نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی گفت: با توجه به بازدیدی که از پروژه کمربندجنوبی داشته‌ام، دغدغه و نگرانی از تخریب ارتفاعات را به مسؤولان ذی‌ربط انتقال دادم اما چون ترتیب اثری داده نشد، شرح ماوقع را طی نامه‌ای به مقام معظم رهبری اعلام کردم.

پروژه کمربند جنوبی مشهد که از اسفند ۹۶ به‌دنبال اعتراض فعالان محیط زیست با مصوبه شورای حفظ حقوق بیت المال و دستور دادستان وقت، به‌علت نداشتن پیوست زیست محیطی به‌حالت تعطیل در آمده بود، در دوران قرنطینه ناشی از کرونا بار دیگر بی‌سروصدا آغاز به‌کار کرد.

البته این موش و گربه بازی‌ها مسبوق به سابقه است، اواخر خرداد ماه سال گذشته هم در فضای مجازی و کانال‌های فعالان محیط زیست، فیلم‌هایی مبنی بر فعالیت‌های بی‌سر‌وصدا در ارتفاعات و کمربند جنوبی مشهد مشاهده شد، مستنداتی که بیانگر رفت‌وآمد کامیون‌ها و ادوات راهسازی و فعالیت چراغ خاموش در ارتفاعات جنوبی مشهد بود.

این بار فعالان محیط زیست، با مشاهده از سرگیری تخریب کوه‌ها، از نمایندگان مشهد در مجلس شورای اسلامی کمک خواستند؛ در این بین، حجت الاسلام پژمان‌فر به این دغدغه پاسخ داد و روز ۲۲ اسفندماه با حضور در کمربند جنوبی به اتفاق نمایندگان تشکل‌های محیط زیست و تماس با شهردار، باعث شد محمدرضا کلایی هم خود را به‌محل برساند.

شهردار مشهد آن روز، با حضور در محل کمربند جنوبی، تخریب‌های به‌وجود آمده را تخلف خواند و هدف را تکمیل پارکینگ عمومی انتهای دلاوران عنوان کرد.

محمدرضا کلایی با بیان اینکه با احداث جاده کمربند جنوبی موافق نیست، به فعالان محیط زیست قول داد به‌مدت یک هفته این پروژه‌ را تعطیل کند تا موضوع را رسیدگی کند اما چند روز بعد فعالان محیط زیست با مشاهده فعالیت مجدد در این کمربند غافلگیر شدند و البته فیلم‌هایی برای مستند کردن حرف خود به خبرنگار فارس ارائه کردند.

فیلم زیر مربوط به ۱۵ و ۲۹ اسفندماه ۹۸ و حاکی از ادامه تخریب محیط زیست در کمربند جنوبی است.

مدیرعامل انجمن دیده‌بان آب، هوا و زمین خراسان رضوی اظهار کرد: پیگیری‌هایی که از دادستانی داشتیم مشخص کرد شروع به‌کار پروژه با مجوز ستاد تدبیر استانداری خراسان رضوی بوده است.

فرشته تقی‌زاده افزود: یکی از مصوبات هجدهمین ستاد تدبیر مورخ سوم بهمن ماه ۹۸، توسط شهرداری و با موافقت استانداری تصویب بندهایی بود که شروع به‌کار پروژه کمربند جنوبی را شامل احداث کلیه راه‌های دسترسی پل‌ها، زیرگذر و آماده سازی آیلندهای وسط و دو طرف جاده را به امضاء اعضای ستاد تدبیر رسانده و طی قرارداد قبلی به بنیاد مسکن ابلاغ کرده بود.

تذکر کتبی شورای شهر به شهردار درباره اجرای پروژه‌های عمرانی بدون پیوست زیست محیطی

مرور این اتفاقات، برایم تداعی‌گر تذکر کتبی رئیس کمیسیون خدمات‌ شهری شورای شهر مشهد به شهردار مشهد در خصوص عدم توجه به پیوست زیست محیطی برای پروژه‌های عمرانی شهرداری شد.

محمد حاجیان شهری در هشتاد و پنجمین جلسه علنی شورای اسلامی شهر مشهد مورخ ۲۱ بهمن ماه ۹۸، با انتقاد از عدم تهیه پیوست‌های زیست‌محیطی در پروژه‌های عمرانی این شهر اظهار کرد: عدم توجه به مشکلات زیست‌ محیطی یک تهدید جدی مستمر و فراگیر علیه سلامت است که تبعات سوء اجتماعی و اقتصادی به‌همراه دارد.

