مجموعه سخنرانی های رزق حلال۸
حجت السلام علی بیاتی مدیر موسسه نسیم رحمت و عضو هیئت امناء اتاق فکرتبلیغ
محتوای سخنرانی هشتم: آثار درآمد حلال
۱٫آمرزش گناهان:
البته آمرزش گناهان توسط خدا با اسباب مختلفی است از قبیل: توبه، شفاعت، عبادات، ولایت اهل بیت، خدمت به مردم… یکی از اینها طلب حلال است.
پیامبر ( ص) فرمود: مَنْ بَاتَ کَالًّا مِنْ طَلَبِ الْحَلَالِ بَاتَ مَغْفُوراً لَه. وسائل الشیعه ج ۱۷ ص۲۴
کسی که با خستگی به سبب تلاش روزانه برای طلب حلال شب را به صبح برساند آمرزیده می شود.
در روایت دیگر فرمود:إِنَّ مِنَ الذُّنُوبِ ذُنُوباً لَا یُکَفِّرُهَا صَلَاهٌ وَ لَا صَدَقَهٌ قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ فَمَا یُکَفِّرُهَا قَالَ الْهُمُومُ فِی طَلَبِ الْمَعِیشَه. مستدرک الوسائل ج ۱۳ص ۱۳
بعضی گناهان بوسیله نماز و صدقه هم آمرزیده نمی شود فردی سؤال کرد پس با چه چیز آمرزیده می شود؟ فرمود: با جدیت و تلاش در طلب معاش و درآمد حلال.
۲٫ رفاه خانواده:
امام صادق(ع) فرمود:مَنْ لَمْ یَسْتَحْیِ مِنْ طَلَبِ الْمَعَاشِ خَفَّتْ مَئُونَتُهُ وَ رَخِیَ بَالُهُ وَ نُعِّمَ عِیَالُهُ. بحارالانوار ج ۶۷ ص ۳۱۳
کسی که از طلب حلال شرم نکند: بارش سبکبار، سختی هایش آسان، و خانواده اش در رفاه خواهند بود. بلکه معصومین توصیه می کردند به ثروتمندان که به زندگی خود و خانواده توسعه دهند.
امام رضا(ع) فرمود: صَاحِبُ النِّعْمَهِ یَجِبُ عَلَیْهِ التَّوْسِعَهُ عَنْ عِیَالِه. ا صول کافی ج ۴ ص ۱۱
پیامبر(ص) فرمود: لَیْسَ مِنَّا مِنْ وُسِّعَ عَلَیْهِ ثُمَ قَتَّرَ عَلَى عِیَالِه. مستدرک الوسائل ج ۱۵ ص ۲۵۶
از ما نیست کسی که توانایی دارد ولی خانواده اش را از رفاه محروم کند.
۳٫ باعث آمرزش می شود:
پیامبر (ص) فرمود: مَنْ بَاتَ کَالًّا مِنْ طَلَبِ الْحَلَالِ بَاتَ مَغْفُوراً لَه. بحارالانوار ج ۱۰۰ ص ۲
۴٫ قلب را نورانی می کند:
پیامبر (ص) فرمود: مَنْ أَکَلَ الْحَلَالَ أَرْبَعِینَ یَوْماً نَوَّرَ اللَّهُ قَلْبَه. بحارالانوار ج ۱۰۰ ص۱۶
۵٫سربار نبودن :
کسی که بیکار است، مهارت ندارد . دانش مفید و سودآورهم ندارد، کم کار است ، اتلاف وقت می کند، خود و خانواده اش را سربار و نان خور دیگران می کند. از روایات استفاده می شود ، این فرد از رحمت خدا برود و از چشم پیامبر( ص ) می افتد.
پیامبر (ص)فرمود : مَلْعُونٌ مَنْ أَلْقَى کَلَّهُ عَلَى النَّاسِ مَلْعُونٌ مَلْعُونٌ مَنْ ضَیَّعَ مَنْ یَعُول. کافی ج ۴ ص ۱۲
ملعون است آنکه سربار دیگران باشد و ملعون ملعون است کسی که حقوق خانواده خود را ضایع کند.
