یکی دو سالی است که به جهت مشکلات مالی و بودجه ای که فشار تحریم ها نیز بر شدت آن افزوده، بودجه های مربوط به امور فرهنگی و دینی کشور، کاهش قابل توجهی یافته است، به گونه ای که اعتراض و نارضایتی علما و مراجع معظم تقلید، صاحب نظران امور فرهنگی و از جمله برخی نمایندگان مجلس را سبب شده است.

 خبرگزاری حوزه با تنی چند از وکلای ملت به گپ و گفت پرداخته و دیدگاه و نظر آن ها را در این خصوص جویا شده است.

نمایندگان بهارستان نشین در این گفتگوها به طور خاص ، ضرورت ها و نیازهای حوزه های علمیه را مورد توجه قرار داده و درباره چگونگی حمایت خانه ملت برای تامین زیرساخت های حوزوی ، به بیان نقطه نظرات مهمی پرداخته اند که مشروح آن در ادامه می آید؛

نگرانی ها هنوز وجود دارد اما…!

محمدعلی اسفنانی، سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس، ضمن ابراز تاسف از اینکه در بودجه سال ۹۲ نسبت به مباحث دینی و فرهنگی کم لطفی صورت گرفت، گفت: در برخی ردیفهای بودجه سال جاری از جمله مباحث فرهنگی، دفاعی و عمرانی کاهش قابل توجهی را شاهد بودیم.

وی با اشاره به اینکه در دولت گذشته ردیفهای بودجه ای با توجه به پیش بینی های صورت گرفته محقق نشد، افزود: امسال نیز این نگرانی وجود دارد که بخشی از درآمدهای بودجه محقق نشود لذا تصمیم گرفتیم هنگام بررسی بودجه آن مواردی را که نسبت به تحقق آن اطمینان بیشتری داشتیم را تصویب کرده و به سمت رویاپردازی حرکت نکنیم.

نماینده فریدن ، فریدونشهر و چادگان همچنین با اشاره به اینکه بودجه های فرهنگی در کمیسیون تلفیق تعدیل شد، گفت: گرچه در بودجه سال ۹۳ به همه خواسته های خود دست نیافتیم، اما امیدواریم کمبودها را در بودجه سال آینده جبران کنیم.

لزوم تجهیز حوزه های علمیه و مساجد

وی با تاکید بر لزوم فراهم کردن زیرساخت های حوزوی و دینی و نیز ساخت و تجهیز مدارس علمیه و مساجد ابراز داشت: برای حوزه های علمیه ردیف بودجه تعریف شده و حوزه ها می توانند جهت توسعه زیرساخت های خود بودجه بگیرند، اما این میزان نیز برای توسعه فرهنگی مورد نظر انقلاب اسلامی، کافی نیست.

اسفنانی اضافه کرد: از آنجا که مساجد به صورت خودگردان و توسط هیات امنا اداره می شوند و بودجه مورد نیاز آن ها از طریق کمک های مردمی و یا برگزاری برخی مراسم ها تامین می شود، معمولا امکان اینکه در ردیف بودجه آورده شوند، ممکن نیست.

وی با تاکید بر اینکه استان ها می توانند از ردیف تملک دارایی برای حمایت مالی به منظور تامین  زیر ساختهای حوزه های علمیه اقدام کنند گفت: به هر حال اگر عنایت و توجه لازم به این مراکز دینی باشد، این امکان وجود دارد که مسوولان هر استان یا اداره ای، به این مراکز کمک کنند، اما اینکه در این رابطه قانونی وجود داشته باشد و حوزه های علمیه بتوانند آن را از دستگاه به خصوصی مطالبه کنند، این اتفاق نیفتاده است.

تلاش برای تخصیص بودجه مناسب به حوزه

حجت الاسلام مفید کیایی نژاد، نماینده ساوجبلاغ ، نظرآباد و طالقان نیز با اشاره به اینکه در کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، تلاش بسیاری برای اختصاص بودجه مناسب به مراکز دینی و فرهنگی از جمله حوزه های علمیه صورت گرفته است، گفت: متاسفانه بسیاری از پیشنهادهایی که به کمیسیون ارجاع شد، به تصویب نرسید که برخی از این پیشنهادها در مورد بودجه حوزه های علمیه بود.

