حجت السلام علی بیاتی مدیر موسسه نسیم رحمت و عضو هیئت امناء اتاق فکرتبلیغ

مجموعه سخنرانیهای

رزق حلال

علی بیاتی

پیشگفتار: چند مقدمه……

1. سخنرانی اول: رزاقیت خدا…….

فهرست:

پیشگفتار: چند مقدمه……

1. سخنرانی اول: رزاقیت خدا…….
2.  سخنرانی دوم : پاسخ به چند سئوال…….
3.  سخنرانی سوم:روزی مضمون (خدا تضمین کرده)و روزی مطلوب(توباید تلاش کنی)…
4.  سخنرانی چهارم:اهمیت سعی و تلاش برای در آمد حلال در قرآن و حدیث………..
5.  سخنرانی پنجم  : علت بیکاری و بیعاری آدمها در چیست…………
6.  سخنرانی ششم: وظایف ما در برابر روزی های خدا………………….
7.  سخنرانی هفتم: عوامل محروم شدن از روزی حلال خداوند……………….
8. سخنرانی هشتم: آثار درآمد حلال:…………………….
9. سخنرانی نهم: اهمیت ثروت و دارایی……………
10. سخنرانی دهم :لزوم تحصیل روزی………………
11. سخنرانی یازدهم: اسباب فقر و تنگ دستی………………
12. سخنرانی دوازدهم: اموری که رفع فقر میکند………………….
13. سخنرانی سیزدهم: چند دستور برای حفظ اموال،فروش اجناس،ادای قرض،وصول طلب…
14. سخنرانی چهاردهم:مواردی که باعث افزایش روزی می شود…………..
15. سخنرانی پانزدهم: تاثیر کسب روزی حلال در کاهش آسیبهای اجتماعی…………….
16. سخنرانی شانزدهم:راه های ترویج حلال خواری در جامعه ………………..
17. سخنرانی هفدهم:آثار حرام‌خوری در روایات………………………
18. سخنرانی هجدهم : مکاسب محرمه………………

پیشگفتار: بیان چند مقدمه درباره روزی

اللَّهُمَّ أَغْنِنِی‏ بِحَلَاِلکَ‏ عَنْ حَرَامِکَ، وَ بِفَضْلِکَ عَمَّنْ سِوَاک‏.

امالی صدوق ۳۸۸

           مقدمه اوّل : بدیهی است که انسان برای رفع مشکلات شخصی و اجتماعی خود باید از سفره گسترده طبیعت خداوندی برداشت نماید چون خدا آنها باید تلاش مطابق شأن و ظرفیت هرکس در دنیا سهمی قرار داده که بسیاری از آنها با سعی و تلاش به دست می آید لذا برای تحصیل کرد.     با نگاه به متون اسلامی در  قرآن و روایات می بینیم، خداوند هرگز ما را به چشم پوشی کامل از مواهب دنیایی دعوت نکرده و ناداری و فقر و فلاکت را  ارزش به حساب نیاورده، بلکه تحصیل آن را سفارش  نموده، تا جایی که در سوره جمعه درکنارتوصیه به شرکت درنماز واشتغال به ذکرخدا فرموده :

       فَإِذا قُضِیَتِ الصَّلاهُ فَانْتَشِرُوا فِی‏ الْأَرْضِ‏ وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ.                               ‏    جمعه ۱۰

از این آیه استفاده می شود حتی جمعه که روز تعطیل اسلامی است و سفارش به انجام امور شخصی  و عبادی و شرکت در نماز جمعه  شده باز مانعی برای فعالیتهای اقتصادی سازنده نمی باشد.

             مقدمه دوم : طبق دستورات دین انسان مؤمن در دعاها و تلاشهای خود  باید هم توجه به نعمتهای دنیوی داشته باشد و هم توجه به مقامات آخرتی، قرآن در وصف مؤمنین می فرماید:

                  رِجالٌ‏ لا تُلْهِیهِمْ‏ تِجارَهٌ وَ لا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ.                                                                     نور ۳۷

    دستورامام صادق(ع)هم در دعا همین است که فرمود:

 سَلُوا اللَّهَ‏ الْغِنى‏ فِی الدُّنْیَا وَ الْعَافِیَهَ، وَ فِی الْآخِرَهِ الْمَغْفِرَهَ وَ الْجَنَّه.                                                                             کافی  ج‏۹ ص ۵۲۴

درفرمایشی دیگردرمعنای    رَبَّنا آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَهً وَ فِی الْآخِرَهِ حَسَنَهً    فرمود:   رِضْوَانُ اللَّهِ وَ الْجَنَّهُ فِی الْآخِرَهِ وَ السَّعَهُ فِی‏

الرِّزْقِ‏ وَ الْمَعَایِشِ وَ حُسْنُ الْخُلُقِ فِی الدُّنْیَا.                                                                                    من لا یحضره الفقیه  ج‏۳ ص ۱۵۶

مقدمه سوم : کسب روزی حلال وسیله خدمت به دیگران است، انفاق در راه خدا چه در واجب وچه در مستحب آن  در صورتی محقق می شود که انسان دستش از مال و ثروت خالی نباشد. در واقع کسب حلال مقدمه انفاق است چنانکه وضو مقدمه نماز است.

