حضرت آیت الله جعفر سبحانی، از مراجع تقلید، در هفتمین جلسه از سلسله جلسات تفسیر آیات شریفه مرتبط با احکام شرعی در قرآن کریم تحت عنوان «محاضرات فی فقه القرآن الکریم» در مدرسه علمیه عالی نواب به بیان نکات تفسیری آیه ۴۱ سوره مبارکه انفال پیرامون حکم خمس پرداخت.

وی با بیان این که هدف از تفسیر آیات خمس جنبه جنبی آن است چراکه اسلام را متهم کرده اند دولت اسلامی فاقد منابع مالی است، تصریح کرد: حتی روز منعقد شدن جمهوری اسلامی عده ای می گفتند دولت منابع مالی ندارد که ما منابع مالی دولت اسلامی را تا ۱۶ عنوان برشمرده ایم که البته این شمارش از جنبه بی طرفی بوده و معتقدیم هر نوع درآمد انسان اگر سال بگذرد، خمس دارد مگر مواردی همچون ارث یا مهریه که استثنا شده است.

این مرجع تقلید با اشاره به آیه «وَاعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَیْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی الْقُرْبَىٰ وَالْیَتَامَىٰ وَالْمَسَاکِینِ وَابْنِ السَّبِیلِ إِن کُنتُمْ آمَنتُم بِاللَّهِ وَمَا أَنزَلْنَا عَلَىٰ عَبْدِنَا یَوْمَ الْفُرْقَانِ یَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ، وَاللَّهُ عَلَىٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ» خاطر نشان کرد: البته اهل سنت معتقدند خمس متعلق به غنائم حربی است و این آیه را تنها مختص غنائم جنگی می دانند.

حضرت آیت الله سبحانی ادامه داد: هرکس علیه ما مقاله می نویسد، باید این ۱۶ منبع مالی دولت اسلامی را به دقت بنگرند.

وی با بیان این که «مِّن شَیْءٍ» در این آیه بیانگر این است که خمس اختصاص به غنائم جنگی ندارد، گفت: این آیه بیان کرده که اگر غنیمتی به دست آوردید، یک پنجم آن متعلق به ۶ طائفه خداوند، رسول، ذی القربی، یتامی، مساکین و ابن السبیل است.

این مرجع تقلید با بیان این که ۳ طائفه لِلَّهِ و لِلرَّسُولِ و لِذِی الْقُرْبَىٰ به عنوان مالک و ۳ طائفه الْقُرْبَىٰ و الْیَتَامَىٰ و الْمَسَاکِینِ به عنوان مصرف کننده خمس هستند، بیان کرد: ۳ طائفه اول سهمشان را مالک می شوند اما خمس در ۳ طائفه دوم باید مصرف شود و در حقیقت مقام ۳ طائفه اول با ۳ طائفه دوم تفاوت دارد.

حضرت آیت الله سبحانی مراد از مفرد آمدن «وَ لِذِی الْقُرْبَىٰ» در این آیه را اختصاص داشتن آن به امام معصوم دانست و افزود: از آنجایی که در هر زمان امام یکنفر بیش تر نیست بنابراین این عبارت در این آیه به صورت مفرد آمده است.

وی الْفُرْقَانِ را به معنای جدایی حق از باطل دانست و یَوْمَ الْفُرْقَانِ را روزی تعبیر کرد که میان حق و باطل جدایی می افتد.

این مرجع تقلید با بیان این که جمهوری اسلامی بدون منابع مالی معنا و مفهومی ندارد، اظهار کرد: دولتی که می خواهد کشوری را اداره کند حتما نیازمند منابع مالی است که دولت اسلامی دارای برخی منابع مالی همچون زکات، انفال، خمس امور ششگانه، زکات الفطره، خراج و مقاسمه، جزیه، غنائم جنگی، مظالم، کفارات و اوقاف است.

حضرت آیت الله سبحانی با بیان این که البته دست دولت در برخی منابع مالی دیگر همچون سرمایه گذاری، تجارت های بزرگ، شرکت های زراعی، برق، آبیاری، معادن و جنگل ها باز است و می تواند در این حوزه ها سرمایه گذاری کند، گفت: جمهوری اسلامی دولتی است که هر سه بعدش یعنی قوه مقننه، مجریه و قضاییه فعالیت می کنند و اگر از منابع مالی ذکر شده به درستی استفاده شود به امید خداوند فقر از این کشور به کلی ریشه کن می شود.