وی با تاکید بر اینکه بنده بر افزایش بودجه حوزه های علمیه اصرار داشتم ، افزود: متاسفانه آنچه را با تلاش بسیار در کمیسیون فرهنگی تصویب کردیم، کمیسیون تلفیق حذف کرد که البته بعدها با جمع آوری امضا و تلاش هایی در صحن علنی موفق شدیم بخشی از آنها را بازگردانیم.

گلایه از برخی مسئولان

این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با انتقاد از این که مباحث فرهنگی هنوز برای بسیاری از مسوولان ما جا نیفتاده است ، خاطرنشان کرد: با اینکه دغدغه مقام معظم رهبری، دغدغه فرهنگی است، اما می بینیم که بسیاری از مسئولان آن طور که باید و شاید این دغدغه را درک نکرده اند.

چرایی دغدغه مندی رهبری در حوزه فرهنگ

وی با یادآوری این که مقام معظم رهبری ۱۵ سال قبل در مورد حساسیت های فرهنگی و خطرات ناشی از آن ، عبارت “تهاجم فرهنگی “را به کار بردند، گفت: مقداری که جلوتر آمدیم، ایشان اصطلاح “شبیخون فرهنگی” را به کار بردند و آخرین نظریه مقام معظم رهبری در مورد خطرات ناشی از فرهنگی به کار بردن “ناتو فرهنگی” بود.

حجت الاسلام کیایی نژاد با ابراز تاسف از اینکه در دولتهای گذشته به ویژه دولت قبل به مسایل فرهنگی، کم توجهی هایی صورت می گرفت، افزود: متاسفانه اکنون نیز خطر بی توجهی و کم توجهی به مسایل فرهنگی در حوزه دولتمردان احساس می شود.

دولت باید حوزه های علمیه را یاری دهد

وی همچنین با تاکید بر اینکه حوزه های علمیه ابزار کارآمد و بدون منت کشور در مباحث دینی و فرهنگی است ، لزوم حمایت هر چه بیشتر دولت و حاکمیت از حوزه های علمیه را خواستار شد و گفت:

گرچه قبول داریم حوزه ها نمی خواهند زیر بار منت هیچ دستگاه دولتی بروند، اما دولتها باید این درک را داشته باشند که از این توانایی استفاده کنند و برای آنکه نهایت استفاده را از توان حوزه ها ببرند، باید با ابزارها و راهکارهایی که سراغ دارند، به یاری حوزه های علمیه بشتابند.

الزامات حداقلی معیشت طلاب را در نظر بگیریم

وی با اشاره به طرح هجرت طلاب به عنوان یک طرح موفق گفت: طلاب جوان برای تبلیغ به مناطق محروم ودور افتاده می روند و هیچ توقعی هم ندارند، اما به هر صورت می بایست حداقل نیازهای معیشتی این عزیزان را در راستای انجام هر چه بهتر ماموریت های تبلیغی درنظر گرفت.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با تاکید بر اینکه باید برای طلابی که برای طرح هجرت اعزام می شوند، بودجه هایی در نظر گرفته شود، افزود: تامین بخشی از هزینه های طلاب می تواند انگیزه ایجاد کند تا یک طلبه جوان اگر قرار است ۳ سال در یک منطقه بماند، راغب باشد که مدت بیشتری در آنجا مانده و منشا آثار و خدمات فراوانی باشد.

خسارت های بی شمار یک کم توجهی

وی در بخش دیگری از سخنان خود با تذکر به مسئولان امر نسبت به بی توجهی به بودجه حوزه های علمیه تصریح کرد: به راستی اگر از این ظرفیت استفاده نشود و توان طلاب را در تبلیغ دین و نشر فرهنگ غنی اسلام وتشیع نادیده بگیریم، دچار خسران می شویم، چرا که در برهه کنونی، فرقه های نوظهور و نحله های انحرافی ، در حال رشد و توسعه هستند و به ویژه مناطق محروم و دورافتاده کشور را هدف فعالیت های مسموم خود قرار داده اند.

وی افزود: در چنین وضعیتی اگر ما نتوانیم این سنگرها را با مبلغان دین حفظ و تقویت کنیم، این خطر وجود دارد که به تسخیر فرقه های دیگر حتی فرقه های ضد دین در بیاید.

