قرآن را از امروز جدی بگیریم «خُذِ الْکِتابَ بِقُوَّهٍ»/ چرا در شب قدر تفسیر رنگی ندارد؟
رئیس ستاد اقامه نماز در آستانه ماه رمضان با انتشار نامهای که خود عنوان «ناله» به آن داده است، از مهجوریت قرآن در کشور گله و بر لزوم توجه به قرآن تاکید کرده است.
در آستانه فرا رسیدن ماه مبارک رمضان، ماه بهار قرآن از سوی مفسر قرآن و رئیس ستاد اقامه نماز حجت الاسلام و المسلمین قرائتی، نامه سوزمندانه و در خور تأملی به فرهنگیان قرآنی جامعه به ویژه مبلغین و دلسوزان قرآن نوشته شده است.
متن نامه به شرح ذیل می باشد:
بسم الله الرحمن الرحیم
ناله
خدمت سروران گرامی
سلام علیکم
طبق معمول هر سال همین که به ماه رمضان نزدیک میشویم دقایقی از وقت شما را راجع به مهمترین مسئله میگیرم و از اینکه کار قرآن به جایی رسیده که باید مثل من این حرفها را بزنم (که از دهانم بزرگتر است) شرمندهام.
۱٫ آیا میدانید که در همه مساجد در شب قدر دعای شریف جوشن کبیر و عزاداری و مراسم قرآن سر گرفتن بحمدالله برگزار میشود اما چرا در شب قدر که شب نزول قرآن است تفسیر رنگی ندارد؟
۲٫ آیا میدانید سرگرم شدن به چاپ و صوت و تجوید و ظاهر قرآن بیش از توجه به محتوای قرآن است؟
۳٫ آیا میدانید به ما دستور دادهاند که هر گاه فتنههای زیاد مانند پارههایی از شب تار به شما روی آورد به قرآن پناه ببرید؟ (فَإِذَا الْتَبَسَتْ عَلَیْکُمُ الْفِتَنُ کَقِطَعِ اللَّیْلِ الْمُظْلِمِ فَعَلَیْکُمْ بِالْقُرْآنِ فَإِنَّهُ شَافِعٌ مُشَفَّع)
۴٫ آیا میدانید بعضی به اسم این که دین از سیاست جداست به صدها آیه سیاسی بیتوجهی میکنند؟
۵٫ آیا میدانید آن مقدار که در متون آموزش و پرورش و دانشگاه کلمات عربی را تزریق میکنند کارساز نیست و فارغ التحصیلان ما نمیتوانند اکثرا یک صفحه قرآن را بیغلط بخوانند؟
۶٫ آیا میدانید بعضی به خیال اینکه قرآن از فهم بشر بالاتر است و فهم آن مخصوص اهل بیت است از تدبر در آن میترسند، با اینکه خداوند دستور به تدبر داده است و در حدیث میخوانیم: «من زعم ان کتاب الله مبهم فقد هلک و اهلک؛ راستی اگر قرآن را نمیتوان فهمید پس چگونه به ما دستور دادهاند روایات را بر قرآن عرضه کنیم و اگر ضد آن بود آن روایات را به دیوار بزنیم؟»
۷٫ آیا میدانید مهجوریت قرآن غافلانه نیست زیرا در قرآن میخوانیم در روز قیامت پیامبر صلی الله علیه و آله میفرماید: پروردگارا قوم من قرآن را مهجور گرفتند و نمیفرماید قرآن نزد قوم من مهجور بود و مهجور گرفتن با توجه و عمد است؟ وَ قالَ الرَّسُولُ یا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هذَا الْقُرْآنَ مَهْجُوراً
۸٫ آیا میدانید آیه «وَ قالَ الرَّسُولُ یا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هذَا الْقُرْآنَ مَهْجُوراً» چه معنایی دارد:
الف: در پر خطرترین دادگاه یعنی روز قیامت
ب: نزد عالیترین قاضی یعنی خداوند
ج: از محبوبترین و بالاترین مقام هستی یعنی پیامبر صلی الله علیه و آله
د: شکایت توسط کسی است که مظهر رحمه للعالمین است
ه: شکایت پدر از فرزند است «انا و علی ابوا هذه الامه»
و: شکایت حتمی است چون با فعل ماضی آمده است (وَ قالَ الرَّسُولُ)
ز: شکایت با استمداد از کلمه یا رب است
ح: شکایت از کسی است که امید شفاعت از او داریم. ویل لمن کان شفعاء ه خصماءه؟
۹٫ آیا میدانید بعضیها نمیتوانند قرآن بخوانند؟
بعضی به غلط میخوانند.