وی با استناد به مصوبه بهمن ماه سال ۹۴ شورای شهر مشهد، ادامه داد: شهرداری باید در اجرای پروژه‌های خود به محیط زیست توجه داشته و پیوست زیست‌محیطی برای پروژه‌ها داشته باشد اما برخی از پروژه‌ها بدون پیوست زیست‌محیطی اجرا شده‌اند.

رئیس کمیسیون خدمات و محیط زیست شهری شورای شهر مشهد ادامه داد: به شهردار مشهد تذکر داده و می‌خواهم ادامه روند عمرانی پروژه‌های فاقد پیوست زیست محیطی را تا اخذ تأییده متوقف و از آغاز پروژه‌های جدید فاقد پیوست زیست محیطی جلوگیری کند.

رئیس کل دادگستری خراسان رضوی در جلسه تصمیم‌گیری برای ادامه فعالیت کمربند جنوبی

همین موضوع باعث شد تا با رئیس کمیسیون خدمات و محیط زیست شهری شورای شهر مشهد تماس بگیرم و نظر وی را درباره ادامه فعالیت کمربند جویا شوم.

محمد حاجیان شهری در این تماس تلفنی ضمن اشاره به مصوبه شورای تدبیر استانداری در این باره اظهار کرد: این شورا با حضور رییس کل دادگستری خراسان رضوی که دو سال قبل در سمت دادستان دستور به تعطیلی پروژه کمربند جنوبی و تعیین تکلیف مسائل زیست محیطی آن داده بود، تشکیل و تصمیم به ادامه فعالیت پروژه گرفته است.

وی افزود: نگاه شورای تدبیر برای تصویب ادامه کار کمربند جنوبی احتمالا با توجه به سرمایه گذاری‌هایی است که در این پروژه تا حالا انجام شده، اما بحث الزام وجود پیوست‌های زیست محیطی پروژه‌های عمرانی مصوبه شورای شهر مشهد است، من دقیقا نمی‌دانم بر چه مبنایی برای ادامه این کار تصمیم گرفته‌اند.

عضو شورای شهر مشهد: پاسخ شهردار به تذکر کتبی برایم قابل قبول نیست

رئیس کمیسیون خدمات و محیط زیست شهری شورای شهر مشهد با تأکید بر اینکه کمربند جنوبی مشهد پیوست زیست محیطی ندارد، خاطرنشان کرد: در هشتاد و پنجمین جلسه علنی هم موضوع را در قالب تذکر کتبی از شهردار سؤال کردم، پاسخی که وی برای من فرستاده قانع‌کننده و قابل قبول نیست دوباره برگشت زده‌ام که بعد از بحران کرونا باید بیاید در صحن علنی شورا و پاسخ بدهد.

حاجیان شهری با بیان اینکه ورود انسان به طبیعت همواره با تخریب همراه بوده و تا حدی ناگزیر است اما باید سعی کنیم با برنامه‌ریزی و مطالعه ورودها را به حداقل برسانیم و تخریب‌های گذشته را جبران کنیم، یادآور شد: اسناد بالادستی مانند قانون اساسی و رهنمودهای مقام معظم رهبری در بحث محیط زیست نیز همواره بر ورود حداقلی انسان به طبیعت یا حداقل داشتن پیوست‌های زیست محیطی است که بر اساس آن بتوانیم تغییرات را جبران کرد.

مهلت یک ماهه محیط زیست به شهردار مشهد برای ارائه مطالعات زیست محیطی کمربند جنوبی

برایم جالب بود بدانم موضع اداره کل محیط زیست خراسان رضوی درباره این اتفاقات نامیمون برای طبیعت مشهد چیست.

مدیرکل محیط زیست خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: از آنجا که کمربند جنوبی در سال‌های قبل آغاز شده و در آن زمان شورای عالی محیط زیست این پروژه را مشمول قرار نداده بود، قبل از این ما نمی‌توانستیم پیگیر گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی کمربند جنوبی باشیم.

تورج همتی ادامه داد: خوشبختانه با اصلاحات بعدی، این قبیل پروژه‌ها نیز مشمول ارزیابی شدند و در حال حاضر پروژه‌های خطی از جمله بزرگراه‌ها، آزاد راه‌ها و رینگ‌های شهری مشمول ارائه گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی هستند بنابراین در همین راستا در جلسات مختلف به شهرداری ابلاغ کردیم که برنامه مدیریت زیست محیطی پروژه کمربند جنوبی را به ما بدهند.

وی افزود: این گزارش مطالعات باید بعد از ارائه توسط یک مرجع علمی در جلسات کارگروه موضوعی اداره کل محیط زیست مورد نقد و داوری قرار گیرد و با نظر خبرگان و متخصصان محیط زیست اشکالات و بایدها و نبایدهای پروژه را اعلام کنیم.

