امام هادی (ع) دهمین امام شیعیان هستند که از ایشان احادیث فراوانی روایت شده است. با ستاره همراه باشید تا چهل حدیث موضوعی از این امام همام را بخوانیم؛

۱٫ تقوای الهی

مَنِ اتَّقىَ اللّهَ یُتَّقى، وَ مَنْ اطاعَ اللّهَ یُطاعُ، وَ مَنْ اطاعَ الْخالِقَ لَمْ یُبالِ سَخَطَ الْمَخْلُوقینَ، وَ مَنْ اسْخَطَ الْخالِقَ فَقَمِنٌ انْ یَحِلَّ بِهِ سَخَطُ الْمَخْلُوقینَ.

کسى که تقوى الهى را رعایت نماید و مطیع احکام و مقررات الهى باشد، دیگران مطیع او مى شوند و هر شخصى که اطاعت از خالق نماید، باکى از دشمنى و عداوت انسان ها نخواهد داشت و چنانچه خداى متعال را با معصیت و نافرمانى خود به غضب درآورد، پس سزاوار است که مورد خشم و دشمنى انسان ها قرار گیرد.

۲٫ شب زنده داری

السَّهَرَ اءُلَذُّ الْمَنامِ، وَالْجُوعُ یَزیدُ فى طیبِ الطَّعامِ.

شب زنده دارى، خواب بعد از آن را لذیذ مى گرداند و گرسنگى در خوشمزگى طعام مى افزاید.

۳٫ طلب نصیحت از اهلش

لا تَطْلُبِ الصَّفا مِمَّنْ کَدِرْتَ عَلَیْهِ، وَ لاَ النُّصْحَ مِمَّنْ صَرَفْتَ سُوءَ ظَنِّکَ إ لَیْهِ، فَإنَّما قَلْبُ غَیْرِکَ کَقَلْبِکَ لَهُ.

از کسى که نسبت به او کدورت و کینه دارى، صمیّمیت و محبّت مجوى و از کسى که نسبت به او بدگمان هستى، نصیحت و موعظه طلب نکن، چون که دیدگاه و افکار دیگران نسبت به تو همانند قلب خودت نسبت به آن ها مى باشد.

۴٫ اثرات سوء رذائل اخلاقی

الْحَسَدُ ماحِقُ الْحَسَناتِ، وَ الزَّهْوُ جالِبُ الْمَقْتِ، وَ الْعُجْبُ صارِفٌ عَنْ طَلَبِ الْعِلْمِ داعٍ إلَى الْغَمْطِ وَ الْجَهْلِ، وَ البُخْلُ اءذَمُّ الاْ خْلاقِ، وَالطَّمَعُ سَجیَّهٌ سَیِّئَهٌ.

حسد موجب نابودى ارزش حسنات مى گردد و تکبّر و خودخواهى جذب کننده دشمنى و عداوت افراد مى باشد و عُجب و خودبینى مانع تحصیل علم خواهد بود و در نتیجه شخص را در پَستى و نادانى نگه مى دارد. بخیل بودن بدترین اخلاق است ؛ و نیز طَمَع داشتن خصلتى ناپسند و زشت مى باشد.

۵٫ مسخره کردن

الْهَزْلُ فکاهَهُ السُّفَهاءِ، وَ صَناعَهُ الْجُهّالِ.

مسخره کردن و شوخى هاى -بى مورد- از بى خردى است و کار انسان هاى نادان مى باشد.

۶٫ دنیا و بهره بردن از آن

الدُّنْیا سُوقٌ رَبِحَ فیها قَوْمٌ وَ خَسِرَ آخَرُونَ.

دنیا همانند بازارى است که عده اى در آن براى آخرت سود مى برند و عده اى دیگر ضرر و خسارت متحمل مى شوند.

۷٫ تفاوت شهرت در دنیا و آخرت

النّاسُ فِى الدُّنْیا بِالاْمْوالِ وَ فِى الاَّْخِرَهِ بِالاْعْمالِ.

