مبانی اقتصاد مقاومتی در کتاب و سنت

در بیانات مقام معظم رهبری (حفظه الله)، همان‌طور که در صدر ابلاغیه سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نیز اشاره فرموده‌اند، اقتصاد مقاومتی یک نوع الگوی اقتصادی است که برگرفته از فرهنگ و ارزش‌های اسلامی و انقلابی است و خصلت بارز آن توانمندی اقتصاد کشور در مقابله با تهدیدهای دشمن و تبدیل آنها به فرصتی برای پیشرفت بیش‌تر است.

سید حسین میر معزّی

مقدمه

اقتصاد مقاومتی ازجمله موضوعات مهمی است که در سال‌های اخیر به دلیلمواجههٔ نظام مقدس جمهوری اسلامی با دسیسه‌های استکبار جهانی،ازجمله تحریم‌های ظالمانهٔ اقتصادی، در صدر اولویت‌های موردنظر رهبری معظم انقلاب (حفظه الله)  قرارگرفته است. ازآنجاکه دربند ۲۱ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، تبیین ابعاد اقتصاد مقاومتی وگفتمان‌سازی آن به‌ویژه در محیط‌های علمی آموزشی و رسانه‌ای و تبدیل آن به گفتمان فراگیر و رائج ملی مورد تأکید قرارگرفته است، انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه قم به‌منظور ایفای چنین رسالتی، مجموعهٔ پیشِ‌رو را جهت استفاده مبلّغان محترم تهیه و ارائه نموده است.

۱٫ چیستی اقتصاد مقاومتی

در بیانات مقام معظم رهبری (حفظه الله)، همان‌طور که در صدر ابلاغیه سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نیز اشاره فرموده‌اند، اقتصاد مقاومتی یک نوع الگوی اقتصادی است که برگرفته از فرهنگ و ارزش‌های اسلامی و انقلابی است و خصلت بارز آن توانمندی اقتصاد کشور در مقابله با تهدیدهای دشمن و تبدیل آنها به فرصتی برای پیشرفت بیش‌تر است.

برای توضیح بیش‌تر می‌توان گفت اقتصاد مقاومتی واژه‌ای ترکیبی از دو کلمهٔ «اقتصاد» و «مقاومت» است. کلمهٔ اقتصاد در لغت به معنای میانه‌روی است، ولی در اینجا معنای اصطلاحی آن موردنظر است که یک نوع دانش و یا نظامی است که به رفتارهای انسان ووضعیت‌های بهینهٔ زندگی او درزمینه‌های تولید، توزیع و مصرف کالاها و خدمات و امکانات رفاهی می‌پردازد. مقاومت از ریشه «قوم»[۱]و از باب مفاعله است و مفاهیمی مانند قوام، قیام، استقامت، مستقیم و قیمت، هم از این ماده اشتقاق یافته‌اند. باب مفاعله وقتی استعمال می‌شود که برای فعل طرف دیگری هم وجود داشته باشد، مانند مکاتبه که در معنای عمل نوشتن میان دو نفر به‌کار می‌رود. بنابراین استعمال صفت مقاومتی برای اقتصاد، دلالت بر حالتی از اقتصاد می‌کند که اولاً: در ساخت درونی خودش از قوام و استحکام لازم برخوردار باشد و ثانیاً در مواجهه با عوامل تهدیدزای خارجی نیز بتواند قوام و پایداری خود را حفظ نماید.

 

بر این اساس اقتصاد مقاومتی، به معنای یک نوع اقتصادی است که اولاً: در ساخت درونیِ خودش برخوردار از قوام باشد و ثانیاً: در مقابل تهدیدات بیرونی نیز قدرت ایستادگی و پایداری داشته باشد.

بر این اساس اقتصاد مقاومتی را این‌گونه تعریف کرده‌اند:

«گفتمان و الگوی اقتصادی است که ضمن مقاوم‌سازی و تقویت اقتصاد ملی در برابر تهدیدها، توان تحریم شکنی با رویکرد عقب راندن نظام سلطه را داشته باشد و درعین‌حال پیش‌رو، فرصت‌ساز، مولد، درون‌زا و برون‌گرا باشد.»[۲]

تفاوت «اقتصاد مقاومتی»با «مقاومتاقتصادی»در این است که مقاومت اقتصادی میتواند ناظر بر یک اقدام تدافعی و موردی باشد که در کنار سایر انواع مقاومت‌ها در مقابل دشمن انجام میشود، بدون آنکه ماهیت و ساختار اصلی اقتصاد را تحت تأثیر قرار دهد، ولی اقتصاد مقاومتی، اقتصادی است که با درک عمیق از اینکه همواره دشمن در کمین اقتصاد ملی است و مداوم در حال برنامهریزی و اقدامات تهاجمی و تخریبی است، ماهیت و ساختار خود را به گونهای سامان میدهد که در فرض وجود دشمن هم به فعالیّت خود ادامه دهد به گونهای که نه تنها عملیات دشمن موجب توقف فعالیت‌ها نشود، بلکه حتیالامکان با تبدیل تهدیدها به فرصت‌ها و خنثی نمودن نقشههای دشمن، پویایی و رشد نیز تحقق یابد. با عنایت به تباین ذاتی ماهیت انقلاب اسلامی و ارزش‌های حاکم بر جریان‌های مسلط اقتصادی در عرصهٔ جهانی و با توجه به تجربهٔ سی و پنج سالهٔ نظام جمهوری اسلامی در مواجهه با توطئههای استکبار جهانی، طراحی اقتصاد مقاومتی برای جمهوری اسلامییک ضرورت انکارناپذیر است. بنابراین اقتصاد مقاومتییک امر موقتی نیست، بلکه به خاطر تقابل ذاتی اندیشهٔ اسلامی با اندیشهٔ سکولاریسم و لزوم کسب قدرت بازدارندگی که فکر دسیسه را از ذهن دشمنان خارج کند، اقتصاد ما همواره باید توان مقاومت را داشته باشد.

مطالب مرتبط:
مبانی اقتصاد مقاومتی در کتاب و سنت
ویژگی های اقتصاد مقاومتی
ویژگی ها

 


پی‌نوشت:

 

[۱]. والقوام، بالکسر: نظام الأمر و عماده و ملاکه الذی یقوم به. تاج العروس، الزبیدی، دارالمکتبۀ الحیاۀ، بیروت، بی‏تا، ج۱۷، ص۵۹۴٫

[۲]. اقتصاد مقاومتی، مبانی نظری، سید حسن قوامی، ص۱۵٫






دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *


9 + 4 =