مقصود از اهل‌بیت چه کسانی‌اند؟

«ابوسعید» می‌گوید: رسول خدا پس از ازدواج علی (ع) با فاطمه (س) به مدت چهل روز صبح‏ها به درب خانه علی (ع) می‏آمد و می‏فرمود: “السلام علیکم یا أهل‌البیت”

پایگاه اطلاع رسانی حج، یکی از آیات قرآن که به وضوح جایگاه اهل بیت علیهم السلام را به ما نشان می دهد، آیه تطهیر است اما برخی مخالفان در مورد اینکه مصداق این آیه شریفه چه کسانی هستند، تشکیک می کنند در حالی که طبق منابع شیعه و اهل سنت، مقصود از اهل البیت کاملا مشخص است.
در قرن گذشته، مسلمانان نیز به پیروی از قرآن، کلمه اهل‏بیت را درباره خاندان حضرت رسول (ص) به کار برده‏اند و اهل‌بیت به اصطلاحی برای آنان تبدیل شده است و به کارگیری‌اش در معنای دیگر به قرینه نیاز دارد.
بیش از هفتاد روایت در این‌باره وارد شده و اهل‏سنت بیش از شیعه، از چهل طریق، به روایت «ام‌سلمه»، «عایشه»، «ابو‌سعید خدری»، «سعد»، «وائله بن ‏اسقع»، «ابو‏حمرا»، «ابن‏عباس»، «ثوبان» (غلام حضرت رسول (ص))، «عبدالله بن ‌جعفر بن‌ ابی‌طالب» و «حسن بن‌ علی (ع)» آن را نقل کرده‏اند. شیعه نیز، در بیش از سی حدیث از امام علی (ع)، امام سجاد (ع)، امام باقر (ع)، امام صادق (ع)، «ابوذر»، «ابو‌لیلی»، «ابو‌الاسود»، «عمرو بن ‌میمون اودی» و «سعد بن ‌ابی‌وقاص» آن را نقل کرده‌اند.[۱]
برای توضیح بیشتر باید گفت که خداوند متعال می‏فرماید:{إِنَّما یُرِیدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً} (احزاب: ۳۳) خداوند تنها می‏خواهد رجس و پلیدی را از شما اهل‏بیت دور نماید و شما را کاملاً پاک و مطهر گرداند.
این آیه به گفته همه مفسران و اندیشمندان اسلام، در شأن و مقام والای اهل‏بیت پیامبر گرامی اسلام (ص) نازل شده است. همچنین روایات بسیاری درباره شأن نزول آیه تطهیر و  انحصار آن به «خمسه طیبه» در منابع اهل‏سنت وجود دارد که برخی از آنها چنین گزارش می‌شود:
یک ـ «حاکم نیشابوری» در «مستدرک» می‏نویسد:
عبدالله بن‌جعفر از رسول خدا (ص) روایت می‏کند که آن حضرت هنگامی که رحمت الهی را در حال نزول دیدند، فرمودند: «به‌سوی من بخوانید!» «صفیه» گفت: «چه کسی را ای پیامبر اسلام (ص) ؟» آن حضرت فرمود: «اهل‏بیتم را؛ علی، فاطمه، حسن و حسین را». آنان را آوردند. آن حضرت عبای خویش را روی آنان افکند. سپس دستانش را بالا برد و عرض کرد: «خداوندا! اینان اهل‏بیت من‌اند». سپس بر محمد و آل محمد صلوات فرستاد. در این هنگام خدای حکیم این آیه را نازل فرمود:{إِنَّما یُرِیدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً}.[۲]
دو ـ «ام‌سلمه» می‌گوید:
آیه تطهیر در خانه من و در حالی‌که پنج‌تن آل عبا در آن بودند، نازل گردید و رسول خدا (ص) آنان را با عبایی که بر روی آنان افکند، پوشانید. سپس عرضه داشت: «اینان اهل‏بیت من‌اند. پروردگارا! رجس و پلیدی را از آنان دور کن و ایشان را پاک و مطهر گردان».[ ۳]
سه ـ «ابوسعید» می‌گوید:
رسول خدا (ص) پس از ازدواج علی (ع) با فاطمه (س) به مدت چهل روز صبح‏ها به درب خانه علی (ع) می‏آمد و می‏فرمود: «السلام علیکم یا أهل‌البیت. {إِنَّما یُرِیدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً}».[ ۴]
چهار ـ امام سجاد (ع) نیز با همین آیه بر فضایل اهل‏بیت احتجاج کرد. هنگامی که اسیران خاندان پیامبر (ص) را به شام ‏بردند و در آستانه مسجد در جایگاه اسیران جایشان دادند، امام سجاد (ع) جوانی بالغ و رشید و در آن روز آنجا حاضر بود. مردی از اهل شام نزد آنان آمد و گفت: «حمد و سپاس خدای را که شما را نابود کرد و ریشه فتنه را خشکاند!» امام سجاد (ع) به او فرمود: «آیا کتاب الهی را نخوانده‏ای؟» وی پاسخ داد: «خوانده‌ام». حضرت ‏فرمود: «آیا آیه شریفه{قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبى} و آیه {إِنَّما یُرِیدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً}را نخوانده‏ای؟» او گفت: «خوانده‏ام». حضرت فرمود: «ما آنان هستیم».
آن مرد شامی دستش را به‌سوی آسمان برداشت و گفت: «خداوندا! من توبه کرده، به‌سوی تو باز می‏گردم» و سه بار این جمله را تکرار کرد: «خدایا! من از دشمنان آل پیامبر (ص) به‌سوی تو بیزاری می‏جویم. من قرآن را می‏خواندم، ولی تا امروز آن را درک نکرده بودم».[۵]
بنابراین، مقصود از اهل‌‏بیت که در آیه شریفه آمده است، رسول خدا، امام علی، حضرت فاطمه، امام حسن و امام حسین علیهم السلام است. البته بستگان پیامبر عنوان «بنی‌هاشم» را دارند و همه آنان حقوق ویژه‌ای دارند که یکی از آنها حرام بودن صدقه‌دادن به آنان است.
[۱]. قاموس قرآن، سید علی‌اکبر قرشی، ج ۱، ص ۱۳۹.
[۲]. مستدرک علی الصحیحین، ج ۳، صص ۱۴۷ و ۱۴۸.
[ ۳]. سنن بیهقی، ج ۲، ص ۱۵۰.
[ ۴]. بحارالانوار، ج ۳۵، ص ۲۰۸.
[۵]. احتجاج، ص ۱۵۷.






دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *


2 + = 9