هدایت و نظارت بر مجموعه نظام از اساسی ترین وظایف و اختیارات قانونی ولی فقیه است. رهبری همانطور که مسئولیت تعیین سیاست های کلی نظام را بر عهده دارد، با دقت تمام بر حسن اجرای این سیاست ها نیز نظارت دارد تا سیاست های تعیین شده به هنگام اجرا، از اهداف و آرمان های اصلی منحرف نشده و به خوبی پیاده شود.[۱]

رهبر معظم انقلاب، در جایگاه ولایت فقیه، همواره در طول زعامتشان نه تنها در بزنگاهها که پیش از وقوع هر تهدیدی، آن را پیش بینی کرده و بارها به مسئولین امر هشدار های لازم را داده اند.

چه اینکه امروزه مصادیق فراوانی از آن هشدارها به دلیل بی توجهی دولتمردان و حتی پیکره جامعه اسلامی یعنی مردم، تبدیل به چالش های ناتمامی شده اند که تمامی سطوح جامعه را درگیر کرده است.

در حدود ۱۲ سال پیش، زمانی که رهبر انقلاب فرمان هشت ماده‌‌اى درباره مبارزه با مفاسد اقتصادی را خطاب به سران سه قوه صادر کردند و خواستار خشکانیدن ریشه‌ى فساد مالى و اقتصادى شدند؛ هنوز آریاها و زنجانی ها سر بر نیاورده و ریشه در جای جای اقتصاد کشور ندوانیده بودند.

« اگر دست مفسدان و سوءاستفاده‌کنندگان از امکانات حکومتى، قطع نشود، و اگر امتیازطلبان و زیاده‌خواهان پرمدّعا و انحصارجو، طرد نشوند، سرمایه‌گذار و تولید کننده و اشتغال‌طلب، همه احساس ناامنى و ناامیدى خواهند کرد و کسانى از آنان به استفاده از راه هاى نامشروع و غیرقانونى تشویق خواهند شد [۲] ».

هشدار درباره تهاجم بی سر و صدا به ایمان مردم

بهتر است به سالها قبل تر رجوع می کنیم. درست در زمانی که دولت مردان وقت به دنبال پیشرفت و سازندگی کشور با انواع الگوها و مدل های توسعه ی غربی بودند؛ رهبر انقلاب اسلامی در جمع کارگزاران فرهنگی وقت کشور سخن از تهاجم همه جانبه غرب به بنیان های فرهنگی ملت تحت عنوان “تهاجم فرهنگی”، به میان آوردند.

« تهاجم فرهنگى، مثل خودِ کار فرهنگى، اقدامِ آرام و بى سر و صدایى است. یکى از راههاى تهاجم فرهنگى، این بوده است که سعى کنند جوانان مؤمن را از پایبندی هاى متعصّبانه به ایمان، که همان عواملى است که یک تمدّن را نگه مى‌دارد، منصرف کنند. همان کارى را که در اندلس، در قرنهاى گذشته کردند[۳] ».

سالهای بعد رهبر انقلاب هرچه بیشتر در سخنرانی هایشان بر هشدارهای گذشته تاکید کردند، کمتر واکنشی از مسئولان برخواست و هر چه بیشتر برای ایمان مردم دلسوزاندند؛ کمتر انعکاس درخوری در جامعه یافت.

« من در حدود شش سال قبل از این، احساس کردم که یک حرکت خزنده فرهنگى در کشور در حال شروع شدن است. براى چه؟ براى هدف قرار دادن نقطه اصلى. نقطه اصلى چیست؟ نقطه اصلى، ایمان مردم است [۴]».

دستگاههای عریض و طویل فرهنگی کشور در طول تمامی این سال ها قادر به عملی کردن رهنمود های رهبری در قالب نقشه راه فرهنگی کشور نبوده اند و هر روز تهدید های فرهنگی بیشتری فعلیت یافته است.

کوتاهی نخبگان و تمامی دست اندرکاران عرصه فرهنگی و حتی بی توجهی مردم عادی باعث شد تا رهبر انقلاب خود علم مقابله با تهاجم فرهنگی را بر دوش گیرند و شخصا پا در میدان بگذارند.

نقش سبک زندگی در تمدن سازی اسلامی

نخستین بار در دیدار جوانان استان خراسان شمالی بود که رهبر انقلاب عبارت سبک زندگی را مطرح کردند و اهمیت باز پرداختن به سبک زندگى را مورد تاکید قرار دادند.

ایشان در نهایت به مصادیق عینی سبک زندگی پرداختند که در واقع همان متن زندگی افراد را شامل می شود.