    پس اگر در قرآن آمده :   أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْنا کُم.‏                                                             بقره۲۵۴

قبل از آن امر به کسب درآمد حلال شده :   یا أَیُّهَا الَّذِینَ‏ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِنْ‏ طَیِّباتِ‏ ما کَسَبْتُم.‏                   بقره ۲۶۷

     اصلاً رسیدگی به محرومین و نیازمندان حقی است که برای آنها در اموال ثروتمندان قرار گرفته :

             وَ فِی أَمْوالِهِمْ حَقٌّ  لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُوم.‏                                                                            زاریات۲۴

مقدمه چهارم : آسایش و آرامش انسان و خانواده انسان در این است که مایحتاج زندگی فراهم باشد یعنی برای ضروریات زندگی خود محتاج دیگران نباشد.

       پیامبر اکرم(ص) فرمود: إِنَّ النَّفْسَ إِذَا أَحْرَزَتْ قُوتَهَا اسْتَقَرَّت.‏                                                  کافی ج‏۹ ص ۵۶۹‏

آرامش خیال انسان در وقتی بدست می آید که مایحتاج زندگی فراهم باشد.

مقدمه پنجم : مقصود از روزی فقط روزی های مادی نمی باشد بلکه شامل روزی های معنوی از قبیل سخاوت، انسانیت انصاف و ترحم و توفیقات خیر و علاقه مندی به عبادت و زیارت را هم شامل می شود.

سخنرانی اول : رزّاقیت خدا

      إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّهِ الْمَتینُ.‏                                                                    ذاریات ۵۸

    أَ هُمْ یَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّکَ نَحْنُ قَسَمْنا بَیْنَهُمْ‏ مَعیشَتَهُمْ‏ فِی الْحَیاهِ الدُّنیا.                             زخرف ۳۲

   اللَّهُ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ‏ یَشاءُ وَ یَقْدِرُ.                                                                   رعد ۲۶

و اللَّهُ لَطیفٌ بِعِبادِهِ یَرْزُقُ مَنْ یَشاءُ وَ هُوَ الْقَوِیُ الْعَزیزُ.                                             ‏ شوری ۱۹

رزق  :  همان است که صاحب روزی به آن احتیاج دارد و به آن منتفع می شود. خواه خوردنی باشد یا پوشیدنی وغیر اینها خواه مادی باشد یا معنوی.

 رزق   ما  د  ی : هرکس را خداوند از حلال مقدر کرده هرکس به سراغ حرام برود خداوند او را از حلال محروم می سازد. لذافرمود:    فَکُلُوا مِمَّا رَزَقَکُمُ اللَّهُ‏ حَلالاً طَیِّباً وَ اشْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ إِیَّاهُ تَعْبُدُونَ.             نحل  ۱۱۴   

      و در جای دیگر فرمود :   یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ‏ بَیْنَکُمْ‏ بِالْباطِل.‏                                    نساء۲۹

     شگفتی از  ارتزاق موجودات جهان  :

    وَ ما مِنْ دَابَّهٍ فِی الْأَرْضِ إِلاَّ عَلَى‏ اللَّهِ‏ رِزْقُها.                                                            هود ۶

 اگر در نظام ارتزاق موجودات جهان در طبیعت رابادقت نگاه کنیم و بیاندیشیم نکات جالبی از قدرت خداوند روشن می شود.

 الف) : مواد غذایی درکره زمین با اینکه محدود است ولی تمام نمی شود، زیرا گردش دَورانی مواد غذایی در موجودات چنان تنظیم شده که اگر میلیونها سال مورد بهره برداری قرار گیرد تغییر محسوسی در آن دیده نمی شود:

• آب دریا بخار می شود سپس به شکل باران به زمین بر می گردد.
• درختان غذا را از خاک می گیرند سپس برگها و شاخه ها می ریزد می پوسد و به کود و مواد غذایی تبدیل می شود و مواد غذایی گیاهان و خود درختان را فراهم می سازد.
• حیوانات از مواد غذایی گیاهی استفاده می کند مدفوع آنها و خود آنها بعنوان مواد غنی ساززمین قرار  می گیرد.
• انسان اکسیژن هوا را تنفس می کند و گاز کربن پس می دهد.
• درختان در روز کربن می گیرند و اکسیژن پس می دهند و در شب برعکس عمل می کنند.

