لزوم پرهیز از نگاه خام به منابع دینی/ تدوین سبک زندگی اسلامی نیازمند قاعدهسازی است
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تدوین سبک زندگی بر اساس الگوی رساله حقوق امام سجاد(ع) را نیازمند قاعدهسازی، ایجاد چارچوب و تبیین مبانی آن دانست و تاکید کرد: باید از نگاه خام به این منابع برای تدوین سبک زندگی پرهیز شود.
حجتالاسلام والمسلمین مسعود آذربایجانی، مدیرگروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) با ذکر این مطلب که قاعدهبندی در سبک زندگی بر اساس اسلام، دارای اصولی مشخص است، اظهار کرد: در این راستا در آموزههای اسلامی یک سری اصول ثابت وجود دارد که برای تعیین سبک زندگی کاملا استوار است و قابل تغییر نیست.
وی افزود: اینکه شخصی در زندگی بعد معنوی و دینی خود را حفظ کند و ارزشهای اسلامی محفوظ بماند، قابل خدشه نیست ولی در کنار آنها یک مسائلی داریم که میتواند تا حدودی به صورت سیال تغییر کند؛ از جمله اینکه نحوه لباس پوشیدن که در دورههای مختلف سبک آن تغییر کرده و اینکه هر کسی چه نوع لباسی به تن میکند.
وی اظهار کرد: مسئله مهم در سبک زندگی این است که نسبت سنت و مدرنیته را چگونه حل کنیم؛ در روانشناسی موجود که در بطن مدرنیته تولد یافته دغدغهای برای چارچوببندی این مباحث وجود ندارد و بر اساس رهیافتهای اصلی در روانشناسی مدرن این بحث سامان مییابند ولی آنچه برای ما بسیار مهم و چالش برانگیز است آن است که در نسبت بین سنت و مدرنیته چگونه سبک زندگی را دریابیم.
عضو هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه یادآورشد: بحث مهم، نسبت ارزشهای ما با تکنولوژی و ارزشهای ایجاد شده در این سطح است؛ اینکه میخواهیم از این مظاهر تکنولوژی استفاده کنیم، در عین حال ارزشهای سبک زندگی را نیز محفوظ بداریم و اینجاست که این بحث ثابت و متغیر ایجاد میشود که باید در فضای اجتهادی آن را باز کنیم.
وی اظهارکرد: در ترسیم سبک زندگی اسلامی نمیتوان به شکل مطلق به سمت روانشناسی مدرن رفت و صرفا به آن تکیه داد زیرا در این صورت ممکن است ارزشهای ما را ذبح کند؛ البته نمیتوانیم از آنها هم بگذریم و آن را مخالف خود بدانیم؛ در این رابطه باید در تعیین ارزشها و مرزها، اجتهادی عمل کنیم.
مدیرگروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه یادآورشد: نکته دیگر توجه و دقت به تفاوتهای فردی است؛ یعنی اینکه در بحث خواب و میزان خواب سؤالی وجود دارد که آیا خوابیدن در ساعت ده شب مطلوب است یا اینکه بعد از نماز صبح خوابیدن خوب است یا نه؟ ولی وقتی روایات را بررسی می کنیم با دو دسته روایات مواجه میشویم که برخی ما را منع میکند و برخی دیگر به این امر سفارش میکنند که در اینجا نیز باید به ساعت زیستی متغیر انسانها توجه کرد و با دید اجتهادی آن را مطالعه کرد.
سیالیت در چینش مباحث پیرامون سبک زندگی اسلامی
وی عنوان کرد: بحث سیالیت در چینش مباحث پیرامون سبک زندگی اسلامی مهم است از این رو توجه به تفاوتهای فردی، روانشناختی، سلایق خوارکی و پوشاکی، همچنین توجه به آداب و رسوم فرهنگی مهم است و ما برای سبک زندگی نمیتوانیم به طور کلی به فرهنگها و قبایل بیتفاوت باشیم.
آذربایجانی یادآورشد: در این رابطه میتوان با نگاه به سیره معصومین(ع) در برخورد با قومیتها و نژادهای مختلف اشاره کرد که در بسیاری از موارد رسوم و حتی پوشاک آنان را تایید میکردند و این مساله بیانگر اهمیت مساله آداب و رسوم در دستهبندی مساله سبک زندگی است؛ مثلا در مساله پوشش بانوان نمیتوان یک حکم کلی داد و باید تفاوتهای فرهنگی در لبنان و مالزی و ایران با هم در نظر گرفته شود.
وی گفت: اگر بخواهیم مباحث کلامی از جمله متون روایی چون رساله حقوق را در تعیین سبک زندگی وارد کنیم میبایست حد و مرز این مباحث مشخص شده و بعد از تعیین چارچوب این قواعد را تنظیم و تببین کرد.
آذربایجانی یادآورشد: در این مساله هم باید کار اجتهادی صورت گیرد که اصل بحث بازهم به خود ما بر میگردد؛ کسانی که منابعی از جمله رساله حقوق امام سجاد(ع) را به صورت خام و بدون توجه به اقتضائات مطرح میکنند و به ذائقه مردم و جوان امروز توجهی ندارند، در حق این متون ارزشمند نیز جفا کردهاند زیرا در اینجا باید مراتبی طی شود و بعد از تعیین چارچوبها، به ارایه این بحث بپردازیم.
استاد حوزه علمیه قم گفت: اگر این مباحث را به درستی بیان نکنیم آنها پس میزنند؛ البته در برخی از موارد خط قرمز وجود دارد ولی وقتی غیر از آن باشد به قول شهید صدر «منطقه الفراغ» است که دایرهاش بسیار گسترده است و در اینجا باید منطقه الفراغ را برای آنان بیان کنیم و این بحث را در این حوزه ارایه دهیم و بعد این فراگیری را به عهده و اختیار خود آنها قرار دهیم که در این صورت منفعت بیشتری نصیب آنان و جامعه خواهد شد.
اخبار مرتبط
سخنرانی منتشر نشده از امام موسی صدر درباره حضرت زهرا(س)
«فاطمه و نماز» عنوان سخنرانی امام موسی صدر است که به مناسبت ایام ماه جمادیبیشتر بخوانید
رهبر انقلاب اسلامی در دیدار صدها تن از زنان فرهیخته و فعال کشور:
زنان در اتفاقات اخیر در دهان دشمنان زدند/ غرب متجدد نسبت به مسئله زن جنایتبیشتر بخوانید