« اما بخش حقیقى، آن چیزهائى است که متن زندگى ما را تشکیل می دهد؛ که همان سبک زندگى است که عرض کردیم. این، بخش حقیقى و اصلى تمدن است؛ مثل مسئله‌ى خانواده، سبک ازدواج، نوع مسکن، نوع لباس، الگوى مصرف، نوع خوراک، نوع آشپزى، تفریحات، مسئله‌ى خط، مسئله‌ى زبان، مسئله‌ى کسب و کار، رفتار ما در محل کار، رفتار ما در دانشگاه، رفتار ما در مدرسه، رفتار ما در فعالیت سیاسى، رفتار ما در ورزش، رفتار ما در رسانه‌اى که در اختیار ماست، رفتار ما با پدر و مادر، رفتار ما با همسر، رفتار ما با فرزند، رفتار ما با رئیس، رفتار ما با مرئوس، رفتار ما با پلیس، رفتار ما با مأمور دولت، سفرهاى ما، نظافت و طهارت ما، رفتار ما با دوست، رفتار ما با دشمن، رفتار ما با بیگانه؛ اینها آن بخشهاى اصلى تمدن است، که متن زندگى انسان است[۵]».

مهم تر اینکه رویکرد مقام معظم رهبری به مباحث خرد و کلان فرهنگ جامعه و چگونگی شیوه زیستن در مصادیق ذکر شده متوقف نمی ماند. خلا برنامه ریزی و تصمیم گیری مناسب در دستگاههای فرهنگی برای زندگی فردی و اجتماعی آنجایی نمود پیدا می کند که رهبر انقلاب بارها در کنار توصیه ها ورهنمود های کلی (همچون ابراز نگرانی از تهاجم به زبان فارسی)، از تسخیر ذهن کودکان توسط ابزارهای فرهنگی غرب و تاثیر پذیری آنها از سبک زندگی غربی ابراز نارضایتی کردند و بهره گیری از دو عنصر “کار” و “ابتکار” را راه حل وضعیت موجود دانستند.

نامگذاری سال ۹۳ با نام اقتصاد و فرهنگ

پس از نام گذاری سال ۹۳ با نام اقتصاد و فرهنگ انتظار می رفت مسئولین و به خصوص دولتمردان برنامه ریزی مفصلی برای فرهنگ کشور داشته باشند و تدابیر جدی برای حل معضلات فرهنگی کشور بیاندیشند. اما تذکرات صریح رهبر انقلاب در دیدارهای اخیر ایشان با اعضای دولت و همچنین اهالی هنر و فرهنگ نشان داد که بی تدبیری در عرصه مدیریت فرهنگی کشور همچنان بیداد می کند.

ایشان پیش از اینکه در دیدار با هیئت دولت به دست اندرکاران فرهنگی توصیه کنند که “خطاها و اشتباهات فرهنگی به راحتی قابل جبران نیست” در شب میلاد امام حسن مجتبى (علیه‌السّلام) و در دیدار با شاعران سخنان قابل تاملی را مطرح کردند:

«بعضى‌ها اشکال کارشان این است که اصل تهاجم را اصلاً نمى‌بینند، درک نمی کنند. اینکه یک جبهه‌اى وجود دارد که سوگندخورده‌ى ریشه‌کن کردنِ هویّت ملّى و اسلامى و فرهنگى ملّت ما است، را اصلاً درک نمی کنند؛ این‌ همه علائم، نشانه‌ها، ظواهر وجود دارد، نمی فهمند؛ گفت: وین گلّه را نگر که چه آسوده می چرد؛ آسوده می چرند و اصلاً ملتفت نیستند؛ اشکال کارشان اینجا است[۶]».

جوانان مخاطب اصلی مطالبات رهبر انقلاب

از منظر کلان آنچه از فرمایشات رهبر انقلاب برمی آید این است که خواست اصلی ایشان در مقوله فرهنگ و ملزومات تمدن سازی نوین اسلامی؛ معطوف به برنامه ریزی و تدوین فرهنگ زندگی توسط نخبگان فکرى و نخبگان سیاسى جامعه خصوصا جوانان است.

جوانانی که همواره مورد اعتماد ترین مخاطب ایشان برای مطالبات اصلی نظام و انقلاب بوده اند.

[۱] – محمد شفیعی فر ٬ جایگاه ولایت فقیه در حقوق اساسی جمهوری اسلامی٬ مجله حکومت اسلامی، شماره ۱۳ .
[۲] – فرمان هشت ماده‌‌اى به سران قوا درباره مبارزه با مفاسد اقتصادی – ۱۰/۲/۱۳۸۰
[۳] – بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از کارگزاران فرهنگی – ۲۱/۵/۱۳۷۱
[۴] – بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از فرماندهان سپاه – ۲۴/۶/۱۳۷۷
[۵] – بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جوانان استان خراسان شمالى‌ – ۲۳/۷/۱۳۹۱
[۶] – بیانات در دیدار شاعران در شب میلاد امام حسن مجتبى (علیه‌السّلام) ۲۲/۰۴/۱۳۹۳

منبع: ایران اسلامی