برنامه های مسجد

اسلام مسجد را فقط جایگاهی برای عبادت و اقامه‌ی نماز جماعت نمی‌داند؛ بلکه از زمان پیامبر اکرم (صل‌الله‌علیه‌و‌آله)، مسجد پایگاهی دینی بوده است و در برخی زمان‌ها نیز پایگاهی حکومتی. پیامبر (صل‌الله‌علیه‌و‌آله) مسجد را کانونی برای تعلیم‌وتربیت و هدایت امور اسلام می‌دانستند. در آن دوران مسجد مرکز حکومت، مرجع فکری و محل بحث و تبادل اندیشه نیز بوده است. مسجد قرن‌ها آموزشگاه مهم مسلمانان و جایگاهی برای فراگیری علوم و آموزش‌های گوناگونی بوده است که جامعه‌ی اسلامی به آن نیاز داشت. پس از رحلت پیامبر اعظم (صل‌الله‌علیه‌و‌آله) نیز مسجد از نظر علمی و فرهنگی موقعیت ویژه‌ای یافت و دانشجویان و پژوهشگران ، در سطح‌های مختلف ، از آن استفاده می‌کردند  و حضرت امام خمینی (رحمه‌الله‌علیه) می فرمودند: «مساجد سنگر است، سنگرها را حفظ کنید». مسجد باید خوراک فکری متناسب با همه‌ی طبقه‌های جامعه را تأمین کند. مسجد مهم‌ترین جایگاه مدیریت فرهنگی، دینی و تربیتی است. مخاطب‌شناسی، روش‌شناسی تربیتی، رعایت ظرفیت‌های زمانی و حوصله‌ی مخاطبان و مدیریت فرهنگی از مهم‌ترین مواردی است که باید به آن توجه شود. پس مسجد باید چند منظوره  باشد. چرا که در صدر اسلام مسجدالنبی،محل:

۱-           مشورت

۲-           قضاوت

۳-           رفع حوائج مردم

۴-           پاسخ به سئوالات

۵-           عبادت

۶-           افزایش معرفت

۷-           تقویت روحیه جهاد و شهادت

۸-         رسیدگی به نیازمندان

۹-         با‌خبر‌شدن از احوال یکدیگر

۱۰-        عیادت بیماران

۱۱-        قرض‌الحسنه

۱۲-        تسهیل در امر ازدواج جوانان و‌…

۱۳-        کنترل تنش‌های اجتماعی (از طریق جلسات وحدت در مسجد، سخنرانی ، مراسم)

۱۴-        حل اختلاف‌های مردمی

۱۵-     رفع اختلاف‌های خانوادگی(از سوی روحانیون و هیئت امنای مساجد)

۱۶-        رشد آگاهی‌های سیاسی (در مقام بیان مواضع سیاسی پیامبر اکرم(ص) و معصومین ع)

۱۷-        مقابله با تهاجم فرهنگی(از طریق برنامه‌ها و فعالیت‌های پیش‌بینی‌شده)،

۱۸ –    کنترل مکان‌های فسادانگیز (با راه‌های گوناگون قانونی از سوی متولیان و مدیران مساجد)،

۱۹-     تشکیل گروه‌های امر‌به‌معروف و نهی‌از‌منکر

و…..بوده است.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مسجد تأثیرگذار، داشتن مدیریت مطلوب برای اداره‌ی آن و فعالیت‌های مرتبط است.

بنابراین، مسجد مدیریتی می‌طلبد که با درنظرگرفتن وضعیت مکانی و زمانی، اصولی و اساسی عمل کند و با به‌کاربردن امکانات، درنظرگرفتن نیازها و روحیه‌‌ی گروه‌های سنی مختلف و با شناخت دقیق و هدفمند، برنامه‌هایی فرهنگی، تبلیغی، علمی و تربیتی تدوین و بر اجرای آن‌ها نظارت کند. مدیر مسجد باید به امور زیر توجه کند:

۱. برنامه‌ریزی

از دیدگاه اسلام، برنامه‌ریزی فواید زیادی دارد که به چند نمونه‌ی آن اشاره می‌کنیم:

۱-۱- موجب ثبات و دوام سیاست‌هاست

۲-۱- بهترین ابزار برای نیل به هدف است

۳-۱- باعث کاهش اشتباه می‌شود

۴-۱- کمال کارها در سایه‌ی برنامه‌ریزی است

۵-۱- نشانه‌ی اندیشه‌ورزی است.

۲. سازمان‌دهی

در سازمان‌دهی به این فواید توجه می‌شود:

۱-۲- مشخص‌کردن وظیفه‌ها و مأموریت‌های محول‌شده؛

۲-۲- ایجاد محیطی هماهنگ؛

۳-۲- تقسیم زنجیره‌ای و سلسله‌مراتبی امور؛

۴-۲- دستیابی به اصل وحدت مدیریت.

۳. هدایت و رهبری

مدیر موفق مدیری است که توان هدایت مجموعه‌ی خود و مهارت‌های لازم برای مدیریت را داشته باشد. این مهارت‌ها به سه قسم تقسیم می‌شوند:

۱- مهارت فنی که از دانش، تجربه و تخصص فرد در کار ناشی می‌شود.

۲- مهارت ادراکی که به توانایی و قدرت مدیر در تشخیص درست مسائل اصلی در سطح کلان مربوط می‌شود.

۳- مهارت انسانی که به‌معنای توانایی و قدرت در کارکردن با مردم است و انجام کار به‌کمک آنان و برای آنان.

مدیریت فرهنگی مسجد باید توجه داشته %