مردم و حاکمیت، در قبال فرهنگ مسئولیت دارند

حجت الاسلام وحید احمدی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی نیز با ابراز نگرانی از کاهش شدید بودجه های فرهنگی اظهار داشت: هر  جامعه ای مسایل مهمی دارد که یکی از آنها مباحث فرهنگی است و پرداختن به چنین اموری از جمله وظایف مهم مردم و به خصوص دولت و حاکمیت است.

لزوم فراهم کردن زیرساخت های فرهنگی

وی با تاکید بر این نکته که پرداختن به مباحث فرهنگی نیازمند تامین زیر ساختهای فرهنگی است گفت: ایجاد زیر ساختهای فرهنگی نیازمند بودجه های فرهنگی است و هیچ کس نمی تواند بگوید تبلیغ و فرهنگ سازی بدون تامین ردیفهای بودجه آن کار آسانی است.

چاره ای نداشتیم…!

حجت الاسلام احمدی افزود: به اعتقاد بنده، مجلس به دلیل کمبود مالی دولت و کشور، نسبت به کاهش بودجه های فرهنگی اقدام کرده و هیچ غرضی در کاهش ردیفهای بودجه فرهنگی نداشته است.

وی با تاکید بر اینکه تمامی نمایندگان مجلس نسبت به مباحث فرهنگی به ویژه فرهنگ دینی علاقه مند هستند ،گفت: حقیقتاً نمایندگان مجلس نسبت به حوزه های علمیه و مساجد و مباحث فرهنگی دغدغه خاطر بالایی دارند.

پاسخ به یک شبهه

این نماینده مجلس در پاسخ به اینکه گمان نمی کنید تعداد اندک نمایندگان روحانی در مجلس شورای اسلامی باعث شده تا نسبت به بودجه حوزه های علمیه و مراکز دینی کم توجهی صورت گیرد، ابراز داشت: اینکه فکر کنیم اگر تعداد روحانیون زیاد باشد، آن ها حاضر می شوند کار جناحی کنند، تفکر درستی نیست، زیرا یک روحانی در وهله اول به منافع کشور می اندیشد و سپس به مباحث دیگر می پردازد؛ بنا بر این اگر بودجه ای را تصویب کنیم و اعتبار آن محقق نشود، به زیان کشور خواهد بود.

نماینده مردم هرسین کنگاور استان کرمانشاه اضافه کرد: از سوی دیگر این تفکر هم درست نیست که نمایندگان غیر روحانی نسبت به حوزه های علمیه بی توجه می باشند و خواهان نادیده گرفتن نیازهای حوزه ها و طلاب هستند.

دغدغه مندی نمایندگان غیر روحانی به مسایل حوزوی

وی با تاکید بر اینکه اکنون در بین نمایندگان غیر روحانی افراد بسیاری را داریم که آشنایی کاملی با حوزه های علمیه و مسایل و مشکلات آن ها دارند، گفت: بسیاری از نمایندگان نسبت به حوزه ها و مراجع ارادت خاصی دارند اما به هر حال به جهت کمبود بودجه و ردیف اعتباری بودجه های فرهنگی ، بودجه های مراکز دینی و حوزه های علمیه کاهش یافت.

گلایه یک نمانده از کمیسیون تلفیق

حجت الاسلام محمد رجایی، نماینده مردم گناباد و بجستان در مجلس شورای اسلامی نیز با طرح این سوال دغدغه مندانه که چرا هرگاه از هر کجا کم می آوریم، بر فرهنگ می تازیم ،گفت: در آخرین روزهای بررسی لایحه بودجه شاهد بودیم که ردیف های فرهنگی بودجه در کمیسیون تلفیق حذف شد و ردیف ۱۷ که در مورد کمک به مباحث فرهنگی از جمله مراکز دینی و حوزه ها بود، حذف گردید و حال آن که مراکز دینی و فرهنگی جنبه عمومی داشته و مختص به یک قشر خاص نمی باشد، اما دیدیم که کمیسیون تلفیق آنرا نادیده گرفت.

وی با یادآوری اینکه نمایندگان امضا جمع کردند و ردیفهای بودجه را بازگرداندند ، افزود: اگر چه در صحن علنی مجلس ردیف های بودجه فرهنگی بازگردانده شد، اما با آنچه مورد نظر نظام و اسلام است، فاصله داریم و هنوز نتوانسته ایم آن خواسته ها را برآورد کنیم.

