟

حقوق افراد را چقدر در رسانه‌ها ، در اینترنت و… مراعات می‌کنیم؟

علت پرخاشگرى و بى‌صبرى و نا بردباری در میان بعضى از ماها چیست؟

بعضى‌ها با داشتن توان کار، از کار می‌گریزند؛ علت کار گریزی چیست؟

آیا ما در معاشرت‌های روزانه، به همدیگر به طور کامل راست میگونیم؟

آرایش در بین مردان و زنان چقدر درست است؟

طراحى لباسمان چقدر متناسب با نیازهاى ما و عقلانى و منطقى است؟

آپارتمان‌نشینى چقدر براى ما ضرورى است؟ چقدر درست است؟

چرا صله‌ى رحم در بین ما ضعیف است؟

چرا در برخى از بخش‌های کشورمان روى آوردن جوان‌ها به مواد مخدر زیاد است؟

چرا پشت سر یکدیگر حرف می‌زنیم؟

چرا در بین بسیارى از مردم ما مصرف‌گرایی رواج دارد؟

تجمل‌گرایی چیست؟ بد است؟ خوب است؟ چقدرش بد است؟ چقدرش خوب است؟

آپارتمان‌نشینى چقدر براى ما ضرورى است؟

چه کنیم که ریشه‌ى ربا در جامعه قطع شود؟

چرا برخى از حرف‌های خوب، ایده‌هاى خوب، در حد رؤیا و حرف باقى می‌ماند؟

وجدان کارى در جامعه چقدر وجود دارد؟

انضباط اجتماعى در جامعه چقدر وجود دارد؟

چقدر به قانون احترام می‌کنیم؟ علت قانون گریزی در برخى از مردم چیست؟

علت پرخاشگرى و بى‌صبرى در میان بعضى از ماها چیست؟

چرا در برخى از بخش‌های کشورمان طلاق زیاد است؟

در بین ما دروغ چقدر رواج دارد؟

نوع معمارى در جامعه‌ى ما چگونه است؟ چقدر متناسب با نیازهاى ماست؟

الگوى تفریح سالم چیست؟

حد زاد و ولد در جامعه‌ى ما چیست؟

چرا در زمینه‌ى فرهنگ رانندگی، مردمان منضبطى به طور کامل نیستیم؟

علت کار گریزی چیست؟

چرا فرهنگ کار جمعى در جامعه‌ى ما ضعیف است؟

چه کنیم که زن در جامعه‌ى ما، هم کرامت و عزتش حفظ شود، هم وظائف اجتماعی‌اش را انجام دهد و هم حقوق اجتماعی و خانوادگی‌اش محفوظ بماند؟