بعضی که میتوانند درست بخوانند نمیخوانند.
و بعضی که میخوانند تدبر نمیکنند.
و بعضی به آن عمل نمیکنند.
و بعضی قرآن را محور کار خود نمیدانند و در درسها و سخنرانیها و نوشته به قرآن اولویت نمیدهند.
و بعضی قرآن را تنها برای مهریه عروس، بالای سر مسافر، سوگند یاد کردن، کتاب استخاره و امثال آن میخواهند.
۱۰٫ آیا میدانید مثال ما مثال بیماری است که بجای مصرف دارو مشغول چیدن و تنظیم انواع قرصهاست؟
۱۱٫ آیا میدانید مثال ما مثال مهمانی است که به جای گوش دادن به سخنان صاحبخانه به نقش و نگار در و پنجره توجه میکند؟
۱۲٫ آیا میدانید گروهی به جای تدبر در قرآن و پیام و الهام گرفتن از آن و عمل به آن به سراغ حواشی آن میروند و بیشتر عمر خود را صرف مباحث علوم قرآن مانند محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ، تاویل، شان نزول، تاریخ کتابت، تاریخ ترجمه، تاریخ تفسیر، طبقات مفسرین، تفاوت کتب تفسیری و امثال این بحثها میکنند؟ (البته بعضی از این بحثها نظیر بحث اعجاز و بحث سلامت از تحریف ضروری است اما صرف بیشتر عمر به این علوم مانند کسی است که به جای شنا در استخر، دور استخر میدود؟)
۱۳٫ آیا میدانید بعضی بجای بیان روح قرآن آنقدر به نقل اقوال میپردازند که خود قرآن در آن اقوال گم میشود و بعضی آنقدر احتمالات متعددی را مطرح میکنند که حتی محکمات قرآن، متشابه میشود؟
۱۴٫بعضی وارد گود عرفان، بعضی وارد تحقیق مفصل روی لغات، بعضی در مقام نقل شان نزولهای متعدد و بعضی قرآن را به دون توجه به روایات معتبر رسیده از اهل بیت علیهم السلام تفسیر میکنند؟ در حالی که خود قرآن به ما میفرماید: «وَ ما آتاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا» یعنی سخنان پیامبر صلی الله علیه و آله را که خود مستقیما فرموده و یا به اهل بیت ارجاع داده باید بگیریم و در روایات متواتر میخوانیم بین قرآن و اهل بیت هرگز جدایی نیست و اگر به هر دو تکیه کنید هرگز گمراه نمیشوید؟
۱۵٫ آیا میدانید در بسیاری از سخنرانیها سهم تاریخ، تحلیل سیاسی، شعر و خواب و خطابه و روضه و امثال آن داده میشود ولی سهم قرآن داده نمیشود با اینکه خداوند به پیامبر صلی الله علیه و آله میفرماید سخنرانی تو باید درباره بیان قرآن باشد «لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَیْهِم؟»
۱۶٫ آیا میدانید هزاران پایان نامه در علوم قرآن نوشته میشود ولی این پایان نامهها در دانشگاه ها بایگانی و جامعه از آن خیری نمیبیند؟
۱۷٫ آیا میدانید در دانشگاههای قرآن و حدیث سرفصلهای علوم قرآن کاربردی نیست و نیاز سنجی نشده است؟
۱۸٫ آیا میدانید تلاوت زیبا در مواردی به هنر نمایی تبدیل شده است؟
۱۹٫ آیا میدانید در آموزش صرف و نحو از آیات قرآن و روایات کمتر استفاده میشود؟
۲۰٫ آیا میدانید فیلمهای کوتاهی با مضامین قرآنی نایاب است؟
۲۱٫ آیا میدانید تفسیر ساده برای نوجوانان نایاب است؟
۲۲٫ آیا میدانید بیان صحیح از قصههای قرآن برای نوجوانان نایاب است؟
۲۳٫ آیا میدانید موقوفات برای قرآن کمیاب است؟
۲۴٫ آیا میدانید نذر تلاوت قرآن نایاب است؟
۲۵٫ آیا میدانید توجه به قرآن در نام شبی با قرآن مطرح میشود؟ آیا درست است که بگوییم شبی با اکسیژن و یا شبی با سلامتی؟
