وی به آیات ابتدای سوره مبارکه بقره اشاره و اظهار کرد: یکی از دسیسه های منافقان این بود که پیامبر گرامی اسلام(ص) و مسلمانان را مورد استهزاء قرار می دادند و در ظاهر با آنها ابراز دوستی کرده و در باطن دشمنی می ورزیدند.

حضرت آیت الله سبحانی به تفسیر آیه ۶۴ سوره مبارکه توبه پرداخت و عنوان کرد: خداوند با نزول سوره توبه و منافقون اسرار منافقان و توطئه هایشان علیه پیامبر اکرم(ص) و مسلمانان را آشکار کرده و از دسیسه هایشان پرده برداشته است.

وی با بیان اینکه منافقان در ظاهر ابراز دوستی کرده و در باطن ریشه اسلام را می زنند، مطرح کرد: طبق تفسیر علامه طباطبایی(ره) از آیه مذکور، منافقان همواره نسبت به این مسأله برحذر بودند که سوره ای نازل شود که آنها را در نظر پیامبر اکرم(ص) رسوا کند.

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: علامه طباطبایی(ره) سرتا پا علم، فقه، عرفان و اخلاق بودند، از همین جهت شهید مطهری(ره) در کتاب های خود هر کجا از ایشان یاد می کند، می نویسد «روحی له الفداء».

وی به تبیین آیه ۶۵ سوره توبه پرداخت و با بیان اینکه انسان حق ندارد آیات الهی را به استهزاء بگیرد، تأکید کرد: منافقان در جریان جنگ تبوک همواره سعی می کردند به لشکریان اسلام القا کنند که نمی توانند در برابر لشکر دشمن مقاومت کنند و آیات الهی را مورد تمسخر قرار می دادند؛ در این هنگام خداوند توطئه هایشان را برای پیامبر اکرم(ص) آشکار کرد تا حضرت آنها را مورد مؤاخذه قرار دهند.

حضرت آیت الله سبحانی با اشاره به تفاوت های دین با مسلک بیان کرد: دین مقوله ای است که با آسمان و عالم وحی ارتباط داشته باشد، اما مسلک ساخته دست خود افراد است؛ به عنوان مثال بهائیت یک مسلک است و نمی توان آن را یک دین دانست.

این مرجع تقلید ضمن تبریک سالروز ولادت با سعادت کریم اهل بیت(ع) و با بیان اینکه صلح و سازش بر امام حسن(ع) تحمیل شد، تصریح کرد: امام حسن مجتبی(ع) هنگامی که غیر منسجم بودن سپاه خویش را مشاهده کردند، راهی جز صلح نداشتند، زیرا اگر به جنگ ادامه می دادند، اسلام به خطر می افتاد؛ اگر یک فرمانده کل دارای مدیرانی باشد که اهداف عالیه را به انگیزه های مادی بفروشند، نمی تواند راه به جایی ببرد.

وی با اشاره به اینکه لشکری که شعارش صلح و سازش باشد، پیروز میدان نمی شود، گفت: دنیا طلبان، انسان های دودل و کسانی که فریب معاویه را خورده بودند، لشکر امام حسن(ع) را تشکیل می دادند، از همین جهت ایشان راهی جز صلح نداشتند.

وی ادامه داد: منافقان پیامبر گرامی اسلام(ص) را به «دهن بینی» متهم می کردند تا اثر سخنان ایشان در میان امت اسلامی کاهش پیدا کند.

حضرت آیت الله سبحانی خاطرنشان کرد: خداوند قرآن کریم را به صورت تدریجی نازل فرمود تا ارتباط پیامبر اکرم(ص) با عالم وحی و ملکوت برقرار باشد و قلب مبارک ایشان تثبیت پیدا کند؛ اگر قرآن کریم به صورت یکجا نازل می شد، ارتباط رسول اکرم(ص) با عالم وحی قطع می شد.

وی با بیان اینکه مسؤولان جامعه اسلامی باید سعه صدر داشته باشند، تأکید کرد: اگر بخواهیم جامعه را اداره کنیم، باید سعه صدر داشته باشیم؛ مسؤولان و مدیران کشور برای اینکه در کار خود موفق شوند، باید انتقاد پذیر باشند، زیرا امیر مؤمنان(ع) یکی از ویژگی های مدیران و مسؤولان تراز اسلامی را سعه صدر دانسته اند.

