در آستانه سی هفتمین سالگرد ارتحال مرجع مبارز و مردمی شیعه آیت الله سیدعبدالله شیرازی با توجه به شرایط کرونا و عدم برگزاری مراسم باشکوه سالیان قبل، برآن شدیم به سراغ تنی چند از شاگردان و ملازمان این عالم مجاهد برویم و از آنان پیرامون شخصیت و فعالیت های علمی و سیاسی اجتماعی ایشان بشنویم که در ادامه ارائه می شود.

صلابت در برابر جریان های انحرافی

حجت الاسلام والمسلمین محمد حسین رجائی خراسانی، مدیر مرکز فقهی ائمه اطهار مشهد گفت: همزمان با ورود این مرجع عالیقدر جریان انقلاب جان گرفت و منزل ایشان کانون حرکت انقلابیون شد. در بحبوحه انقلاب، تصمیمات مهم و اساسی در منزل مرحوم آیت الله شیرازی گرفته می شد و ایشان دوشادوش امام خمینی در جریان انقلاب حرکت می کرد و هدایت و رهبری نهضت را به دوش می کشید.

وی افزود: مرحوم آیت الله شیرازی بسیار متواضع بودند و همه اقشار را به راحتی و سادگی به حضور می پذیرفتند و در مراسمات عمومی که در بیت ایشان برگزار می شد غالباً حضور پیدا می کردند، و در موارد لزوم در پایان مجالس در خصوص مسائل مطرح شده در منبر به سخنران توصیه هایی داشتند.

وی ادامه داد: آیت الله شیرازی با صلابت در برابر جریان های منحرف ایستادگی می کرد با هر انحرافی بشدت مبارزه می کرد بطور مثال با کسانی که در قوچان در آن زمان ادعای بهائیت داشتند به شدت برخورد و به صورت جدّی آن ها را نفی کردند.

صراحت در حفظ شئونات اجتماعی

حجت الاسلام احمد روحانی از شاگردان آیت الله شیرازی گفت: این مرجع بزرگ شیعه چه در نجف اشرف و چه در مشهد بسیار شجاع و نترس بود، با دستگاه پهلوی چه پدر و چه پسر علناً در نبرد بود و هیچ اعتنایی به مسؤولان وقت نداشت و هیچگاه آن ها را به حضور نمی پذیرفت.

وی نسبت به خصوصیات اخلاقی این مرجع شیعه بیان داشت: ایشان نسبت به امر تحصیل طلاب بسیار دلسوز بود و مرتب تأکید می کرد که طلاب نباید وقت خود رابه بطالت بگذرانند بلکه درس و مباحثه و تلاش علمی را بر همه امور مقدم بدارند. از نظر تدریس در سطح عالی بود، بین ٣٠٠ تا ۴٠٠ شاگرد فاضل پای درس ایشان می نشستند و بهره می بردند علاوه بر بیان نظریات علمی خود، همواره طلاب را به تحقیق و پژوهش تشویق می کردند.

حجت الاسلام روحانی بیان داشت: مرحوم آیت الله شیرازی نسبت به حجاب بانوان تأکید زیاد و حساسیت شدید داشتند و با هر کسی که به شئونات اسلامی کم توجه بود بسیار صریح برخورد می کردند و اگر لازم بود قطع ارتباط می نمودند.

وی افزود: توجه بسیار زیاد به امر به معروف و نهی از منکر و اجرای مداوم این دو امر به اشکال گوناگون و در سطوح مختلف نیز یکی از بارزترین خصوصیات اخلاقی و دینی معظّم له بود.

مرجعیت و خدمات اجتماعی

حجت الاسلام نبوی از ملازمان بیت آیت الله شیرازی گفت: آیت الله شیرازی از نظر علمی موقعیت خاصی در حوزه علمیه نجف اشرف داشته و از همان ابتدا از علمای برجسته آن حوزه و بعد از رحلت آیهالله سید ابوالحسن اصفهانی(ره) از مراجع تقلید شیعه به حساب می آمدند و در ایران نیز از مراجع طراز اول شیعه بودند و شاگردان زیادی را در نجف و مشهد تربیت کردند، همچنان که تألیفات متعددی از خود به یادگار گذاشتند.

وی به فعالیت های این عالم شیعه در عرصه خدمات عمومى اشاره کرد و گفت: تأسیس درمانگاه های خیریه و ارائه خدمات با هزینه کم، تأسیس مدارس علمیه در شهرها و کشورهای مختلف به ویژه مشهد مقدّس، نجف اشرف، کوفه، هندوستان، پاکستان و لبنان، و تربیت مبلغ و اعزام آن ها به مناطق مختلف از جمله خدمات این مرجع تقلید بود.