مردم در دنیا به وسیله ثروت و تجمّلات شهرت مى یابند ولى در آخرت به وسیله اعمال محاسبه و پاداش داده خواهند شد.

۸٫ غضب و تندی

الْغَضَبُ عَلى مَنْ لا تَمْلِکُ عَجْزٌ، وَ عَلى مَنْ تَمْلِکُ لُؤْمٌ.

غضب و تندى در مقابل آن کسى که توان مقابله با او را ندارى، علامت عجز و ناتوانى است ولى در مقابل کسى که توان مقابله با او را دارى علامت پستى و رذالت است.

۹٫ جایگاه علما در آخرت

یَاْتى عَلماءُ شیعَتِنا الْقَوّامُونَ بِضُعَفاءِ مُحِبّینا وَ اءهْلِ وِلایَتِنا یَوْمَ الْقِیامَهِ، وَالاْ نْوارُ تَسْطَعُ مِنْ تیجانِهِمْ.

علماء و دانشمندانى که به فریاد دوستان و پیروان ما برسند و از آن ها رفع مشکل نمایند، روز قیامت در حالى محشور مى شوند که تاج درخشانى بر سر دارند و نور از آن ها مى درخشد.

۱۰٫ یادآوری لحظه مرگ

اُذکُرْ مَصْرَعَکَ بَیْنَ یَدَىْ اهْلِکَ لا طَبیبٌ یَمْنَعُکَ، وَ لا حَبیبٌ یَنْفَعُکَ.

بیاد آور و فراموش نکن آن حالت و موقعى را که در میان جمع اعضاء خانواده و آشنایان قرار مى گیرى و لحظات آخر عمرت سپرى مى شود و هیچ پزشکى و دوستى و ثروتى نمى تواند تو را از آن حالت نجات دهد.

۱۱٫ بی برکتی مال حرام

إنَّ الْحَرامَ لایَنْمى، وَ إنْ نَمى لا یُبارَکُ فیهِ، وَ ما اَنْفَقَهُ لَمْ یُؤْجَرْ عَلَیْهِ، وَ ما خَلَّفَهُ کانَ زادَهُ إلَى النّارِ.

همانا اموال حرام، رشد و نموّ ندارد و اگر هم احیاناً رشد کند و زیاد شود برکتى نخواهد داشت و با خوشى مصرف نمى گردد و آنچه را از اموال حرام انفاق و کمک کرده باشد اجر و پاداشى برایش نیست و هر مقدارى که براى بعد از خود به هر عنوان باقى گذارد معاقب مى گردد.

۱۲٫ جایگاه حرم امام حسین (ع)

اِنّ لِلّهِ بِقاعاً یُحِبُّ انْ یُدْعى فیها فَیَسْتَجیبُ لِمَنْ دَعاهُ، وَ الْحیرُ مِنْها.

براى خداوند بقعه ها و مکان هائى است که دوست دارد در آن ها خدا خوانده شود تا آن که دعاها را مستجاب گرداند که یکى از بُقْعه ها حائر و حرم امام حسین (ع) خواهد بود.

۱۳٫ تواضع

اَلتَّواضُعُ اءنْ تُعْطَیَ النّاسَ ما تُحِبُّ اءنْ تُعْطاهُ.

تواضع و فروتنى چنان است که با مردم چنان کنى که دوست دارى با تو آن کنند.

۱۴٫ قیام امام زمان (عج)

اِذا قامَ الْقائِمُ یَقْضى بَیْنَ النّاسِ بِعِلْمِهِ کَقَضاءِ داوُد علیه السلام وَ لا یَسْئَلُ الْبَیِّنَهَ.

زمانى که حضرت حجت (عج) قیام نماید در بین مردم به علم خویش قضاوت مى نماید؛ همانند حضرت داوود (ع) که از دلیل و شاهد سؤال نمى فرماید.

۱۵٫ علم و ادب

اَلْعِلْمُ وِراثَهٌ کَریمَهٌ وَ الاْدَبُ حُلَلٌ حِسانٌ، وَ الْفِکْرَهُ مِرْآتٌ صافَیهٌ.