مدیرکل محیط زیست خراسان رضوی تصریح کرد: ما انتظار داشتیم با توجه به پیگیری‌های متعددی که از شهرداری کرده‌ایم، گزارش مطالعات کاهش اثرات زیست محیطی حداقل ۶ ماه قبل به ما ارائه شود تا نظر خود را صراحتا و قانونی اعلام کنیم اما برخلاف پیگیری‌هایی که انجام دادیم هنوز چیزی به دست ما نرسیده و ما هم مانند همه مردم و فعالان محیط زیست با خبر شده‌ایم که فعالیت‌هایی در کمربند جنوبی مشهد در حال انجام است.

همتی از مکاتبه خود با شهردار مشهد در نیمه اول فروردین ماه خبر داد و گفت: طی این مکاتبه به شهردار مشهد مهلت یک ماهه دادم گزارش مطالعات زیست محیطی را در اختیار ما قرار دهد، در غیر این صورت اداره کل محیط زیست متناسب با اختیارات و وظایفی که دارد اقدام می‌کند.

وی یادآور شد: البته سیاست‌های کلان خراسان رضوی در اختیارات مقامات استانی است و ما در اداره کل محیط زیست به مصوبات مراجع مافوق خود احترام می‌گذاریم، اما نظر زیست محیطی خود را نیز در چارچوب اختیارات اعلام می‌کنیم.

مدیرکل محیط زیست خراسان رضوی افزود: پروژه کمربند جنوبی علاوه بر پیوست زیست محیطی به پیوست اجتماعی هم نیاز دارد و ما بر این تاکید داریم که وقتی طرحی اجرا می‌شود باید با رضایتمندی عمومی مردم همراه باشد.

کاظمی: اخیرا هیچ‌گونه انفجار یا تخریب کوه در کمربندجنوبی انجام نشده است

بازوی اجرایی کمربند جنوبی در شهرداری مشهد، معاونت عمران، حمل و نقل و ترافیک است، پس طی تماسی تلفنی نظر این معاونت را نیز جویا شدم.

خلیل الله کاظمی ضمن رد آغاز به‌کار مجدد کمربند جنوبی، اظهار کرد: فقط قسمتی از کمربند جنوبی که بین نخل و انتهای هاشمیه قرار داد به این علت که دسترسی کوهنوردان به «قله زو» هست و از طرفی به‌علت نزدیکی به انتهای خیابان صابر، دسترسی به کمربند سبز است، در همین فاصله فضا را آماده‌سازی می‌کنیم تا پس از عادی شدن شرایط شهروندان بتوانند در این محدوده خودروهایشان را پارک کنند و برای تفریح به ارتفاعات بروند.

وی افزود: کاری که از اوایل اسفندماه در حال انجام است، ایجاد یک پارکینگ بزرگ عمومی است و البته یک سری مسیرهای پیاده و دوچرخه سواری و فضای سبز اجرا می‌شود.

معاون عمران، حمل و نقل و ترافیک شهرداری مشهد گفت: شرایطی که الان در آن منطقه دیده می‌شود و حتی شهردار هم در بازدید از منطقه عنون کرد، مربوط به تخریب‌های قبل است، به علت تخریب‌های گذشته مسیر ناایمن شده بود کوه‌هایی که قبلا ریزش کرده بود و به‌علت بارندگی ایجاد مسیل شده بود اما اخیرا هیچ‌گونه انفجار یا تخریب کوه انجام نشده است.

کاظمی با بیان اینکه این اقدامات بر اساس مصوبه هجدهمین جلسه شورای تدبیر استانداری انجام شده است، متذکر شد: قبلا زیرساخت‌ها ایجاد شده بود فقط باید آسفالت و جدول‌گذاری، تکمیل مسیر جمع‌آوری آب‌های سطحی، فضای سبز و تأمین روشنایی انجام شود تا به‌عنوان یک پارکینگ عمومی و راه دسترسی پیاده و دوچرخه به ارتفاعات جنوب برای شهروندان فراهم شود.

وی عنوان کرد: برای اینکه تصور آغاز به‌کار مجدد کمربند جنوبی تداعی نشود حتی یک دهنه پل هاشمیه را کار نمی‌کنیم.

معاون عمران، حمل و نقل و ترافیک شهرداری مشهد گفت: برای انجام مطالعات زیست محیطی کمربند جنوبی به‌تازگی یکی از مشاورین عالی محیط زیست کشور را انتخاب کرده‌ایم و دانشگاه فردوسی مشهد هم قرار است به‌عنوان دستگاه ناظر بر این مطالعات نظارت داشته باشد و قرار بوده در ۶ ماهه اول امسال گزارش اولیه را به ما ارائه کنند.