امام صادق (ع) فرمود: شخصی آمد نزد ایشان گفت نمی توانم با دستم کار کنم شاید معلول یدی بوده سرمایه هم ندارم
که تجارت کنم ، نیازمندم هم هستم.آیامی توانم ازدیگران کمک بگیرم؟ فرمود:
اِعْمَلْ فَاحْمِلْ عَلَى رَأْسِکَ وَ اسْتَغْنِ عَنِ النَّاس. اصول کافی ج ۵ ص ۷۶
۶٫ ثواب دارد:
امام صادق (ع)فرمود : یَا مُصَادِفُ: مُجَادَلَهُ السُّیُوفِ أَهْوَنُ مِنْ طَلَبِ الْحَلَالِ. کافی ج۵ ص ۱۶۲
و فرمود: الشَّاخِصُ فِی طَلَبِ الْعِلْمِ کَالْمُجَاهِدِ فِی سَبِیلِ اللَّه. مستدرک الوسائل ج ۱۳ ص ۱۲
۷٫ سرپیچی از حلال ابتلا به حرام است:
پیامبر (ص)فرمود : مَا مِن عَبدٍ اِستَحیَا مِنَ الحَلَال إلَّا اِبتَلَاهُ اللَّهُ بِالحَرَامِ. نهج الفصاحه ص۷۱۰ ترجمه فارسى
۸٫ اجابت دعا در پی دارد:
کسی از پیامبر (ص) سوال کرد دو ست دارم دعایم مستجاب شودچه کنم؟ فرمود:
طَهِّرْ مَأْکَلَکَ وَ لَا تُدْخِلْ بَطْنَکَ الْحَرَامَ. وسائل الشیعه ج ۴ ص ۱۱۷۶
۹٫مراقبت و تقوی پدر و مادر نسل پاکی را نصیب آنها می کند:
- به بیان شیخ انصاری: مقدس اردبیلیکه به آن مقامات رسیدند نتیجه مراقبتها و تقوای پدر و مادرشان بوده است.
- به مادر شیخ انصاری گفتند چشمت روشن فرزندت به مقام شامخ مرجعیت رسید. گفت: زحمتی که من در تربیت فرزندم متحمل شدم، اگر به مقام نبوت می رسید تعجب نمی کردم ،چه رسد به مقام اجتهاد. بعد به عنوان نمونه می گوید: سینه به دهانش نگذاشتم مگرآنکه وضو داشتم. شبی خواب دیدم امام صادق(ع) به من قرآن داد. فردای آن شب برای عالمی خوابم راتعریف کردم . گفت:خدابه توفرزندی می دهد که نگهبان قرآن است. لذا من دست بی وضو به نگهبان قرآن امام صادق(ع) نزدم. نقش روحانیت ص ۱۱۸
شیخ در مرگ مادر بسیار گریه می کرد وقتی دلداری دادند فرمود: اگر من در چنین جایگاهی قرار دارم از برکت این مادر بود. شیخ مرتضی در اوّل طلبگی یک هم اتاقی داشت روزی خواستند نهار بخورند چیزی نداشتند الا مقداری نان خشک، پولی هم نبود رفیق رفت از بقالی محل مقداری حلوا خرید نسیه آورد،ولی شیخ نخورد گفت: یقین داری زنده می مانی؟ تو هم نخور، ولی او خورد. بعدها که شیخ به مقام مرجعیت رسید ،پرسید از کجا به این مقام رسیدید؟ فرمود: از آنجا که من حلوا نخوردم تو خوردی.
- مادر سید رضی و سید مرتضی پولی که شیخ مفیدبرای کمک هزینه درروزعیدی توسط بچه ها فرستاده بود، برگرداند و گفت: ما زمینی مورثی داریم از مال التجاره آن خرج سال ما با قناعت می گردد اگر این پول مصرف شود تعادل وتوازن زندگی بهم می خوردو دیگر نمی توانیم با قناعت زندگی کنیم و این امر مسلماً به تحصیل بچه ها لطمه می زند. بچه ها در تحت تربیت چنین مادر و چنین استادی به آن مقام شامخ رسیدند که سید مرتضی لقب علم الهدایی را از امیر المؤمنین(ع) گرفت و سید رضی نهج البلاغه حضرت را نوشت و نام خود را در تاریخ ثبت کرد. . سفینه البحار ج ۱ ص ۵۲۶
رهبران دینی با تقوی و قناعت و عزت نفس به این مقام رسیده اند:
- فرزند شیخ عباس تربتی می گوید: یک هفته قبل از مرگ پدرم حالی به ایشان دست داد بعدا فهمیدم چهارده معصوم(ع) به عیادت ایشان آمده بودند به همه سلام داد و خیر مقدم گفت در آخرهم به حضرت زینب(س)سلام داد وبه گریه افتاد وبه ایشان عرض کرد،من خیلی برای شما گریه کردم و بعد هم به مادرشان سلام داد و گفت: مادر ممنونم که به من شیر حلال دادی و خوب تربیت کردی.
- امام امت، حاصل تربیت و مراقبت مادر با تقوایی است که با یتیمی امام را بزرگ کرد
بی جهت نیست که پیامبر(ص) فرمود: بهشت زیر پای مادران است.
- ناپلئون هم کلام زیبایی دارد: مادران با دستی گهواره را حرکت می دهند و با دست دیگر دنیارا.