علم و دانش بهترین یادبود براى انتقال به دیگران است و ادب زیباترین نیکى ها است و فکر و اندیشه آئینه صاف و تزیین کننده اعمال و برنامه هاست.

۱۶٫ غروز و خودبینی

الْعُجْبُ صارِفٌ عَنْ طَلَبِ الْعِلْمِ، داعٍ إ لىَ الْغَمْطِ وَ الْجَهْلِ.

خودبینى و غرور، انسان را از تحصیل علوم باز مى دارد و به سمت حقارت و نادانى مى کشاند.

۱۷٫ ناامید کردن دیگران

لا تُخَیِّبْ راجیکَ فَیَمْقُتَکَ اللّهُ وَ یُعادیکَ.

کسى که به تو امید بسته است ناامیدش مگردان، وگرنه مورد غضب خداوند قرار خواهى گرفت.

۱۸٫ پرخاشگری

الْعِتابُ مِفْتاحُ التَّقالى، وَ العِتابُ خَیْرٌ مِنَ الْحِقْدِ.

(مواظب باش که) عتاب و پرخاش گرى، مقدمه و کلید غضب است، ولى در هر حال پرخاشگرى نسبت به کینه و دشمنى درونى بهتر است (چون کینه، ضررهاى خطرناک ترى را در بردارد).

۱۹٫ عدالت اجتماعی

إذا کانَ زَمانُ الْعَدْلِ فیهِ أغْلَبُ مِنَ الْجَوْرِ فَحَرامٌ أنْ یُظُنَّ بِأحَدٍ سُوءاً حَتّى یُعْلَمَ ذلِکَ مِنْهُ.

در آن زمانى که عدالت اجتماعى، حاکم و غالب بر تباهى باشد، نباید به شخصى بدگمان بود مگر آن که یقین و معلوم باشد.

۲۰٫ ولایت اهل بیت

إنَّ لِشیعَتِنا بِوِلایَتِنا لَعِصْمَهٌ، لَوْ سَلَکُوا بِها فى لُجَّهِ الْبِحارِ الْغامِرَهِ.

همانا ولایت ما اهل بیت براى شیعیان و دوستانمان پناهگاه امنى مى باشد که چنانچه در همه امور به آن تمسّک جویند، بر تمام مشکلات (مادى و معنوى ) فائق آیند.

۲۱٫ صبر و بردباری

سَالْتُهُ عَنِ الْحِلْمِ؟ فَقالَ علیه السلام: هُوَ انْ تَمْلِکَ نَفْسَکَ وَ تَکْظِمَ غَیْظَکَ، وَ لا یَکُونَ ذلَکَ إلاّ مَعَ الْقُدْرَهِ.

یکى از اصحاب از آن حضرت پیرامون معناى حِلم و بردبارى سؤال نمود؟ حضرت در پاسخ فرمود: این که در هر حال مالک نَفْس خود باشى و خشم خود را فرو برى و آن را خاموش نمائى و این تحمّل و بردبارى در حالى باشد که توان مقابله با شخصى را داشته باشى.

۲۲٫ آزمایش در دنیا

اِنّ اللّهَ جَعَلَ الدّنیا دارَ بَلْوى وَ الاْخِرَهَ دارَ عُقْبى، وَ جَعَلَ بَلْوى الدّنیا لِثوابِ الاْخِرَهِ سَبَباً وَ ثَوابَ الاْخِرَهِ مِنْ بَلْوَى الدّنیا عِوَضاً.

همانا خداوند، دنیا را جایگاه بلاها و امتحانات و مشکلات قرار داد و آخرت را جایگاه نتیجه گیرى زحمات، پس بلاها و زحمات و سختى هاى دنیا را وسیله رسیدن به مقامات آخرت قرار داد و اجر و پاداش زحمات دنیا را در آخرت عطا مى فرماید.