توضیحات معاون عمران، حمل و نقل و ترافیک شهرداری مشهد مبنی بر عدم تخریب جدید کوه‌ها با مستنداتی که سمن‌های محیط زیست دارند، مطابقت ندارد، گوشه‌ای از این تناقض را در فیلم زیر می‌توانید مشاهده کنید.

تأکید نماینده مردم مشهد بر ایجاد مطالبه عمومی جهت جلوگیری از تخریب ارتفاعات

موضوع را با رئیس مجمع نمایندگان خراسان رضوی که از قبل در جریان کار بود، مطرح کردم و نتیجه این موضوع جلسه‌ای بود که روز گذشته به‌همراه محمد فشایی و علی کشمیری؛ دو نفر از نمایندگان سمن‌های محیط زیست در دفتر وی برگزار کردیم.

حجت الاسلام نصراله پژمان‌فر در این جلسه ضمن شنیدن دغدغه‌ها، بر ایجاد مطالبه عمومی برای مبارزه با تخریب کوه‌ها و منابع طبیعی در مشهد تاکید کرد.

وی اظهار کرد: این بحث صیانت و حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست باید به عنوان یک مسأله و خواست برای عموم مردم از هر قشر و صنفی دربیاید.

نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی با ارائه راهکارهایی جهت افزایش آگاهی‌های عمومی در این زمینه، گفت: برگزاری نشست‌های سالیانه، مصاحبه، برگزاری تجمعات قانونی و آموزش از جمله روش‌هایی هستند که می‌توان برای ایجاد این مطالبه مشروع و قانونی بهره جست و لازم است رسانه‌ها نیز در کنار فعالان محیط زیست به این مهم توجه داشته باشند.

پژمان‌فر علت عدم توفیق این مطالبه از طرف سمن‌های محیط زیست را عمومی نبودن آن دانست و بر به صحنه آوردن دستگاه‌های نظارتی و حامی بیت المال به این بحث تاکید کرد.

وی خاطرنشان کرد: جلوگیری از تخریب کوه‌ها و محیط زیست، پشتوانه‌ای بزرگ و ارزشمند دارد و آن خواست مقام معظم رهبری است که حتی مصداقی هم به آن اشاره و از تخریب ارتفاعات جنوبی مشهد اظهار نگرانی کردند.

نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی با اشاره به بازدیدی که به‌همراه نمایندگان سمن‌های محیط زیست در تاریخ ۲۲ اسفندماه از کمربند جنوبی داشته، سطح تخریب‌ها را فراتر از ایجاد پارکینگ توصیف کرد.

پژمانفر از ارسال نامه‌ای به رهبر معظم انقلاب خبر داد و گفت: با توجه به مشاهداتی که از نزدیک داشته‌ام این دغدغه و نگرانی‌ از تخریب ارتفاعات را به مسوولان ذی‌ربط انتقال دادم اما چون ترتیب اثری داده نشد، شرح ماوقع را طی نامه‌ای به مقام معظم رهبری اعلام کردم تا تدبیری اندیشیده شود و تا آماده شدن پیوست‌های محیط زیستی دستور توقف این تخریب‌ها صادر شود.

وی خاطرنشان کرد: اگر قرار باشد از این پروژه بهره‌برداری شود قطعا باید به‌نفع مردم باشد.

و اما چند سوال جدی…

مرور همه این مطالب، چند سوال را در ذهن ایجاد می‌کند؛ چگونه و با کدام منطق می‌توان ادامه تخریب و تسطیح کوه‌ها را به بهانه سرمایه‌گذاری اولیه توجیه کرد؟ چه کسانی از توقف این پروژه متضرر می‌شوند؟ مالکین اراضی اطراف این کمربند چه کسانی هستند؟ احداث تقاطع غیرهمسطح شهید ناصری و هدایت خودروها به بلوار نماز چه هدفی را دنبال می‌کند؟ آیا در گام بعدی برای کاهش ترافیک بلوار نماز(در آینده‌ای نه چندان دور) نیاز به بهره‌برداری از کمربند جنوبی به‌وجود نمی‌‌آید؟ آیا این‌ها در کنار هم یک سناریوی از پیش تعریف شده نیست؟ چرا رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور در سفری که چهارم مهرماه ۹۸ به مشهد داشت بر خلاف اعلام برنامه قبلی حاضر نشد در مراسم افتتاح کمربند سبز حضور یابد؟ خوشحال می‌شویم مدیریت شهری و متخصصان امر به این سؤالات پاسخ شفافی ارائه دهند.