۱۰٫ مال حلال را دزد نمی برد:
- در شهر کرمان بازرگانی بود به نام حاج صمد او تاجری درست کار و امین و با انصاف بود با بیشتر تجار شهرهای دیگر مثل مشهد و تهران و تبریز یزد و شیراز مراوده ومعامله داشت. هرزمان که اغلب مال التجاره ها به دزد می خورد مال التجاره او گرفتار دزدها نمی شد. ازاو سبب را پرسیدند ،گفت:چندکاررارعایت میکنم : به کسی خیانت نمی کنم ، راضی نمی شوم دیناری از کسی حیف و میل شود و مطابق شرع مقدس خمس و زکات مالم را می دهم، در معامله هم انصاف دارم و به سود یک دهم درمعاملاتم قانع هستم ، لذا خداوند حافظ مال التجاره من است . رفقا حرفهای حاجی را تصدیق نکردند و گفتند: دزد زدن به کاروان اتفاقی است که به انصاف و حلال و حرام ربطی ندارد . لذا با هم قرارگذاشتند که در منزلی مال التجاره حاجی را مخفی کنند ببینند چه می کند همین کار را هم وقتی حاجی خواب بود انجام دادند، مال التجاره اش را زیر خاک مخفی کردند، آمدند کنار حاجی برای استراحت که دزدان به کاروان زدند و همه اموال را بردند تنها مال التجاره حاجی محفوظ ماند که زیر خاک بود همه از این واقعه حیرت کردند و باور کردند مال خالص و پاک بدست دزد و دغل نمی افتد. روضه الانوار عباسی (قرن یازدهم)
۱۱٫حافظ قرآن شد:
- کربلایی کاظم ساروجی در اثر مراقبت بر درآمد حرام حافظ کل قرآن شد و به عنوان معجزه قرن معرفی شد وتوسط شهید نواب صفوی به حوزه های علمیه شیعه و بلکه به بلاد اسلامی همچون مصر برده شد.
سخنرانی نهم: لزوم تحصیل روزی
در باره تلاش و کوشش برای بدست آوردن روزی به اندازه ی سفارش شده که امام صادق (ع) به هشام صیداوی فرمود:
یَا هِشَامُ إِنْ رَأَیْتَ الصَّفَّیْنِ قَدِ الْتَقَیَا فَلَا تَدَعْ طَلَبَ الرِّزْقِ فِی ذَلِکَ الْیَوْم.
اگر دیدی در صحنه ی سرد وصف شد با هم می جنگند. در آن روز هم دست از طلب روزی بر مدار. کافی ج۵ ص۷۸
ü شخصی به امام صادق (ع) عرض کرد: فردی در خانه نشسته و می گوید من بجای رفتن دنبال روزی نماز می خوانم روزه می گیرم و پروردگارم را عبادت می کنم رزقم به من می رسد. حضرت فرمود: این فرد جزء کسانی است که خدا حاجتشان را روا نمی کند. وسائل الشیعه ۱۷
اگر دیدی در صحنه ی سرد وصف شد با هم می جنگند. در آن روز هم دست از طلب روزی بر مدار.
سوال : پس آیه شریفه: وما مِن دابَّه فِی الْاَرضِ اِلَّا عَلَی اللهِ رِزقِهَا هود/ ۶
چه می گوید؟
جواب :این آیه فقط در صدد بیان رزًاقیت خداوند می باشدوبس.
بایدعرض کنم :خدا برای هرکسی دوجورروزی قرارداده:(حدّ اقلی)و(حدّ اکثری) روزی حداقل راخدا برای همه تضمین نموده و هر کس طالب بیشتر از آن است باید تلاش و کوشش نماید.
البته ناگفته نماند: از روایات برمی آید انسان با حرص زیاد نمی تواند از سقف روزی خود پا فراتر بگذارد. به همین جهت سفارش شده حدّ اعتدال و میانه روی را رعایت کند زیرا حرص باعث فزونی روزی نمی شود.
ü امام حسین (ع) به مردی فرمود: فلانی، در مورد رزق و روزی نه همچون فرد برنده در میدان کارزار رفتار کن و نه بر مقدرات الهی همچون کسی که تسلیم است رفتار کن. بلکه به دنبال روزی از روش تعادل و میانه روی در طلب استفاده نما، که از مصادیق تقوی است و بدان تقوی مانع روزی نمی شود همچنان که حرص باعث زیادی نمی شود. براستی که رزق تقسیم شده است و اجل هر کسی مُهر و معین شده و حرص زدن وسیله ای برای افتادن در گناهان میشود. . بحارالانوار ج ۱۰۳ ص ۲۷
البته بایدازخدافضلش رادرخواست نمود.
روایتی امام باقر(ع) با تمسک به آیه : وَ اسْئَلوا اللّهَ مِنْ فَضْلِه نساء/۳۲ فرمود :
هیچ کسی نیست جز اینکه خداوند عزوجل رزق حلالی را برای او مقدر گردانیده که به سلامتی به او می رسد و از سوی دیگر
راه حرامی هم برای رسیدن به آن قرار داده پس اگر آن فرد رو به حرام آورد خداوند جلو راه حلال را بر او می بندد وفرمود:
وَ عِنْدَ اللَّهِ سِوَاهُمَا فَضْلٌ کَثِیرٌ وَ هُوَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ اسْئَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ. کافی ج۵ ص۸۰
نزد خدا بجز این دو راه برای روزی فضل و زیادی بسیاری هم هست.
