به گزارش خبرگزاری فارس از مشهد، حسن رحیم‌پور ازغدی پنج‌شنبه‌شب در همایش «مشهدالرضا؛ مختصات شهر اسلامی» که در دانشگاه امام رضا(ع) مشهد برگزار شد، اظهار داشت: امروز در تمام دنیا وقتی در حوزه شهرسازی و معماری صحبت می‌شود پس از یکسری مشترکات و واضحات، بلافاصله از مکاتب متعددی که در حوزه معماری وجود دارد سخن به میان می‌آید.

وی ادامه داد: علاوه بر مکاتبی که در حوزه اقتصاد، جامعه‌شناسی و غیره وجود دارد، در حوزه معماری و شهرسازی نیز، چه از نگاه دینی و معنوی و چه ضد دینی، مکاتب، تئوری‌ها و تکثر بسیاری در دنیا مطرح است که انسان را شگفت‌زده می‌کند.

رحیم‌پور ازغدی همچنین افزود: در دنیا از دو زاویه به معماری توجه می‌شود؛ نخست نرم‌افزار انسانی به معنای روابط و مناسبات انسان‌ها در درون شهر اعم از بازار، مسجد، دانشگاه، حوزه، سینما، خیابان‌بندی و مباحث حقوقی انسان است.

وی با اشاره به شهر اسلامی، ابراز داشت: شهر اسلامی شهری است که فارغ از معماری آن، شهروندانش در یک شبکه حقوقی اخلاقی به لحاظ انسانی زندگی کنند، بخش اصلی مواضع اسلامی در حوزه قرآن و سنت به این موضوع مربوط می‌شود.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه شهر اسلامی، شهری است که فضیلت و اخلاق در آن تقویت و رذایل تضعیف می‌شود، اضافه کرد: شهری که فاصله طبقاتی در آن کمتر باشد و ‌همه مردم آن به حقوق شرعی و اسلامی خود در حوزه اقتصاد، مسکن، رفاه، بهداشت، بیمه، امنیت، معنویت و کرامت برسند، شهر اسلامی نامیده می‌شود.

وی همچنین گفت: بعد دوم در ذیل بعد اول تعریف می‌شود، اینکه ساختمان‌ها چه معماری‌ای داشته باشند یا هر سبک معماری چه پیامی دارد؛ مساجد اسلامی در زمان پیامبر(ص) که به‌عنوان نماد معماری اسلامی و مرکز شهرسازی اسلامی شمرده می‌شدند، گنبد و مناره و محراب نداشتند و این‌ها در قرن‌های بعد به وجود آمدند.

رحیم‌پور ازغدی در همین زمینه افزود: مناره که بعد به شکل مأذنه درآمد اصلاً جزء معماری مساجد اسلامی نبوده است، مسجدالنبی به‌عنوان نماد مسجد اسلامی، یک چهاردیواری ساده، بدون مناره و محراب که حیوانات به آن وارد نشوند و حریمی داشته باشد، به شمار می‌رود، کاشی‌کاری و طلاکاری هم در کار نبوده است.

وی با اشاره به اینکه گنبد در سنت ایرانیان پیش از اسلام و معماری بخشی هایی از مسیحیان بوده، گفت: مناره نیز از معماری بودائی‌ها و… گرفته‌شده است، در روایات داریم که در آخرالزمان حضرت حجت(عج) تمام مساجدی را که شکوه مادی و مناره‌های بلند دارد تخریب می‌کنند زیرا مسجد اسلامی باید شکوه معنوی داشته باشد نه شکوه مادی.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در همین زمینه گفت: فعلاً ما وظیفه خراب کردن نداریم اما باید بفهمیم که شهر اسلامی به روح آن است نه به جسم و معابد و صدای اذان در مناره‌ها و بازارش؛ بازاری که هنگام عزای امام حسین(ع) تماماً سیاه‌پوش می‌شود اما فردای عزا به هم دروغ می‌گویند و سر هم کلاه می‌گذارند، بازار اسلامی نیست، بازار شرک است.

وی اضافه کرد: شهری که در آن طلاق زیاد و ازدواج جوان‌هایش به تأخیر می‌افتد، شهری که در آن رباخواری باشد و باوجود خانه‌های میلیاردی زوج‌های جوانش هزینه اجاره یک اتاق کوچک را هم نداشته باشند، شهر اسلامی نیست ولو اینکه نیمه شعبان سراسر چراغانی شود.

رحیم‌پور ازغدی همچنین بیان کرد: البته ظاهر مهم است و هرگز نباید ظاهر یک شهر، شعائرشکن و ضداسلامی‌شود اما اکتفا به‌ظاهر و برخی مناسک و غفلت از باطن شهر بسیار خطرناک است، توجه به‌ظاهر شهر در حقیقت شروع اسلام است.

