حضرت آیت‌الله عبدالله جوادی آملی از مراجع تقلید چهارشنبه شنبه در نشست دوره‌ای اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم که در مدرسه مرحوم حضرت آیت‌الله گلپایگانی برگزار شد، به بررسی مبانی فکری تکفیری‌ها پرداخت.

این مرجع تقلید نخست ضمن تقدیر و تشکر از حضرت آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی و حضرت آیت‌الله جعفر سبحانی به سبب برگزاری «کنگره جهانی جریان‌های افراطی و تکفیری از دیدگاه علمای اسلام» گفت: إن شاء الله این کنگره جهانی که از سوی بزرگان حوزه و با عنایت رهبر معظم انقلاب برگزار شد مشمول دعای خیر حضرت ولی عصر(عج) خواهد بود، از عنایت رهبری باید قدردانی ‌کنیم.

مفسر برجسته قرآن کریم در ادامه تعصب جاهلیت و قدرت را دو عنصر تکفیر دانست و بیان داشت: این دو عناصر وقتی کنار هم قرار گیرند، شمشیر نیز عنصر سوم خواهد شد؛ انبیا گرفتار این خطر بودند که شهید شدند، انبیا را مشرکان به شهادت رساندند نه ملحدان.

وی افزود: ملحدان برای کشتن پیامبران قیامی نداشتند، چرا که تعصب مذهبی نداشتند، بلکه مشرکان بودند که می‌گفتند شما آنچه می‌گویید و عمل می‌کنید بر خلاف مذهب نیاکان ما است، از این‌رو قتل شما واجب است.

تفکر تکفیر محصول جدایی از قرآن و عترت است

حضرت آیت‌الله جوادی آملی با تأکید بر این‌که معیار اصلی تعصب جاهلیت تأیید و تکذیب گذشتگان است، خاطرنشان کرد: جاهلیت کهن و کنونی به سبب تصدیق یا تکذیب گذشتگان آنها است و هر مشکلی نیز به وجود می‌آید به سبب بی سوادی افراد است.

وی تأکید کرد: وقتی بی سوادی و قدرت کنار هم قرار می‌گیرد شمشیر خودنمایی می‌کند، از این‌رو برای کسب علم تأکید می‌شود، تا نفس می‌کشیم باید سواد به دست بیاوریم؛ اگر حوزه، نظام و جامعه با فرهنگ غنی کتاب و عترت هماهنگ نباشد خطر تکفیر همیشه جامعه اسلامی را تهدید کرده و می‌کند.

مفسر برجسته قرآن کریم با بیان این‌که ابراهیم سوزی محصول تفکر تکفیر است، خاطرنشان کرد: در خاورمیانه وقتی جاهلیت مذهبی با قدرت در کنار هم قرار می‌گیرد ضلع سوم را شمشیر تشکیل می‌دهد، در جریان اشاعره و معتزله وقتی تعصب جاهلی قدرت را به اشاعره داد، بسیاری از معتزله اعدام شدند.

اگر جنگ جهانی سوم رخ دهد اثری از زمین باقی نخواهد ماند

وی یادآور شد: خطر تکفیر تازه به وجود نیامده است، وقتی پشتوانه جاهلی از یک سو و کتاب‌های همانند «احیا علوم غزالی» و «تفسیر فخر رازی» که دو بال نیرومند تفکر اشعری است در اختیار حکومت عصر قرار می‌گیرد، بسیاری از معتزله‌ها قلع و قمع می‌شوند؛ از این‌رو بیشتر اهل سنت اشاعره هستند.

حضرت آیت‌الله جوادی آملی با بیان این‌که کسانی که دیروز گالیله را می‌سوزاندند امروز قرآن را می‌سوزانند، خاطرنشان کرد: همین کشیش‌های که امروز قرآن را می‌سوزاندند تربیت شده غربی هستند که دیروز گالیله را می‌سوزاندند.

وی تصریح کرد: اکنون غرب به سبب خسته شدن از آدمکشی دم از دموکراسی می‌زند، همین‌ها در جنگ جهانی دوم ۸۰ میلیون نفر را زیر خاک کردند؛ اکنون هم دست همه آنها بر روی ماشه اتم است که اگر جنگ جهانی سوم شود اثری از زمین باقی نخواهد ماند.