سخنرانی نهم: اهمیت ثروت و دارایی
اهمیت ثروت از جهت دنیایی آن بر کسی پوشیده نیست:
امیر المؤمنین(ع) فرمود: الْغِنَى فِی الْغُرْبَهِ وَطَنٌ وَ الْفَقْرُ فِی الْوَطَنِ غُرْبَه. بحارالانوار ۶۹ صفحه ۴۶
ثروتمند در هر کجا باشد گویا در وطنش هست و فقیر هر چند در وطن باشد گویا در غربت است.
و ثروت از نظر دینی هم موثرو راهگشا معرفی شده است:
امام صادق (ع) به عمر بن حریث فرمود: لَا تَدَعْ طَلَبَ الرِّزْقِ مِنْ حِلِّهِ فَإِنَّهُ عَوْنٌ لَکَ عَلَى دِینِکَ. بحار الانوار ج ۱۰۳ ص ۵
طلب روزی را از راه حلال ترک نکن که آن یاوری است برای دینت .
در روایت دیگر پیامبر(ص) فرمود: نِعْمَ الْعَوْنُ عَلَى تَقْوَى اللَّهِ الْغِنَى. وسائل الشیعه ج ۱۷ ص ۲۹
آری از منظر دین، ثروت است که باعث انجام واجباتی همچون: حج و خمس و زکات و اداء دین و نذر می شود. و باعث انجام مستجاتی همچون: حج و عمره و زیارت مشاهد مشرفه و صدقات و انفاقات .و ساخت بناهای خیر مثل: مسجد و حسینه و مدرسه دینی و … می شود.
درمقابل فقر و تهیدستی باعث ایجاد مشکلات و گرفتاریهای طاقت فرسا می شود:
ü لقمان به فرزندش فرمود: اعْلَمْ أَیْ بُنَیَّ إِنِّی قَدْ ذُقْتُ الصَّبِرَ وَ أَنْوَاعَ الْمُرِّ فَلَمْ أَرَ أَمَرَّ مِنَ الْفَقْر. بحار ۱۳ صفحه ۴۳۲
فرزندم بدان من صبر و انواع تلخ آن را چشیده ام تلخ تر از فقر ندیدم.
بنابراین فقر در دنیا باعث خواری و در امر آخرت هم برای بسیاری افراد مشکل آفرین است. چنانکه بعضی را به خود فروشی و دین فروشی و سرقت و فروتنی در برابر ستمگران … می کشاند
نتیجه : ثروت از نعمتهای خدادادی است که اگر از راهش بدست آید و در راه صحیح و درست مصرف شود، موجب سربلندی در دنیا و سعادت در آخرت است. ولی اگر از راه نادرست بدست آید و نابجا مصرف شود گرفتاری دنیا و آخرت را در پی دارد. چنانکه در سایر نعمات الهی اینگونه است ،غریزه شهوت و غضب وحب مال و اولاد…. بسیار خوب است ولی بد مصرف کردن آنها باعث خسارت می شود. لذا نکوهش ثروت درست نیست بلکه نعمتی است از طرف خدا،آثار شوم آن هم مال کم ظرفیتی ما انسانها است که باعث ابتلی به غروروخود برتربینی و غفلت از خدا و باعث عدم توجه به نیازمندان می شود.
ü مرد ثروتمندی خدمت پیامبر (ص) بود فقیری آمد کنار او نشست ، فورا دامن لباسش را جمع کرد پیامبر (ص)فرمود: ترسیدی از فقر او به تو برسد ؟گفت :خیر فرمود: ترسیدی از ثروت تو به او برسد؟ گفت: خیر فرمود: چرا این رفتار را کردی؟ گفت: کارم زشت بود حاضرم برای جبران نیمی از ثروتم را به او بدهم پیامبر (ص)به فقیر گفت: چه می گویی؟ عرض کرد: نمی خواهم چون می ترسم مبتلی به غرور و نخوت شوم. بحار الانورج ۷۲ ص۱۳
از آنجا که نفس ثروت خوب است و با ثروت کارهای مثبت زیادی می توان انجام داد پس اشکالی ندارد برای داشتن آن ،هم تلاش کنیم و هم دعا، چنانکه برای وسعت رزق دعاهاییهم از ائمه معصومین (ع)به ما رسیده.
سؤال : چگونه می توان روزی فراوان داشت؟
جواب: از آنجا که امور عالم روی علل و اسباب می گردد و آن ها هم بر دو گونه اند: مادی و معنوی.
مادی: مثل تأثیر آتش در سوختن اشیاء و معنوی: مثل تأثیر صله رحم در طول عمر
در مورد توسعه رزق هم همین دو علت تأثیر دارد. باید با هر دو مورد آشنا شویم و بکار ببندیم تا بهتر و سریعتر به هدف خود برسیم. بعضی راه های معنوی قابل درک نیست .ولی چون از طریق معصومین (ع)به ما رسیده، پس می پذیریم چنانکه در همه دستورات دین این گونه رفتار می کنیم ،مثلا اگر درروایت آمده شانه کردن سر، در حال ایستاده موجب فقر می شود ما بااینکه علت آن را نمی فهمیم ولی چون به گفته معصوم (ع)اعتقاد داریم،تعبداً می پذیریم و عمل می کنیم چنانکه مطابق دستور خدا روزه ماه رمضان را بر خود واجب ولی روزه عید فطر را بر خود حرام می کنیم ولو نمی فهمیم چگونه با فاصله یک روز ،روز قبل واجب ولی روز بعد حرام است؟
سخنرانی دهم: اسباب فقر و تنگدستی
۱٫سوگندخوردن :
امیر المؤمنین(ع) فرمود: إِیَّاکُمْ وَ الْحَلْفَ فَإِنَّهُ یُنَفِّقُ السِّلْعَهَ وَ یَمْحَقُ الْبَرَکَه. کافی ۵ صفحه ۱۶۲
از سوگند بپرهیزید ، آن کالا را به فروش می رساند ولی برکت را از میان می برد.