۲۶٫ آیا میدانید در بسیاری از حوزهها و نزد بسیاری از مدرسین تدبر در قرآن درس جنبی است نه اصلی؟
۲۷٫ آیا میدانید توجه به کتاب مخلوق بیش از کتاب خالق است؟
۲۸٫ آیا میدانید که به آیه «خُذِ الْکِتابَ بِقُوَّهٍ » عمل نکردهایم؟
۲۹٫ آیا میدانید اگر کتاب آسمانی را به پا نداریم خداوند لقب پوچی به ما داده است؟ «قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ لَسْتُمْ عَلى شَیْءٍ حَتَّى تُقیمُوا التَّوْراهَ وَ الْإِنْجیلَ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْکُمْ مِنْ رَبِّکُم»
۳۰٫ آیا میدانید کلمه اقامه در قرآن در چهار جا به کار رفته است:
أَقیمُوا الدِّین
أَقیمُوا الْوَزْنَ
أَقیمُوا الصَّلاهَ وَ لَوْ أَنَّهُمْ أَقامُوا التَّوْراهَ وَ الْإِنْجیلَ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْهِمْ مِنْ رَبِّهِم.
۳۱ . آیا میدانید اگر ما کتاب آسمانی را بپا داریم وضع اقتصادی ما بسیار خوب میشود؟ «وَ لَوْ أَنَّهُمْ أَقامُوا التَّوْراهَ وَ الْإِنْجیلَ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَکَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِم»
۳۲٫ آیا میدانید باید تلاوت هر آیهای ایمان ما را زیاد کند؟ «وَ إِذا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیاتُهُ زادَتْهُمْ إیماناً»
۳۳٫ آیا میدانید تلاوت قرآن باید دل ما را بلرزاند؟ «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذینَ إِذا ذُکِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُم»
۳۴٫ آیا میدانید گروهی از جن همین که برای اولین بار صدای قرآن را شنیدند ایمان آوردند (یَهْدی إِلَى الرُّشْدِ فَآمَنَّا بِهِ) و دیگران را به پیروی از آن دعوت کردند (یا قَوْمَنا أَجیبُوا داعِیَ اللَّهِ) ولی ما این همه قرآن شنیدیم، نه دلی تکان و نه ایمانی زیاد و نه اشکی جاری و نه رشدی اضافه و نه تبلیغی صورت گرفت؟
۳۵٫ آیا میدانید قرآن ذکر است «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْر» و اعراض از آن زندگی نکبتی را به بار میآورد (وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْری فَإِنَّ لَهُ مَعیشَهً ضَنْکا)
۳۶٫آیا میدانید در قیامت بعضی شفاعتها برای بعضی مفید نیست؟ «فَما تَنْفَعُهُمْ شَفاعَهُ الشَّافِعینَ» ولی شفاعت قرآن حتما کارساز است. «شافع مشفع»
۳۷٫ آیا میدانید قرآن کشتی بیسوراخ است؟ «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُون» ولی در نقل تاریخ، احتمال دروغ است و در روایات نیز روایات جعلی زیاد است.
۳۸٫ آیا میدانید قرآن مثل دریا است که هر کسی از آن بهرهای دارد. بعضی با نگاه، بعضی با شنا، بعضی با قایق رانی، و بعضی با غواصی. قرآن نیز این گونه است که: «کِتَابُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى أَرْبَعَهِ أَشْیَاءَ عَلَى الْعِبَارَهِ وَ الْإِشَارَهِ وَ اللَّطَائِفِ وَ الْحَقَائِقِ فَالْعِبَارَهُ لِلْعَوَامِّ وَ الْإِشَارَهُ لِلْخَوَاصِّ وَ اللَّطَائِفُ لِلْأَوْلِیَاءِ وَ الْحَقَائِقُ لِلْأَنْبِیَاءِ».