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: مدیریت در سخن گفتن آسان بوده، اما در مقام عمل بسیار سخت است، بنابراین در جامعه اسلامی باید مدیران کارآمد و اهل عمل انتخاب شوند.

وی با اشاره به جایگاه با اهمیت مدیریت در اسلام اضافه کرد: مدیرانی که به انتقادات و پیشنهادات گوش نمی دهند و درهای انتقاد به روی خود را می بندند، در مدیریت موفق نخواهند بود؛ در نقطه مقابل مدیرانی هستند که به همه انتقادات و پیشنهادات اعم از صحیح و غلط ترتیب اثر می دهند، این دسته نیز موفق نمی شوند.

حضرت آیت الله سبحانی ابراز داشت: مدیر موفق و تراز اسلامی کسی است که درهای انتقاد به روی خود را باز می گذارد، اما با مشورت و نظر کارشناسی به نقدهای صحیح عمل کرده و پیشنهادهای غلط را رد می کند.

حضرت آیت الله سبحانی در ادامه با تأکید بر لزوم تقریب میان مذاهب اسلامی گفت: برای ایجاد تقریب در جامعه اسلامی باید مشترکات میان مذاهب را تبیین کنیم تا مذاهب مختلف اسلامی بدانند که مشترکاتمان بیشتر از موارد اختلاف است.

این مرجع تقلید تأکید کرد: تنها نمی توان انتساب به رسول گرامی اسلام(ص) را دلیل پاکی و عمل صالح افراد تلقی کرد، زیرا چه بسا افراد بسیاری بوده اند که علیرغم انتساب به پیامبراکرم(ص) از عمل صالح برخوردار نبودند.

وی ادامه داد: خداوند در آیه مذکور نسبت به عاقبت عذاب آور و دردناک منافقان هشدار داده است، زیرا منافقان در دنیا به کارهای ناپسند پرداخته و ثمره خوبی در دار فانی به بار ننشانده اند.

حضرت آیت الله سبحانی با اشاره به اینکه انسان نباید قرآن کریم را با فهم خود تفسیر کند، عنوان کرد: انسان باید در تفسیر قرآن کریم خود را شاگرد مبانی الهی بداند، نه اینکه خود را استاد قلمداد کرده و کلمات حکیمانه قرآنی را تفسیر به رأی کند؛ برخی معنای واژه «خالد» را مدت زمان طولانی گرفته اند و گفته اند خلود عذاب کفار در جهنم به معنای مدت زمان طولانی است، در حالی که طبق مبانی دینی، مراد از واژه خلود عذاب، پیوستگی آن است.

وی در ادامه تفسیر «روح البیان» را یک تفسیر صوفی گرایانه و عاطفی تلقی کرد و ابراز داشت: مفسر در این کتاب در زمینه آزار و اذیت پیامبران الهی معتقد است که رنج اولیای الهی برای تصفیه روحی و تسکین قلبی آنها است؛ بر اساس مبانی دینی، اذیت و آزار ائمه اطهار(ع) نیز در تراز آزار و اذیت رساندن به پیامبر اکرم(ص) قرار دارد و کسانی که به ایشان رنج رسانده اند مورد عذاب جاودان قرار خواهند گرفت.

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه جوانان سرمایه های آینده کشور هستند، تأکید کرد: کودکان و نوجوانان امروزی در آینده تبدیل به بزرگان کشور می شوند، بنابراین باید از سرمایه های علمی و دانشی لازم برای مدیریت و اداره کشور برخوردار باشند.

وی با بیان اینکه جوانان باید با روحیه مدیریتی برای اداره آینده مملکت تربیت شوند، خاطرنشان کرد: مملکتی که بر آن جهل و نادانی حکومت کند، پیشرفت نخواهد کرد، این در حالی است که اگر سواد و علم و دانش بر کشور حاکم باشد، بدون شک به پیشرفت و آبادانی خواهد رسید.

وی با اشاره به روایتی از پیامبر اکرم(ص) پیرامون تعداد ۱۲ گانه ائمه معصومین(ع) تأکید کرد: تنها مذهبی که در میان مذاهب اسلامی توانسته است اسلام ناب را حفظ کند، شیعه است، زیرا سایر مذاهب اسلامی به بیراهه رفته اند و نتوانسته اند عدد خلفای پس از پیامبر گرامی اسلام(ص) را با تعداد خلفای خود توجیه کنند.