۲٫دروغ گفتن :
امام صادق (ع) فرمود: إِذَا التَّاجِرَانِ صَدَقَا بُورِکَ لَهُمَا فَإِذَا کَذَبَا وَ خَانَا لَمْ یُبَارَکْ لَهُمَا وَ هُمَا بِالْخِیَارِ مَا لَمْ یَفْتَرِقَا
فَإِنِ اخْتَلَفَا فَالْقَوْلُ قَوْلُ رَبِّ السِّلْعَهِ أَوْ یَتَتَارَکَا. کافی ۵ صفحه ۱۷۴
۳٫بی اعتنایی به نعمتها ، خاصه نان که برکت خداست:
وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَرْیَهً کانَتْ آمِنَهً مُطْمَئِنَّهً، یَأْتِیها رِزْقُها رَغَداً مِنْ کُلِّ مَکانٍ فَکَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ، فَأَذاقَهَا اللَّهُ لِباسَ الْجُوعِ
وَ الْخَوْفِ بِما کانُوا یَصْنَعُون. نحل ۱۱۲ .
۴٫سبک شمردن نماز:
حضرت زهرا(س) از پیامبر(ص) پرسید: کسی که نمازش را سبک بشمارد چه عقوبتی گریبان گیر او می شود؟
پیامبر(ص) در آن روایت معروف فرمود ، به ۱۵ بلا گرفتار می شود:
۶ بلا در دنیا ، ۳ بلا در وقت مرگ ، ۳ بلا در قبر و۳ بلا در قیامت وقتی از قبر خارج می شود ، از جمله بلاهای دنیایی :
۱ـ برکت از عمرش میرود ۲ـ برکت از رزق و روزیش برداشته می شود ۳ـ سیمای صالحان از دست می دهد (چهره اش نورندارد). فلاح المسائل سید بن طاووس ص ۲۲
۵٫اظهار حرص:
امام صادق (ع) فرمود:مَنْ أَصْبَحَ وَ أَمْسَى وَ الْآخِرَهُ أَکْبَرُ هَمِّهِ جَعَلَ اللَّهُ لَهُ الْغِنَى فِی قَلْبِهِ وَ جَمَعَ لَهُ أَمْرَهُ وَ لَمْ یَخْرُجْ
مِنَ الدُّنْیَا حَتَّى یَسْتَکْمِلَ رِزْقَهُ وَ مَنْ أَصْبَحَ وَ أَمْسَى وَ الدُّنْیَا أَکْبَرُ هَمِّهِ جَعَلَ اللَّهُ الْفَقْرَ بَیْنَ عَیْنَیْهِ وَ شَتَّتَ عَلَیْهِ أَمْرَهُ
وَ لَمْ یَنَلْ مِنَ الدُّنْیَا إِلَّا مَا قُسِمَ لَه. بحارالانوار ج ۱۰۰ ص۲۹
البته ممکن است کسی با حرص بیش از اندازه از حلال یا حرام به اموالی برسد ولی باید توجه داشت ممکن است قرار بوده
در آینده به چنین ثروتی برسد ولی او با حرص زدن زودتر به آن رسیده درعوض آن موقع که قرار بوده ثروت به اوبرسد ،
تهی دست می شود.
ü امام باقر (ع) از پیامبر(ص) در حجۀ الوداع نقل می کند : روح الامین به من چنین وحی نمود که هیچ کس تا هنگامی که رزقش بدست نیامده از دنیا نمی رود. بنابراین تقوی پیشه کنید،ودر طلب رزق آهسته پیش روید و دیر رسیدن رزق باعث نشود رزق و روزیتان را از راه گناه و معصیت بدست آورید، زیرا خداوند ارزاق را از راه حلال بین بندگانش تقسیم کرده نه از راه حرام ، کسی که پرده دری کند و دنبال حرام برود خداوند به همان اندازه از حلال ،از او کم می کند و روز قیامت بر این کارش حسابرسی و مؤاخذه می کند. کافی ج ۵ ص ۸۰
ü امام سجاد (ع) از حضرت لقمان نقل می کند که به فرزندش فرمود : قناعت و خرسندی از تقسیم خدا را ملازم باش و بدان هنگامی که دزد چیزی سرقت کند خداوند او را از رزقش باز می دارد و گناهانش به گردن او می ماند در صورتی که اگر صبر می کرد به همان چیز از راه حلال دست می یافت. بحارالانوار ج ۱۳ ص ۴۲۱
۶٫ خوابیدن بین الطلوعین:
قَالَ الصَّادِقُ (ع) فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ :(فَالْمُقَسِّماتِ أَمْرا. ذاریات ۴) فَالْمُقَسِّماتِ أَمْراً قَالَ الْمَلَائِکَهُ تُقَسِّمُ أَرْزَاقَ
بَنِی آدَمَ مَا بَیْنَ طُلُوعِ الْفَجْرِ إِلَى طُلُوعِ الشَّمْسِ فَمَنْ نَامَ فِیمَا بَیْنَهُمَا نَامَ عَنْ رِزْقِهِ. تهذیب شیخ طوسی ج ۲ ص۱۳۹
۷٫ بی تدبیری در امور اقتصادی:
اندازه گیری صحیح در مصرف یکی از مسائل مهم اقتصادی است چون تدبیر صحیح، ثروت اندک را می افزاید اما بی تدبیری ثروت فراوان را به باد می دهد.