۳۹٫ آیا میدانید عجایب قرآن قابل شمارش نیست؟ امیرالمومنین فرمود: «لَا تُحْصَى عَجَائِبُه»
۴۰٫آیا میدانید عجایب قرآن کهنه شدنی نیست؟ «لَا تَفْنَى عَجَائِبُهُ»
۴۱٫ آیا میدانید بزرگانی مانند ملاصدرا و فیض کاشانی و امام خمینی و بسیاری دیگر اقرار کردهاند که چرا بیشتر عمر خود را صرف قرآن نکردهاند؟
۴۲٫ آیا میدانید علمای ربانی، علمای قرآنی هستند ْ«کُونُوا رَبَّانِیِّینَ بِما کُنْتُمْ تُعَلِّمُونَ الْکِتابَ وَ بِما کُنْتُمْ تَدْرُسُونَ»
۴۳٫ آیا میدانید قرآن نور است و کسی که خودش نور ندارد نمیتواند مردم را از ظلمات به نور دعوت کند؟
۴۴٫ آیا میدانید که عظمت ماه مبارک رمضان به روزه نیست بلکه به نزول قرآن است: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآن» و نفرمود: شهر رمضان الذی کتب فیه الصیام
۴۵٫ آیا میدانید در نمایشگاه کتاب توجه مردم به کتب تفسیری زیاد شده است؟
۴۶٫ آیا میدانید عزیزانی که مسیر سخنرانیهای خود را به سمت قرآن سوق دادهاند مخاطبین کمی و کیفی بیشتری دارند؟
۴۷٫ آیا میدانید اینکه پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود هرگز نباید بین قرآن واهل بیت جدایی باشد بنابراین سزاوار است در کنار هر جلسه عزاداری یک جلسه قرآن هم باشد؟
۴۸٫ آیا میدانید که امام رضا فرمود نماز بر مردم واجب شد تا قرآن از مهجوریت بیرون آید؟ «عَنِ الرِّضَا ع أَنَّهُ قَالَ أُمِرَ النَّاسُ بِالْقِرَاءَهِ فِی الصَّلَاهِ لِئَلَّا یَکُونَ الْقُرْآنُ مَهْجُوراً مُضَیَّعا»
سروران گرامی باید به پا خیزیم و اگر غفلت یا تقصیر و قصوری بوده از خداوند عذر خواهی کنیم و از امروز قرآن را جدی بگیریم؟ «خُذِ الْکِتابَ بِقُوَّهٍ»
نکاتی به نظر میرسد که بیان میکنم عزم و تصمیم با شما. ولی بدانیم اگر عزم نداشته باشیم مثل پدر خود حضرت آدم قابل توبیخیم که قرآن میفرماید: َ«وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْما»
همه به پا خیزیم و برای خدا و شادی دل پیامبر صلی الله علیه و آله و چشیدن مزه قرآن و چشاندن آن مزه به دیگران یک نهضتی ایجاد کنیم مثلا:
۱٫ کسانی که توان تدریس تفسیر دارند تفسیر را وارد حوزه درسی خود کنند. یعنی برنامه ریزی حوزه جوری باشد که هر طلبه حداقل در هر سال با یک جزء تفسیر آشنا شود.
۲٫ اهل منبر نیمی از سخنرانی خود را به بیان آیات قرآن اختصاص دهند.
۳٫ در همه روزنامهها و مجلات ستونی برای فهم گوشهای از آیات قرآن اختصاص یابد.
۴٫ صدا و سیما از قصهها و آیات کوتاه با هنر و نمایش و یا از مثالهای قرآن با امکانات هنری خود بهره گیرد.
۵٫ آموزش پرورش و دانشگاه تفسیر آیاتی را که هر روز با آن سر و کار داریم در متون کتاب درسی تزریق کنند.
۶٫ موضوعاتی که برای همه مردم مورد نیاز است از قرآن استخراج شود.
۷٫ اگر از تاریخ میگوییم حوادث تاریخی قرآن را در اولویت قرار دهیم.
۸٫ اگر از اخلاق میگوییم آیات اخلاقی قرآن را مطرح کنیم.
۹٫ اگر مثالی میزنیم یا تشبیه به کار می بریم قرآن را فراموش نکنیم.