۲۳٫ تواضع

مَن تَواضَعَ فِِی الدُّنیا لِاخوانِهِ فَهُوَ عِندَ اللهِ مِنَ الصِّدّیقینَ وَ مِن شیعَهِ عَلِیِّ بنِ أَبِی طالبٍ حَقّاً

کسی که در معاشرت با برادران دینی خود، تواضع کند، به راستی چنین کسی نزد خدا از صدیقین و از شیعیان علی بن ابی طالب (ع) خواهد بود.

۲۴٫ نفس انسان

وَ اعلَمُوا اَنَّ النَّفسَ أقبَلُ شَیءٍ لِما أُعطِیَت وَ أمنَعُ شَیءٍ لِما مُنِعَت

و بدانید که نفس آدمی آنچه را که مطابق میل اوست به آسانی می پذیرد و اما چیزهایی که مورد میل و قبول او نیست بسیار سخت می پذیرد.

۲۵٫ شکر نعمت

أَلشّاکِرُ أسعَدُ بِالشُّکرِ مِنهُ بِالنِّعمَهِ الَّتی أوجَبَتِ الشُکرَ لَأَنَّ النِّعَمَ مَتاعٌ و الشُکرُ نِعَمٌ وَ عُقبی

شکرگزاری از نعمت، از خود نعمت بهتر است چون نعمت متاع دنیای فانی است و لکن شکر، نعمت جاودانه آخرت است.

۲۶٫ زیارت قبر امام رضا (ع)

مَن کانَت لَهُ اِلَی اللهِ حاجَهٌ فَلیَزُر قَبرَ جَدِّیَ الرِّضا بِطوُسٍ وَ هُوَ عَلی غُسلٍ وَلیُصَلِّ عِندَ رَأسِهِ رَکعَتَینِ وَلیَسئَلِ اللهَ حاجَتَهُ فی قُنوُتِهِ فَاِنَّهُ یَستَجیبُ لَهُ ما لَم یَسئَل مَأثَماً أو قَطیعَهَ رَحِمٍ

کسی که از خدا حاجتی را می خواهد؛ قبر جدم حضرت رضا (ع) را در طوس با غسل، زیارت کند و دو رکعت نماز بالای سرش بخواند و در قنوت نماز، حاجت خویش را طلب نماید در این صورت حوائج وی مستجاب می شود، مگر آن که طلب انجام گناه و یا قطع رحم را کند.

۲۷٫ رضایت والدین

العُقُوقُ یُعَقِّب القِلَّه و یُؤدِّی إِلی الذِّلَّه

نارضایتی پدر و مادر، کم توانی را به دنبال دارد و آدمی را به ذلت می کشاند.

۲۸٫ خشم خداوند

مَن أطاعَ الخالِقَ فَلَم یُبالِ بِسَخَطِ المَخلُوقینَ وَ مَن أسخَطَ الخالِقَ فَلیَیقَنَ أن یَحِلَّ بِهِ سَخَطُ المَخلُوقینَ

هر کس از خدا اطاعت کند از خشم مخلوق و مردم نمی ترسد و آن که خدا را به خشم آورد پروردگار، وی را دچار خشم مخلوق خود می نماید.

۲۹٫ بخل و طمع

البُخْلُ أذَمُّ الاْخْلاقِ ، وَالطَّمَعُ سَجیَّهٌ سَیِّئَهٌ

بخیل بودن بدترین اخلاق است و نیز طمع داشتن خصلتى ناپسند و زشت مى باشد.

۳۰٫ فساد دل

اَلْحِکْمَهُ لا تَنْجَعُ فِى الطِّباعِ الْفاسِدَهِ

حکمت، اثرى در دل ها و قلب هاى فاسد نمى گذارد.

۳۱٫ تقدیر

المَقادِیر تَریکَ مَا لا یخطِرِببالِک

مقدرات چیزهایی را بر تو نمایان می سازد که به فکرت خطور نکرده است.

۳۲٫ تلاش

أُذکر حَسراتِ الَتفرِیطِ بِأخذِ تَقدِیم الحَزم

افسوس کوتاهی کارهای گذشته را با تلاش در آینده جبران کنید.

۳۳٫ جاهل

الجاهِلُ أَسیرُ لِسانِه.