ü امام باقر(ع) تدبیر در اقتصاد و تقدیر در معشیت را یکی از نشانه های کمال انسان می شمارد:
ü الْکَمَالُ کُلُ الْکَمَالِ التَّفَقُّهُ فِی الدِّینِ وَ الصَّبْرُ عَلَى النَّائِبَهِ وَ تَقْدِیرُ الْمَعِیشَهِ. کافی ج ۱ ص۳۲
شخصی لباس وصله دار تن امام صادق (ع)دید از امام علت را پرسید ؟حضرت کاغذی به آن نشان داد که نوشته بود:
لَا إِیمَانَ لِمَنْ لَا حَیَاءَ لَهُ وَ لَا مَالَ لِمَنْ لَا تَقْدِیرَ لَهُ وَ لَا جَدِیدَ لِمَنْ لَا خَلَقَ لَه.(کسی که کهنه ندارد نو هم ندارد) . کافی ج ۵ ص ۳۱۷
۸ـ قطع رحم:
امیر المؤمنین (ع)فرمود: إِنَّ أَهْلَ الْبَیْتِ لَیَجْتَمِعُونَ وَ یَتَوَاسَوْنَ وَ هُمْ فَجَرَهٌ فَیَرْزُقُهُمُ اللَّهُ وَ إِنَّ أَهْلَ الْبَیْتِ لَیَتَفَرَّقُونَ
وَ یَقْطَعُ بَعْضُهُمْ بَعْضاً فَیَحْرِمُهُمُ اللَّهُ وَ هُمْ أَتْقِیَاءُ. کافی ج ۲ ص ۳۴۷
۹٫ گوش دادن به غنا و موسیقی :
امام صادق (ع)فرمود :الْغِنَاءُ یُورِثُ النِّفَاقَ وَ یُعْقِبُ الْفَقْر. وسائلالشیعه ج ۱۷ ص ۳۰۹
۱۰٫ فقیر را از در خانه نا امید بر گردا ند ن:
امیر المؤمنین (ع)فرمود : سَبَبُ زَوَالِ الْیَسَارِ مَنْعُ الْمُحْتَاجِ. غررالحکم ص ۳۱۷
۱۱٫درخواست از مردم و درخواست نکردن از خدا:
پیامبر (ص)فرمود: مَنْ فَتَحَ عَلَى نَفْسِهِ بَابَ الْمَسْأَلَهِ فَتَحَ اللَّهُ عَلَیْهِ سَبْعِینَ بَاباً مِنَ الْفَقْرِ لَا یَسُدُّ أَدْنَاهُ شَیْء.
(که پست ترین آنها را چیزی نمی بندد). عده الداعی ص ۱۰۰
و امام صادق (ع) فرمود: مَنْ لَمْ یَسْأَلِ اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ افْتَقَر. مکارم الاخلاق ص ۲۶۸
۱۲ـ گناه:
امیر المؤمنین (ع)فرمود: تَوَقُّوا الذُّنُوبَ فَمَا مِنْ بَلِیَّهٍ وَ لَا نَقْصِ رِزْقٍ إِلَّا بِذَنْبٍ حَتَّى الْخَدْشِ وَ الْکَبْوَهِ وَ الْمُصِیبَهِ قَالَ اللَّهُ
عَزَّ وَ جَلَ وَ ما أَصابَکُمْ مِنْ مُصِیبَهٍ. خصال صدوق ج ۲ ص۶۱۶
خداوند در قرآن می فرماید : وَ ما أَصابَکُمْ مِنْ مُصِیبَهٍ فَبِما کَسَبَتْ أَیْدِیکُمْ وَ یَعْفُوا عَنْ کَثِیر. شوری/ ۳۰
۱۳ـ حتی نیت گناه:
امام صادق (ع)فرمود :إِنَ الْمُؤْمِنَ لَیَنْوِی الذَّنْبَ فَیُحْرَمُ رِزْقَه. بحارالانوار ج ۶۸ ص ۲۴۷
۱۴ـ ترک حج:
پیامبر(ص) در خطبه غدیر فرمود : مَعَاشِرَ النَّاسِ حُجُّوا الْبَیْتَ فَمَا وَرَدَهُ أَهْلُ بَیْتٍ إِلَّا اسْتَغْنَوْا وَ لَا تَخَلَّفُوا عَنْهُ إِلَّا افْتَقَرُوا. . احتجاج طبرسی ج ۱ ص۶۸
۱۵ـ ترک نهی از منکر:
امام صادق (ع)فرمود: أَیُّمَا نَاشٍ نَشَأَ فِی قَوْمِهِ(کسی پرورش یابد در قوم قبیله اش) ثُمَّ لَمْ یُؤَدَّبْ عَلَى مَعْصِیَتِهِ(نهی از منکر کند) فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَوَّلُ مَا یُعَاقِبُهُمْ بِهِ أَنْ یَنْقُصَ مِنْ أَرْزَاقِهِم. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال ص ۲۲۳
۱۶ـ کسب حرام:
پیامبر (ص)فرمود:مَنْ کَسَبَ مَالًا مِنْ غَیْرِ حِلِّهِ أَفْقَرَهُ اللَّه بحار ج ۱۰۳ ص ۵
۱۷ـ ربا:
ü قرآن میفرماید :یَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبا وَ یُرْبِی الصَّدَقات.
