حضرت آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید،  در ویژه برنامه چشمه معرفت که از شبکه سوم سیما پخش شد، به تبیین فرازهای دیگری از دعای مکارم الاخلاق حضرت زین العابدین، امام سجاد(ع) پرداخت.

وی در ادامه افزود: امام سجاد(ع) پس از اشاره به جنبه‌های مثبت مشکلات زندگی، از جنبه‌های منفی آن به خدای متعال پناه برده و به پیشگاه او چنین به دعا می‌نشیند؛ «وَلاتَفْتِنّى بِالاِسْتِعانَهِ بِغَیْرِکَ اِذَا اضْطُرِرْتُ، وَ لا بِالْخُضُوعِ لِسُؤالِ غَیْرِکَ اِذَا افْتَقَرْتُ وَ لا بِالتَّضَرُّعِ اِلى‏ مَنْ دُونَکَ‏اِذا رَهِبْتُ» خداوندا مرا مبتلا نکن که در هنگام ضرورت‌ها به غیر تو مدد جسته، در نیازها به غیر تو خضوع کنم و در برابر حوادث وحشتناک به غیر تو پناه ببرم.

این مفسر قرآن کریم با بیان این‌که تواضع صفتی پسندیده و نشان‌دهنده شخصیت انسان است، اظهار داشت: تواضع بدین معناست که شخص خود را برتر از دیگران ندانسته و حتی خویش را از حد و مقداری که دارد نیز پایین تر بگیرد.

وی با اشاره به روایتی «مَالیِ لَا اَری عَلَیکُمْ حلاوهَ الْعِبادَهِ؟ وَ مَا حَلاوَهُ الْعِبادَهِ؟ قالَ اَلتّواضُعُ»، ابراز داشت: پیامبر اکرم(ص) در این روایت شیرینی عبادت را در تواضع می‌دانند و این بدان روست که انسان متواضع در برابر خداوند، عادت می‌کند که در در مقابل مردم نیز تواضع داشته باشد.

حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی با اشاره به دو روایت از حضرت امیر مؤمنان علی(ع) تصریح کرد: ایشان در روایتی زینت و زیبایی انسان با شرف را در تواضع دانسته و در روایتی دیگر می‌فرمایند «ثَمَرَهُ التَّواضُعِ الَمحَبّهُ، ثَمَرَهُ الکِبرِ المَسَبَّهُ» ثمره درخت تواضع، محبت مردم و میوه درخت تکبر، بدگویی و ناسزاگویی مردم است.

وی در مذمت تکبر تأکید کرد: کسی که با مقامی جزئی، خود، دوستان و اساتیدش را فراموش می‌کند، تکبر داشته و اگر این صفت ناپسندیده را از خود دور نکند، به آرامی خدا را هم از یاد خواهد برد.

این مرجع تقلید ذلت پذیری را در مقابل تواضع دانسته و در بیان مذمت آن گفت: انسان نباید خود را به چیزی بی ارزش بفروشد و در مقابل اشخاصی که ارزشی ندارند، دست دراز کند چراکه انسان با ایمان تن به مرگ می‌دهد اما تن به ذلت نخواهد داد.

وی خاطرنشان کرد: بر اساس گفته‌ای از حضرت امام علی(ع)، یک عمر عزتی که به سبب لحظه‌ای ذلت باشد، ارزشی ندارد؛ همچنین پیامبر اکرم(ص) نیز می‌فرمایند، کسی که تن به ذلت دهد، از ما نیست.

حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی تأکید کرد: ایران اسلامی، ملت و دولت باید عزت داشته باشند و ما برای حفظ این عزت تا به‌حال هزینه‌های زیادی پرداختیم و خواهیم پرداخت؛ مبادا بعضی در گوشه و کنار با خیال زندگی راحت، پای قراردادهایی امضا کنند که برای ملت ما ذلت بار است؛ آن‌چنان راحتی که در سایه ذلت تأمین می‌شود، ارزشی نداشته و باید در قراردادها، عزت، عظمت و شوکت کشور حفظ شود.