نادان، اسیر زبان خویش است.

۳۴٫ خوبی و بدی

مَن یَزرَع خَیرا یَحصُد غِبطَهً و مَن یَزرَع شَرّا یَحصُد نَدامَهً.

هر که بذر خوبى بکارد، شادمانى درو کند و هر که تخم بدى بیفشاند، پشیمانى برداشت خواهد کرد.

۳۵٫ اعیاد شیعیان

إنَّمَا الأعیادُ أربَعَهٌ لِلشّیعَهِ: الفِطرُ و الأضحى و الغَدیرُ و الجُمُعَهُ.

شیعیان فقط چهار عید دارند: فطر، قربان، غدیر و جمعه.

۳۶٫ صلوات فرستادن

إنَّمَا اتَّخَذَ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ إبراهِیمَ خَلیلاً لِکَثرَهِ صَلاتِهِ عَلى مُحَمَّدٍ و أهلِ بَیتِهِ علیهم السلام؛ حدیث

حضرت عبدالعظیم از امام هادى (ع) چنین روایت مى کند: خداوند متعال، ابراهیم (ع) را دوست خود برگرفت زیرا او بر محمد و اهل بیت او بسیار درود مى فرستاد.

۳۷٫ رعایت حدود

لا تَعْدُ وَ لا تَجْعَلْ لِلاَْیّامِ صُنْعًا فى حُکْمِاللّهِ:

از حدّ خود تجاوز نکن و براى روزگار هیچ اثرى در حکم خدا قرار نده.

۳۸٫ تملّق

أَقْبِلْ عَلى شَأْنِکَ، فَإِنَّ کَثْرَهَ المَلَقِ یهْجُمُ عَلَى الظِّنَّهِ وَ إِذا حَلَلْتَ مِنْ أَخیکَ فى مَحَلِّ الثِّقَهِ، فَاعْدِلْ عَنِ الْمَلَقِ إِلى حُسْنِ النِّیَّهِ.

امام هادى (ع) به کسى که در ستایش از ایشان افراط کرده بود فرمودند: از این کار خوددارى کن که تملّقِ بسیار، بدگمانى به بار مى آورد و اگر اعتماد برادر مؤمنت از تو سلب شد از تملّق او دست بردار و حسن نیّت نشان ده.

۳۹٫ جایگاه حسن ظن و سوءظن

إِذا کانَ زَمانُ الْعَدْلِ فیهِ أَغْلَبَ مِنَ الْجَوْرِ فَحَرامٌ أَنْ یَظُنَّ بِأَحَد سُوءً حَتّى یَعْلَمَ ذلِکَ مِنْهُ، وَ إِذا کانَ الْجَوْرُ أَغْلَبَ فیهِ مِنَ الْعَدْلِ فَلَیْسَ لاَِحَد أَنْ یَظُنَّ بِأَحَد خَیْرًا ما لَمْ یَعْلَمْ ذلِکَ مِنْهُ.

هرگاه در زمانه اى عدل بیش از ظلم رایج باشد، بدگمانى به دیگرى حرام است، مگر آن که [آدمى] بدى از کسى ببیند. و هرگاه در زمانه اى ظلم بیش از عدل باشد، تا وقتى که [آدمى] خیرى از کسى نبیند، نباید به او خوشبین باشد.

۴۰٫ بهتر از نیکى و زیباتر از زیبایى

خَیْرٌ مِنَ الخَیْرِ فاعِلُهُ، وَ أَجْمَلُ مِنَ الْجَمیلِ قائِلُهُ، وَ أَرْجَحُ مِنَ الْعِلْمِ حامِلُهُ، وَ شَرٌّ مِنَ الشَّرِّ جالِبُهُ، وَ أَهْوَلُ مِنَ الْهَوْلِ راکِبُهُ:

بهتر از نیکى، نیکوکار است و زیباتر از زیبایى، گوینده آن است و برتر از علم، حامل آن است و بدتر از بدى، عامل آن است و وحشتناکتر از وحشت، آورنده آن است.