داعش با حمایت صهیونیسم به خونریزی می‌پردازد

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم تأکید کرد: در گذشته نیز خطر داعش به صورت بالقوه وجود داشت که به فعلیت نمی‌رسید، باید شرک و توحید را معنا کنیم تا هم آنها و هم خودمان را نجات دهیم، بگوییم پشت پرده چه کسانی هستند، اکنون وقتی این افراد متوسل به جاهلیت می‌شوند با شمشیر گرفتن به دست و کمک گرفتن از قوای صهیونیست خون ریزی می‌کند.

مفسر برجسته قرآن کریم در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌که اگر حوزه که رسالت آن بر دوش اساتید است تنها به فقه و اصول بسنده نکرده و به علوم عقلی، توحید، نبوت، وحی، امامت و کارهای کلامی هم بپردازد یک حوزه فعال و زنده خواهد بود، بیان داشت: در این صورت دیگر سخنی از گالیله سوزی و قرآن سوزی و دیگر مسائل نخواهیم داشت.

وی افزود: مهم آن است که حوزه‌های علمیه تفکر کلامی را ترویج کنند، خدا رحمت کند علامه را که فقه مقارن را نوشت، کلام مقارن نیز باید وجود داشته باشد، البته با سخنان متکلمین آنها هماهنگ باشد نه با کلام امام(ع)، چرا که عرش با فرش قابل مقایسه نیست.

علوم عقلی و نقلی باید در حوزه تدریس شود

حضرت آیت‌الله جوادی آملی عنوان کرد: تا کتاب، علم و گفتمان علمی است شمشیر نیست؛ ابن تیمیه معاویه را سلف صالح می‌داند، چرا که آنها به سبب منافع خود می‌خواستند فکر جبر رواج پیدا کند.

وی ادامه داد: حوزه‌‌های علمیه باید ضمن بیان «آیات محکمه، فریضه عادله و سنت قائمه» تفسیر، علوم عقلی، کلام و نهج البلاغه را نیز بیان کنند، نهج البلاغه را کتاب درسی قرار دهید و ادله عقلی آن درباره توحید و دیگر مسائل را بیان کنید؛ اگر این گونه باشد این حوزه در هفته وحدت و مسائلی تقریبی حرفی برای گفتن خواهد داشت، به گونه‌ای که تنها لازم نباشد مسائل کلی گفته شود.

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم بیان داشت: وقتی «آیات محکمه، فریضه عادله و سنت قائمه» تنها فقه و اصول شد دست حوزه‌های علمیه خالی می‌شود؛ مگر به تنهایی می‌توان با فقه و اصول جبر، تفویض و توحید را حل کرد.

قم باید مهد علم باشد

مفسر برجسته قرآن کریم اساتید و طلاب را چشم و چراغ حوزه‌های علمیه دانست و بیان داشت: اکنون به لطف الهی به واسطه خون شهدا بیش از ۷۰ ملیت در شهر مقدس قم درس می‌خوانند، این شهر باید به گونه‌ای مهد علم شود که بتواند این ۷۰ ملیت را تأمین کند.

وی یادآور شد: اکنون خروجی حوزه علمیه نجف تمام حوزه‌های علمیه تشیع در شرق و غرب را تأمین می‌کند، اگر این خروجی گرفته شود تمام حوزه‌های علمیه می‌خوابند، کتب اربعه خروجی حوزه نجف است.

حضرت آیت‌الله جوادی آملی با بیان این‌که حوزه‌های علمیه مکه و مدینه خروجی ندارند، اظهار داشت: درست فکر کردن، مدیریت دقیق و فهم داشتن حوزه را نجات می‌دهد؛ سید مرتضی با فهم و مدیریت درست حوزه نجف را این‌گونه کرد.

چگونگی مدیریت حوزه از دیدگاه حضرت آیت‌الله جوادی آملی

وی تأکید کرد: مدیر حوزه کسی است که تشخیص بدهد چه فردی با استعداد است، چه فردی برای رهبریت، مرجعیت، علوم عقلی و نقلی مفید است، شیخ مرتضی این را تشخیص داد و افرادی همانند شیخ طوسی را تربیت کرد.

این مفسر برجسته قرآن کریم در پایان اظهار داشت: طلبه با استعداد و فردی که خوب می‌فهمد در پیشگاه خدا مسؤول است، طلبه کم استعداد برای کار دیگری آفریده شده است، البته معلوم نیست کدام یک در نزد خدا مقرب‌‌تر بوده و از پل صراط زودتر می‌گذرد، طلبه نباید در حوزه به دنبال نام، پسوند و شهرت باشد.