علاقه مندی وکلای ملت برای کمک به حوزه

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در عین حال بیان داشت: بی شک همه نمایندگان علاقه دارند به مباحث فرهنگی کمک شود و هر گاه در مورد کمک به حوزه های علمیه طرح یا پیشنهادی مطرح شده، شاهد مخالفت آشکار و مغرضانه با این کمک ها نبوده ایم .

وی همچنین در خصوص نقش حوزه های علمیه در مباحث فرهنگی کشور گفت: حوزه ها نقش مهمی دارند و هیچ کس نمی تواند نقش حوزه های علمیه را در سراسر کشور در راستای رشد و توسعه فرهنگی نادیده بگیرد.

تعبیر قابل توجه رییس قوه مقننه

حجت الاسلام رجایی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به جمله ای از رییس مجلس که در جلسه کمیسیون فرهنگی نقل شده ،گفت: دکتر لاریجانی در این جلسه گفتند؛ باید بودجه قابل توجهی را برای ساخت و تجهیز مدارس علمیه اختصاص دهیم و بعد ایشان این گونه توجیه می کردکه هم در صدا و سیما مدیریت کرده و هم وزیر ارشاد بوده و باور دارد که هیچ دستگاهی نمی تواند کار حوزه های علمیه را در تربیت مردم و زمینه سازی برای تبلیغ کارهای فرهنگی و دینی انجام دهد.

وی همچنین با تاکید بر این که دستگاههای دیگر در مقایسه با حوزه های علمیه از کارآمدی زیادی برای تبلیغ برخوردار نیستند ، خاطرنشان کرد: طبیعتاً حوزه های علمیه نقش بسیار موثری در تربیت نیروهایی دارند که پاسدار ارزشهای اسلامی و دینی کشور در داخل و خارج از کشور هستند.

کمبود شدید روحانی در مناطق مختلف را جدی بگیریم!

وی با تاکید بر اینکه هرچقدر برای توسعه حوزه های علمیه سرمایه گذاری کنیم، باز هم کافی نیست گفت: یادمان باشد که اکنون در سطح کشور با کمبود شدید روحانی رو به رو هستیم.

نماینده گناباد و بجستان با بیان این که نه تنها در روستاها، بلکه در شهرهای بزرگ نیز مساجد و مراکزی داریم که روحانی ندارند، افزود: امروز حتی در خارج از کشور به روحانی نیاز داریم، اما روحانی که زبان بداند و بتواند ارتباط لازم را برقرار کند، بسیار کم داریم و تربیت این قبیل روحانیون بودجه مضاعفی می خواهد که شاید در توان حال حاضر حوزه های علمیه نباشد.

نقش کلیدی حوزه در امر فرهنگ سازی

حجت الاسلام و المسلمین حبیب برومند داش قاپو، دیگر نماینده روحانی مجلس نیز به تشریح نقش بسیار مهم و خطیر حوزه در فرهنگ سازی جامعه پرداخت و گفت: برای اهمیت حوزه های علمیه همین بس که بدانیم قبل از اینکه دانشگاه در کشور ما احداث شود، مردم ما از برکت حوزه های علمیه بهره مند می شدند و در ارتباط با مسایل دینی، فرهنگی، علمی، بهداشتی و دیگر مواردی که سوال داشتند، به سراغ روحانیون و حوزه های علمیه می رفتند.

وی با یادآوری اینکه هنگامی که در کشور ما از دانشگاه، دبیرستان و دبستان خبری نبود، حوزه علمیه نجف به تربیت طلبه می پرداخت و آنان را به سراسر بلاد شیعی اعزام می کرد ، افزود: پس از احداث حوزه علمیه قم، کار تربیت مبلغ در ایران نیز شروع شد و کمبودی که در این زمینه وجود داشت تا حدود زیادی مرتفع شد و مردم توانستند از این ظرفیت استفاده کنند.

نماینده پارس آباد مغان همچنین با تاکید بر اینکه اهمیت حوزه های علمیه بر هیچ کس پوشیده نیست گفت: اینکه گمان شود به دلیل کمبود نمایندگان روحانی، از طرح های حامی حوزه و مباحث فرهنگی دینی در مجلس استقبال نمی شود، این گونه نیست.