خدا ربا را نابود می کند و صدقات را می افزاید. بقره/۲۷۶
یعنی مردم گمان نکنند ربا روزی را زیاد می کند نه بلکه خدا مال ربوی را نابود می کند آنچه باعث افزایش روزی است صدقه است نه ربا…
ü امام صادق (ع)فرمود: إِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ هَلَاکاً ظَهَرَ فِیهِمُ الرِّبَا. وسائل الشیعه ج ۱۸ ص ۱۲۳
۱۸ـ پرداخت نکردن بدهی از ترس تهیدستی:
امام باقر (ع) فرمود: مَنْ حَبَسَ مَالَ امْرِئٍ مُسْلِمٍ وَ هُوَ قَادِرٌ عَلَى أَنْ یُعْطِیَهُ إِیَّاهُ مَخَافَهَ إِنْ خَرَجَ ذَلِکَ الْحَقُّ مِنْ یَدِهِ أَنْ یَفْتَقِرَ کَانَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَقْدَرَ عَلَى أَنْ یُفْقِرَهُ مِنْهُ عَلَى أَنْ یُفْنِیَ نَفْسَهُ بِحَبْسِهِ ذَلِکَ الْحَق. کافی ج ۵ ص ۱۰۱
۱۹ـ خیانت:
امام صادق از پیامبر(ص)نقل فرمودند: الْأَمَانَهُ تَجْلِبُ الرِّزْقَ وَ الْخِیَانَهُ تَجْلِبُ الْفَقْر. کافی ج ۵ ص ۱۳۳
۲۰ـ ظلم:
امیر المؤمنین (ع)فرمود:الظُّلْمُ یَطْرُدُ النِّعَم. تصنیف غرر الحکم ص ۴۵۶
ü امام صادق(ع) فرمود: کسی که در زمینی گندم بکارد ولی به بار ننشیند یا کم ارزش برداشت کند این به جهت ظلمی است که نسبت به صاحبان زمین یا کشاورزان روا داشته، زیرا خدا فرمود:
فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذِینَ هادُوا حَرَّمْنا عَلَیْهِمْ طَیِّباتٍ أُحِلَّتْ لَهُم. (نساء ۱۶۰) کافی ج ۵ ص ۳۰۶
۲۱٫قضا شدن نماز صبح و عشاء بخاطر خواب: ۲۲ .نعمت را کوچک شمردن: ۲۳ .نارضایتی از خدا:
وَ الذُّنُوبُ الَّتِی تَدْفَعُ الْقِسْمَ : إِظْهَارُ الِافْتِقَارِ وَ النَّوْمُ عَنِ الْعَتَمَهِ (نماز عشا)وَ عَنْ صَلَاهِ الْغَدَاهِ (نماز صبح)وَ اسْتِحْقَارُ النِّعَمِ
وَ شَکْوَى الْمَعْبُودِ عَزَّ وَ جَل. معانی الأخبار ص ۲۶۹
۲۴ . بدخلقی:
امیر المؤمنین (ع)فرمود :مَنْ سَاءَ خُلُقُهُ ضَاقَ رِزْقُهُ. غررالحکم ص ۵۹۲
۲۵ـ فحاشی:
مَنْ فَحَشَ عَلَى أَخِیهِ الْمُسْلِمِ نَزَعَ اللَّهُ مِنْهُ بَرَکَهَ رِزْقِهِ وَ وَکَلَهُ إِلَى نَفْسِهِ وَ أَفْسَدَ عَلَیْهِ مَعِیشَتَه. وسائل الشیعه ج ۱۶ ص۳۳
۲۶ـ ترک قرائت قرآن در منزل:
امام رضا (ع) از پیامبر (ص)نقل می کند: برای خانه هایتان سهمی از قرآن قرار دهید زیرا هنگامی که در خانه قرآن خوانده می شود امور بر آن خانه آسان می گردد و خیر و خوبی در آن خانه زیاد می شود. ولی اگر در خانه قرآن خوانده نشود بر اهل خانه .ندگی تنگ می شود و خیر و خوبی آن کاسته می شود و ساکنان آن در مسیر نقصان و کاهش قرارمی گیرند. وسائل ج ۶ ص ۲۰۰
۲۷ـ کفران نعمت :
امیر المؤمنین (ع) فرمود : سَبَبُ زَوَالِ النِّعَمِ الْکُفْرَان. غرر الحکم ص ۳۹۵