وی با اشاره به نفوذ ایشان در بین مردم ایران و کشورهای مختلف مسلمان، گفت: بسیاری از علماء و شخصیت های مهم در کشورهای مختلف از نظرات و مواضع ایشان بهره می بردند و در هنگام ارتحال این مرجع بزرگ شیعه هم، در جهان اسلام مراسم بزرگداشت باشکوهى برگزار شد.

سادگی در زندگی و مخالفت با تجمل و تشریفات

حجت الاسلام حاج شیخ علی فضل بیرجندی، از اصحاب واعضای جلسه استفتاء آیت الله شیرازی گفت: ایشان شخصیتی متواضع، مهربان و نسبت به طلاب و مردم دلسوز بودند و با اسلوب خاصی طلبه ها را به جدّیت در امر تحصیل سفارش و تشویق می کردند.

وی افزود: حضرت آیت الله شیرازی به شدت با تجمّل و تشریفات مخالف بودند و با وجود مرجعیت و زعامت، در ساده ترین شکل ممکن زندگی می کردند.

وی افزود: این بزرگ مرجع جهان تشیع در سرزمین های مختلف اسلامی مقلّد داشتند و وقتی رسالۀ ایشان در نجف اشرف چاپ شد، فضلای بلاد کشورهای مختلف مانند ایران، لبنان، پاکستان و هندوستان رسالۀ ایشان را به این کشورها بردند و در زمان فوت این عالم بزرگ نیز علاوه بر اهالى شهر مقدس مشهد، جمعیت فراوانی از دیگر شهرها و استان ها و نیز دیگر کشورها در مراسم تشییع جنازه شرکت داشتند.

ماجرای شکستن عکس حسن البکر با عصا

حجت الاسلام سید علی اصغر امینی، از شاگردان آیت الله شیرازی گفت: ایشان در برابر ظالمین و حکومت هاى ستمگر، چه در عراق و چه در ایران با نهایت قدرت، جبهه می گرفتند و هیچگاه سکوت نمی کردند. یک نمونه بارز از مجاهدات شجاعانه ایشان را یکی از علمای لبنان که در زمان مرحوم آیهالله شیرازى در نجف اشرف بودند و در سال دوم یا سوم انقلاب اسلامی ایران به بیت مرحوم آیت الله شیرازی در مشهد آمده بودند، نقل کردند که روزی مرحوم آیت الله العظمی شیرازی وارد صحن حرم مطهر امیرالمؤمنین(ع) شدند و هشدار دادند تا عکس احمد حسن البکر رئیس جمهور عراق و میشل عفلق مؤسس حزب بعث که در ورودی این صحن مقدس نصب شده بود را بردارند.

وی افزود: در هنگام خروج متوجه شدند که هنوز عکس در محل است در نتیجه خود ایشان شخصاً با عصای خود در ملأ عام آن را به زمین انداختند و با این عمل، موج جدیدى از حرکت هاى جریئانه علیه مؤسسین حزب بعث را در عراق به وجود آوردند که این مسئله، بازتاب بین المللى گسترده اى نیز پیدا کرد.

حجت الاسلام امینی گفت: استاد از اصحاب و یاران خاص مرجع اعلی شیعه مرحوم آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی و از شاگردان ممتاز و اعضای جلسه استفتاء ایشان بودند و در آن زمان کسانی که از اعضای جلسه استفتاء مرحوم سید(ره) بوده اند یعنی موقعیت علمی ممتاز و کم نظیر داشته و شایستگی کامل مرجعیت را دارا بودند و این مطلب در اجازه اجتهاد مرحوم سید(ره) به ایشان کاملاً آشکار است.

وی افزود: ویژگی ممتاز درس این مرجع والامقام این بود که در جلسۀ درس به شاگرد میدان می داد تا اگر شبهه و سؤال دارد در حین درس سؤال و اشکال خود را مطرح کند. ایشان همچنین مبانی خاص و مبتکرانه ای در دو علم اصول و فقه داشتند و نظرات خاص خود را در برابر دیگر اقوال و آراء به شکل بسیار متین ارائه می کردند که تفصیل آن نیاز به مجال دیگری دارد.

وی با اشاره به دیگر خدمات این مرجع تقلید شیعه، گفت: ساخت مدارس علمیه، مراکز درمانی، اعزام مبلغ به شهرستان ها و اعزام گروه هایی به کشورهای اسلامی از جمله هندوستان، پاکستان، افغانستان، سوریه و لبنان برای سرکشی از حوزه های علمیه آن مناطق، رسیدگی به خانواده های بی بضاعت در سطح شهر به ویژه خدمات وسیع الاطراف به روحانیون حوزۀ علمیه مشهد مقدّس و خانواده های آنان و ارائه خدمت به مهاجرین افغانی و عراقی و نیز حمایت از جبهه جنگ تحمیلى از جمله فعالیت های ارزنده این مرجع عظیم الشأن بود.