حساسیتی که لازمه توانمندی نظام اسلامی است

وی در ادامه با اشاره به این که باید در مورد بودجه حوزه های علمیه حساسیت به خرج بدهیم، گفت: نه تنها نباید حوزه ها از بودجه عمومی کل کشور محروم شوند، بلکه به اعتقاد من می بایست بر ردیف بودجه حوز ه های علمیه بیفزاییم تا این مراکز دینی بتوانند خدمات‌دهی خودشان را بالا ببرند و امور فرهنگی و دینی را ارتقاء دهند.

حجت الاسلام برومند با اشاره به این نکته که در کشور، بخشهای بسیاری است که در اولویت اول ردیفهای بودجه ای قرار دارد ، بیان داشت: اگر امروزه می بینیم نسبت به ردیف بودجه فرهنگی کم لطفی می شود، به دلیل آن نیست که درکی از بودجه نداریم، بلکه ناشی از آن است که بسیاری از امور نیازمند بودجه هستند که اگر توجه لازم به آنها نشود، گردش چرخهای کشور با مشکل رو به رو می شود.

کم لطفی چرا؟!

حجت الاسلام سیدمهدی پورفاطمی ، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با انتقاد از کم لطفی به بودجه های فرهنگی به ویژه بودجه مراکز دینی گفت: معمول کار این است که دولت لایحه بودجه را ارایه می دهد و مجلس در نهایت آن را تایید می کند و تنها حدود ۱۰ درصد بودجه را تغییر می دهد، بنا بر این اگر کم لطفی اتفاق افتاده، ناشی از بودجه ای است که از سوی دولت به مجلس ارایه شده است.

نماینده دشتی و تنگستان با تاکید براینکه باید بودجه های فرهنگی در بخش حوزه های علمیه و مساجد بیشتر از میزان کنونی باشد، خاطرنشان کرد: نمایندگان مجلس به حوزه های علمیه و نهاد روحانیت توجه لازم را دارند و مساجد نیز که رکن اساسی وحدت و دین داری است، همواره مورد توجه بوده ، بنا بر این اگر نمایندگان مردم در خانه ملت بتوانند کاری برای رفع مشکلات حوزه ها انجام بدهند، کم کاری نخواهند کرد.

مشکلات مالی؛ عامل کاهش بودجه های فرهنگی و دینی

وی با اشاره به این که حجم بالای مشکلات مالی کشور کاهش سقف بودجه فرهنگی و دینی شده است، گفت:با این وجود، شاهد این بودیم که مجلس به بخش فرهنگ دینی کشور در حد توان خود کمک کرده است ، هر چند که بی شک این میزان، کافی نبوده و نیست.

حجت الاسلام پورفاطمی با تاکید بر اینکه امسال برخلاف سال گذشته با مشکل جدی رو به رو هستیم گفت: اگر امسال دولت به قانون عمل کند و بودجه را تخصیص بدهد، بسیاری از مشکلات را می توان حل کرد.

امیدواری به قانون مندی دولت یازدهم

وی ضمن گلایه از برخی رفتارهای دولتمردان پیشین و نیز اشاره به سخنان امیدوارکننده رییس‌جمهور و تاکید ایشان بر قانون گرایی اظهار داشت: آنگونه که رییس جمهور می گوید، گویا این دولت قانونمند است  و بنا دارد هر آنچه پیشنهاد می کند، اجرایی شود، از این رو امیدواریم بودجه های فرهنگی گر چه ناچیز، اما تخصیص داده شود و به جایی نرسیم که اعلام کنیم مجلس بودجه را تصویب کرد، اما دولت آن را به اجرا نگذاشت.

ضرورت برقراری تعامل حوزه با دولت و مجلس

این نماینده مجلس در خاتمه با تاکید بر اینکه حوزه باید ارتباط و تعامل بهتر و بیشتری با مجلس شورای اسلامی برقرار کند، گفت: مجلس ، دولت و حوزه به یک تعامل مستمر با یکدیگر نیاز دارد و مدیران حوزوی باید رفت و آمد بیشتری با مجلس داشته باشند، اگر چه بین نماینده روحانی و غیر روحانی تفاوتی وجود ندارد، اما لازم است این تعامل برقرار شود تا نمایندگان غیر روحانی هم از سوی حوزه به خوبی نسبت به مسایل و نیازها، توجیه شوند.