                     ب): چگونگی تهیه مواد غذایی گیاهان و حیوانات هم نیز جای شگفتی دارد که:

• بعضی از گیاهان مواد غذایی و رطوبت را از زمین می گیرند.
• بعضی از آنهااز آب، برخی دیگراز هوا.
• گروهی مثل پیچکها از طریق وابستگی به گیاهان دیگر.
• برخی از جانداران در اعماق دریاها در جایی زندگی می کنند که بطور مطلق گیاهی نیست چون اشعه خورشید به آن فاصله نمی رسد زیرادر فاصله  ۶۰۰ ، ۷۰۰ متر از سطح آب قرار دارند در آنجا ظلمات همه جا را گرفته با این حال خداوند روزی آنها را در سطح آب طبخ کرده و برای آنها به عمق دریا می فرستد.
• گاهی مرغان هوا را نصیب ماهیان دریا و گاهی ماهیان دریا را نصیب مرغان هوا می کند.
• گاهی گیاهان را خوراک حیوانات و گاهی حیوانات را خوراک گیاهان .
• زمانی از تفاله و باقی مانده غذاها، غذای لذیذی برای نوع دیگر می سازد. فخر رازی در تفسیر خود آورده: بعضی نهنگ های دریایی بعد از تغذیه از ماهیان مختلف، بقایای این حیوانات لای دندانهای او باقی می ماند که ممکن است برای نهنگ ایجاد عفونت و درد کند خدا به این حیوانات شعوری داده می آید سمت ساحل دهانش را باز نگه می دارد و مرغانی در ساحل زندگی می کنندمی آیند لای دندانهای او را پاک می کنند و هم خود به نوائی می رسند و هم دندان نهنگ را پاکسازی می کنند به قدرت خدا تا آخرین پرنده پرواز نکنند نهنگ دهانش را نمی بندد .چون خارهایی در پشت پرنده هست که اگر دهان را ببندد نهنگ را آزار می دهد.                                           تفسیر رازی ج ۲۴

         ج): ارتزاق انسان از رحم مادر تا دم مرگ ، برای درک بیشتر کافی است سه دوره ( جنینی، شیرخوارگی و بزرگسالی) را در انسان مطالعه کنیم:

           براستی خدا چگونه از طریق سیستم پیچیده بندناف، و جفت و پیوند مستقیم با خون مادر جنین را رشد می دهد، و وقتی به دنیا آمد در مرحله شیرخوارگی که نه دندانی برای جویدن و نه معده ای مناسب جذب و هضم غذای خشن را دارد از طریق شیر ملایم مادر که مملو از مواد حیاتی است تغذیه می کند شیری که نه سرد است و نه گرم ، نه شوراست و نه شیرین و نه نیاز به جویدن و نه نیاز به فعالیت معده دارد.  و بعد از مرحله شیرخوارگی با انواع غذاها و میوه های لذیذ و مطبوع نیاز انسان را به غذا، تأمین می کند. خدا دو چیز در وجود انسان قرار داده به نام احساس تشنگی و گرسنگی که تا گرسنه و تشنه شد با خوردن و آشامیدن آن را دفع می کند و نیاز خود را برطرف می سازد .

   البته بهترین زمان خوردن غذا همان وقتی است که انسان احساس گرسنگی می کند در روایت هم آمده : تا گرسنه نشده ای سراغ غذا نرو هنوز سیر نشدی دست از غذا بکش ، با این روش بسیاری از بیماری ها از انسان دور می شود و همیشه سلامتی برقرار است.. خدا هم درقرآن می فرماید:   وَکُلُوا وَاشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ‏    اعراف ۲۹       تا سلامت باشی. در علم پزشکی هم ثابت شده اکثر بیماریها مال پرخوری است.

          نتیجه:   خداوند از روزی رساندن به هیچ جنبنده ای فراموش نمی کند. هر مخلوقی را که آفریده ونیاز به غذا دارد  روزی اش را فراهم کرده از انسان گرفته تا نهنگ دریا وکرم زیر زمین و ذرات ریز زنده در خاک  وآب و هوا چنانکه :

      قرآن می فرماید:

      وَ ما مِنْ‏ دَابَّهٍ فِی الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُها                                                           هود  ۶

در روایت هم آمده زمانی حضرت موسی (ع) به کنار دریا آمد و عصایش را  به دریا زد سنگی ظاهر شد و زمانی که عصا را به سنگ زد  و سنگ شکافت کرمی ظاهر شد که برگ سبزی به دهان گرفته بود ……