۱۰٫ اگر فضایل امیرالمومنین علیه السلام را میگوییم آیاتی که در شان آن بزرگوار است در اولویت قرار دهیم.
۱۱٫ اگر از حضرت مهدی علیه السلام و حکومت ایشان سخن میگوییم از منابعی که قرآن و مهدویت را بررسی کردهاند استفاده کنیم؟
۱۲٫ در عزل و نصبها، قهر و صلحها، ارتباط و ترک روابط، انتخاب همسر، آیین همسرداری، انتخاب شغل، عبادات و سیاست، خطوط کلی اقتصاد، حقوق، مدیریت و هر رشته دیگر اول بسراغ قرآن برویم بعد نهج البلاغه و روایات معتبر، بعد سیره اهل بیت علیهم السلام و در پایان از تجربههای تاریخی بزرگان استفاده کنیم. این آرزو آغازی است که میتوان از ماه رجب و شعبان و رمضان کمک گرفت زیرا ماشینهایی که هوا گرفته در سرازیریها روشن میشود و سرازیری عبادات و قرآن ماه رمضان است.
در پایان، این ناله هدهدی بود نزد سلیمانها که اگر سلیمانها توجه فرمایند بالقیسهای دنیا به اسلام رو خواهند آورد ولی اگر بگویند این هدهد پرنده کوچکی است و حرف او الزام آور نیست حرکتی صورت نخواهد گرفت.
و الامر الیکم
و السلام
………………………………………………
۱٫ کافی، ج۲، ص ۵۹۹٫
۲٫ محاسن، ج ۱، ص ۴۲۱ .
۳٫ فرقان، ۳۰٫
۴٫ حشر،۷٫
۵٫ مریم، ۱۲٫
۶٫ مائده، ۶۸٫
۷٫ شوری، ۱۳٫
۸٫ رحمن، ۹٫
۹٫ بقره،۴۳٫
۱۰٫ مائده،۶۶٫
۱۱٫ مائده،۶۶٫
۱۲٫ انفال،۲٫
۱۳٫ انفال،۲٫
۱۴٫ جن، ۲٫
۱۵٫ احقاف، ۳۱٫
۱۶٫ حجر، ۹٫
۱۷ طه، ۱۲۴٫
۱۸ مدثر، ۴۸٫
۱۹٫ حجر، ۹٫
۲۰٫ عوالی الئالی ج ۴ ص ۱۰۵٫
۲۱٫ کافی، ج ۲، ص ۵۹۹٫
۲۲٫ بحارالانوار، ج ۲، ص ۲۸۴٫
۲۳٫ آل عمران، ۷۹٫
۲۴٫ بقره، ۱۸۵٫
۲۵٫ من لا یحضره الفقیه، ج ۱، ص ۳۱۰٫
۲۶٫ مریم، ۱۲٫
۲۷٫ طه، ۱۱۵٫
اخبار مرتبط
سخنرانی منتشر نشده از امام موسی صدر درباره حضرت زهرا(س)
«فاطمه و نماز» عنوان سخنرانی امام موسی صدر است که به مناسبت ایام ماه جمادیبیشتر بخوانید

رهبر انقلاب اسلامی در دیدار صدها تن از زنان فرهیخته و فعال کشور:
زنان در اتفاقات اخیر در دهان دشمنان زدند/ غرب متجدد نسبت به مسئله زن جنایتبیشتر بخوانید
باتشکر ازجناب آقای قرائتی که حرف دل مارا زده اند.همانطور که فرموده اند ،قرآن کریم ،همانند اقیانوس عظیمی است که هر کس به فراخور ظرف وظرفیت و مهارت خود می تواند از آن برخوردار شود.
بی تردید استعمارگران ،در طی دو قرن گذشته ،نقشه هایی برای به حاشیه راندن قرآن از متن زندگی مسلمانان اجرا کرده اند ،که متاسفانه خود مسلمانان نیز در اجرای این نقشه ها ،دانسته یانادانسته شرکت داشته اند ،به عنوان مثال ،با بزرگنمایی بیش از حد بحث تفسیر به رای ،مردم وحتی تحصیل کرده ها را از نزدیک شدن به فهم قرآن ودرک سطوحی ازاعماق این اقیانوس بیکران برحذر داشته اند.به امید رفع مهجوریت از این کتاب آسمانی بی همتا.