فمینیسم چرا و از کجا آغاز شد؟
«مسخ» نام مستندی است با موضوع فمینیسم که سعی دارد در دقایقی کوتاه و با مدارک و اسناد، فراز و فرودهای این جریان را در اروپا و آمریکا و سپس در ایران به تصویر بکشد. آنچه بر سر زن در جهان مدرن آمده مسئلهای است که آن را در مسخ خواهید دید.
فمینیسم به عنوان نهضتی که خواهان دفاع از حقوق زنان است، در دههی ۱۸۴۰م در آمریکا آغاز شد و در قالب سه موج (سه دورهی زمانی) مطالبات خود را مطرح کرد. در موج اول، فمینیستها برای از بین بردن تفاوت وضعیت میان زنان و مردان، خواستار پایان بخشیدن به تبعیضات قانونی علیه زنان بودند. فمینیستهای موج دوم (دههی ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰م) بر این نظر بودند که اساساً مفاهیم ناظر بر نقشهای اجتماعی زنان و مردان، وابسته به مردسالاری است و هر دو باید نابود گردند. فمینیستهای موج سوم معتقدند آزادی به منزلهی تنوع فرصتهای موجود برای ارتباطات جنسی و نقشهای ناظر بر جنسیت است که با طرح مسئلهی نفی طبیعت، مذهب و مردان، به شخصیت و جایگاه زن و به دنبال آن، خانواده و جامعه آسیب رسانده است.
به نظر میرسد فمینیسم، به رغم وجوه مثبتش، به بهانهی احقاق حق و کسب آزادی زن، با حرص تشبه به مردان و نقش اجتماعی آنها در حوزهی عمومی، از مسیر صحیح و متعادل خود خارج شده و با شعار آزادی و حقطلبی، همدلی انسانی و امنیت عاطفی زن و مرد را از آنها گرفته است و موجب شده تا ما از توجه جدی و عمیق به تمایزها و تفاوتهای طبیعی، که راز زیبایی خلقت مبتنی بر واقعیت روانشناختی و زیستشناختی زن و مرد است، غافل بمانیم و آنها را مورد نقد و چالش قرار دهیم.
تأکید مقام معظم رهبری بر لزوم نقد فمینیسم در تاریخ ۱۳ تیر ۸۶، با بیان این عبارات، ضرورت پرداختن به شکلگیری فمینیسم و پیامدهای آن در غرب و بازخوانی گفتمان غرب پیرامون زن را دوچندان نمود:
«ما در تقابل با تبلیغات معارض (از جمله تبلیغات فمینیستی) آنچنان که باید، کار درستی، کار قویای، کار پُرحجمی نکردهایم. من از همین جا به دستگاههای تحقیقاتی، به حوزههای علمیه و به صاحبنظران توصیه میکنم و از آنها مطالبه میکنم که در این زمینه کار کنند. مسئله، مسئلهی مهمی است.»
و نیز تأکید مجدد ایشان بر اتخاذ موضع تهاجمی در مقابل گفتمان غربی در دیدار جمعی از بانوان فرهیختهی حوزوی و دانشگاهی، در ۲۱ اردیبهشت ۹۲، با این سخنان که: «این عقبماندگى را جبران بکنید، به نظر من مفید است و لازم است. در زمینهى این نهضت (باید گفت نهضت بیدارى در زمینهى مسائل مربوط به زنان) واقعاً هیچ نبایستى ما تعلل کنیم، توقف کنیم. بین راه درنگ نباید کرد. با وجود اینکه این گفتمانِ کامل و مفید و قانعکننده را از اسلام در اختیار داریم، اما عملاً خودمان را در موضع انفعال قرار دادیم در مقابل گفتمان غربى در مورد زن.» لزوم بررسی جریان فمینیسم و ورود آن به کشورهای اسلامی را گوشزد میکند و به مسلمانان تأکید میکند که نه تنها حقوق بربادرفتهی خود را که به نام دفاع از حقوق زن پایمال شده است از غرب مطالبه کنند، بلکه حقوق ذبحشدهی زن غربی را نیز که در پای خواستههای زرسالاران و شهوتپرستان غربی قربانی شده است بار دیگر احیا نمایند؛ پیشتر از آنکه سقوطی غیرقابل بازگشت دامان این موجود آسمانی و الهی، یعنی زن و سپس کل جامعه را بگیرد.
«مسخ» نام مستندی چهلقسمتی است با موضوع فمینیسم که سعی دارد در دقایقی کوتاه و با مدارک و اسناد، فراز و فرودهای این جریان را در اروپا و آمریکا و سپس در ایران عزیز ما به تصویر بکشد. آنچه بر سر زن در جهان مدرن آمده مسئلهای است که آن را در «مسخ» خواهید دید.
به مناسبت یکصدوششمین زادروز سیمون دوبووار، مادر معنوی فمینیستها، اولین قسمت از این مجموعه را در معرض بازدید علاقهمندان به مباحث حقوق زن قرار داده ایم تا آنچه را دوبووار در زندگی ۷۸سالهی خود پی گرفت و به زنان و مردان جهان تحمیل کرد، با نگاهی واقعگرایانه و حقیقتجویانه، به نظاره بگذارد. آنچه در قسمت اول سریال «مسخ» مطرح شده بررسی شکلگیری بارقههای فمینیسم در اروپاست. چگونگی به صحنه آمدن زنان در غرب، تدوین اعلامیهی حقوق زن، انقلاب صنعتی و نگاه به زن، جذب زنان به بازار کار، مطالبهی حق رأی، جریانشناسی موج اول و دوم فمینیسم و دستاوردهای آن و نقش سیمون دوبووار و کتاب اثرگذار او به نام «جنس دوم» (The Second Sex) در این جریان، در قسمت اول به تصویر کشیده شده است.
اخبار مرتبط
سخنرانی منتشر نشده از امام موسی صدر درباره حضرت زهرا(س)
«فاطمه و نماز» عنوان سخنرانی امام موسی صدر است که به مناسبت ایام ماه جمادیبیشتر بخوانید
رهبر انقلاب اسلامی در دیدار صدها تن از زنان فرهیخته و فعال کشور:
زنان در اتفاقات اخیر در دهان دشمنان زدند/ غرب متجدد نسبت به مسئله زن جنایتبیشتر بخوانید