شخصیت حقیقی و طبیعی مؤمن که دارای صداقت و صفا است، قطعاً چشم‏گیر و جذاب است، چنانکه قرآن می‏فرماید: «إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَیَجْعَلُ‏ لَهُمُ‏ الرَّحْمنُ‏ وُدًّا [۱]» این دوستی و مهری که خدا وعده داده است که در دل مردم بیندازد، منوط به عمل مخلصانه است. اگر روحانی و مبلّغ دین بخواهد با تکلّف و عمل ناخالص، شخصیّتی مهم و مخلص از خود نمایش دهد، آن لطافت و شیرینی خدایی را از دست می‏دهد؛ بلکه موجب ضربات و صدماتی به نظام روحانیت نیز می‏شود.شاید امروزه پرداختن به هیکل، آنچنانی که شامل محاسن بلند و عمامه‏ های بزرگ می‏شود، مصادیق کم‏تری داشته باشد؛ ولی بازار القاب از پنجاه سال پیش کم‏تر که نشده هیچ؛ بلکه بیش‏تر نیز شده است. عناوینی مثل: استاد بزرگ حوزه و دانشگاه، دکتر، معلم اخلاق، عارف کامل و … را پیش‏وند القاب حوزوی مثل آیت الله و حجت الاسلام می‏کنند.

القاب و عناوین – اگر واقعیت خارجی نداشته باشند – خطر سلب اعتماد عموم را در پی خواهند داشت. مصیبت آنجا است که کسب عنوان و مدرک، پایه و مایه ارتقا در حوزه و جامعه باشد. روحانی که در بند القاب و عناوین است – اگر گرفتار شرک خفی نباشد – از حقارت و ضعف روحی رنج می‏ برد. از دیگر موارد ساختگی، جاه و شکوه ظاهری است، مثل داشتن دفتر و مؤسسه یا ساختمانهای بزرگ و داشتن ده‏ها خادم و کارمند و معاون و مشاور و حسابدار. بهتر است رشتۀ کلام را به دست امام خمینی‏ رحمه‏ الله بسپاریم که سالها قبل (۱۳۶۳ ش) این خطر را برای حوزه پیش بینی کرده، فرموده است:

«مسأله دیگر، مسأله تشریفات حوزه‏های روحانیت است که دارد زیاد می‏شود. وقتی تشریفات زیاد شد، محتوا کنار می‏رود. وقتی ساختمانها و ماشینها و دم و دستگاه‏ها زیاد شد، موجب می‏شود بُنیۀ فقهی اسلام صدمه ببیند؛ یعنی با این بساطها نمی‏ شود شیخ مرتضی و صاحب جواهر تحویل جامعه داد. این موجب نگرانی است، و واقعاً نمی‏دانم با این وضع چه کنم! این تشریفات اسباب آن می‏شود که روحانیّت شکست بخورد. زندگی صاحب جواهر را با زندگی روحانیون امروز که بسنجیم، خوب می‏فهمیم که چه ضربه‏ای به دست خودمان به خودمان می زنیم.»[۲]

پی نوشت :

۱٫ «مسلماً کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انحام داده اند، خداوند رحمان محبّتی برای آنان در دلها قرار می‏دهد.» مریم/۹۶٫

[۲]. صحیفه امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۷ش، ج۱۹، ص۴۲٫