۲۸ـ کم شمردن روزی :
حسن بن بسّام جمّال گوید: نزد اسحاق بن عمارصیرفی بودم دکانش را بسته بود،کسی آمد به اندازه کمی حبوبات خواست او درب دکان را باز کرد و جنس را به بهاءیک درهم به او فروخت، من از این کاراو تعجب کردم، به او گفتم: تو کسی هستی که با کشتی به اندازه یک میلیون درهم جنس وارد می کنی، یعنی کلّی فروشی؛ اکنون برای یک درهم درب دکانت را باز کردی؟گفت ازامام صادق(ع)شنیدم : من استقلّ قلیل الرزق حَرُم کثیرَه. کافی ج ۵ ص ۳۱۸
۲۹٫ اسراف :
امیر المؤمنین (ع)فرمود : سَبَبُ الْفَقْرِ الْإِسْرَاف. غررالحکم ص ۳۵۹
واسراف دو گونه است : ۱) تباه کردن نعمتها ۲) فراتر از شأ ن و درآمد خرج کردن، مثل: پوشدن لباس گران قیمت برای فقیر
لِلْمُسْرِفِ ثَلَاثُ عَلَامَاتٍ یَأْکُلُ مَا لَیْسَ لَهُ وَ یَشْتَرِی بِمَا لَیْسَ لَهُ وَ یَلْبَسُ مَا لَیْسَ لَه. وسائل الشیعه ج ۷۵ ص ۶۵
۳۰٫سخت گرفتن درمعیشت خانواده :
امام کاظم (ع)فرمود : إِنَ عِیَالَ الرَّجُلِ أُسَرَاؤُهُ فَمَنْ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِ نِعْمَهً فَلْیُوَسِّعْ عَلَى أُسَرَائِهِ فَإِنْ لَمْ یَفْعَلْ أَوْشَکَ أَنْ تَزُولَ عَنْهُ تِلْکَ النِّعْمَه. مکارم الاخلاق ص ۲۱۷
موارد دیگری هم هست که برای آشنایی آنها باید به کتب مربوطه مراجعه کرد. از جمله:
۳۱٫غذا خوردن در حال جنابت ۳۲٫ ترک شستن دستها قبل از غذا ۳۳٫ بی اعتنایی به خورده نانها ۳۴٫نشستن در درگاه در ۳۵٫ جاروب منزل در شب ۳۶٫شستن سر و بدن در دستشویی ۳۷٫خشک کردن اعضاء بدن با دامن و آستین لباس ۳۸٫ کثیف گذاشتن ظرفها ۳۹٫ باقی گذاشتن تار عنکبوت در منزل ۴۰٫ شتاب در خروج از مسجد ۴۱٫ زود به کار رفتن و دیر به خانه آمدن ۴۲٫ نفرین و دشنام دادن به فرزندان ۴۳٫ دروغ گفتن ۴۴٫ لباس دو ختن در بدن ۴۵٫بول کردن در حمام ۴۶٫شانه کردن ایستاده ۴۷٫ نگه داری زباله در خانه ۴۸٫ زنا ۴۹٫ احتکار ۵۰٫ اهلبیت (ع)را وسیله رزق قرار دادن ۵۱٫ علم را وسیله رزق قرار دادن ۵۲٫ قضاوت بر خلاف حکم خدا ۵۳٫ خواب زیاد ۵۴٫ برهنه خوابیدن ۵۵٫ شانه کردن با شانه شکسته ۵۶٫ دعا نکردن برای پدر و مادر ۵۷٫ در حال ایستاده شلوار پوشیدن ۵۸٫ در حال نشسته عمامه بستن ۵۹٫ تقدم بر پیران و بزرگسالان ۶۰٫ پدر و مادر را به نام صدا زدن ۶۱ . خوابیده غذا خوردن ۶۲٫ نفرین بر پدر و ما در گفتن ۶۳٫ ناخن گرفتن با دندان ۶۴٫ بخل……
اخبار مرتبط
محورهای پژوهشی و تبلیغى ماه جمادی الثانی
مناسبت ها: سوم جمادی الثانی؛ شهادت حضرت زهرا علیها السلام حضرت زهرا علیها السلامبیشتر بخوانید
محورهای پژوهشی و تبلیغى ماه صفر
مناسبت ها: اول صفر ۱- جنگ صفین: جایگاه جهاد در اسلام دسته بندی مخالفین حکومتبیشتر بخوانید