وی با اشاره به مختصات شهر اسلامی در قانون اساسی کشور، ابراز داشت: بیش از ۲۰ اصل قانون اساسی شهر اسلامی و مناسبات انسانی در جامعه دینی را تعریف می‌کند؛ اصل ۱۹ تا ۴۳ قانون اساسی به‌روشنی به این موضوع اشاره دارد اما ما نتوانسته‌ایم این اصول را عملیاتی کنیم.

این نظریه‌پرداز با اشاره به یکی از اصول قانون اساسی مبنی بر اینکه در شهر اسلامی همه جریانات، اقلیت‌ها و احزاب به‌جز مواردی که تهدیدی برای امنیت ملی به شمار می‌رود، برای فعالیت کاملاً آزاد هستند، عنوان کرد: شهر اسلامی، شهر باز است اما شهربازی که با قانون و اخلاق کنترل شود.

وی در همین زمینه پیشنهاد داد: در شهر مشهد یک مکان را به بیان دیدگاه‌ها و نقطه نظرات طیف‌های مختلف اختصاص دهید تا آزادانه سخن بگویند البته اگر خلاف قانون گفته شد باید پاسخگو باشند، این جزء حقوق اسلامی و قانون اساسی مردم است.

رحیم‌پور ازغدی همچنین گفت: امام علی(ع) به‌عنوان خلیفه مسلمین و حکومت منصوب الهی هنگامی‌که در مسجد سخنرانی می‌کردند برخی از خوارج بلند شده و به ایشان اهانت می‌کردند، یاران امام برای حمله به‌سوی آنان رفتند که امام فرمودند: «دست نگه‌دارید، دین را بازور نمی‌توان حفظ کرد» و از خوارج می‌خواستند حرفشان را بزنند.

وی به مطلب فوق افزود: این شهر اسلامی است که عالی‌ترین فرد باید بیاید پشت یک تریبون عمومی حرف بزند و مردم آزادانه بتوانند انتقاد کنند، اولین تظاهراتی که در شهر مشهد شهید داد، شعارش «برابری، برادری، حکومت عدل علی»  بود؛ حکومت عدل علی(ع) یعنی نهج‌البلاغه.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه متذکر شد: امیرالمؤمنین(ع) در نهج‌البلاغه می‌فرمایند: «از من سؤال، امربه‌معروف و نهی از منکر و انتقاد کنید» و این نقد مدیریتشان را حق خود می‌دانند.

وی با اشاره به اصل ۴۳ قانون اساسی یادآور شد: اصل چهل و سوم مهم‌ترین اصل در زمینه تعریف شهر اسلامی به شمار می‌رود که به شورای شهر، نمایندگان، رئیس‌جمهور و کلیه وزرا و وکلا مربوط می‌شود.

رحیم‌پور ازغدی ادامه داد: طبق این اصل در جامعه اسلامی باید فقر ریشه‌کن شود به‌طوری‌که حتی یک خانواده شب گرسنه نخوابد، البته این نسبی است زیرا شهرهای ما ممکن است از جهاتی اسلامی باشند و از جهاتی نباشند لذا نمی‌توان صفر و صدی به قضیه نگریست.

وی با بیان اینکه اکنون سبک زندگی کاملاً زیرورو شده و ارزش‌ها تغییر کرده است، افزود: سیر فروپاشی خانواده که در غرب ۲۰۰ سال به طول انجامید در کشور ما ۳۰ ساله طی شد و چنانچه این روابط اصلاح نشود مشخص نیست ۲۰ سال بعد چه خواهد شد.

این نظریه‌پرداز اضافه کرد: اینکه از هر ۴ ازدواج یکی به طلاق منجر شود سونامی طلاق محسوب می‌شود.‌ اکنون در هر خانواده حداقل یک طلاق وجود دارد درحالی‌که درگذشته اصلاً این‌طور نبود و این به معنای تغییر سبک زندگی است.

وی افزود: وجود این مسائل گریه‌آور است، حال شما در هر خیابان ۶ مسجد بسازید و ۶ دهه فاطمیه و محسنیه بگیرید، مدیران شهر اسلامی باید از اکنون بفهمند ۱۰ سال دیگر چه اتفاقی در این شهر رخ می‌دهد.

رحیم‌پور ازغدی همچنین عنوان کرد: نگاهی در این زمینه وجود دارد که حسن نیت دارد اما سوء نتیجه از آن مترتب می‌شود، جدا کردن حساب مذهب از دیگر نیازهای شهر همچون نیاز به مهدکودک و شهربازی و تفریح، مصداق سکولاریسم است؛ همین‌الان مشهد احتیاج به ۵ شهربازی بزرگ دارد، اگر راست می‌گویید شهربازی اسلامی درست کنید که همراه بانشاط، عفت، عدالت و اخلاق باشد‌.

وی در بخش دیگری از سخنانش با انتقاد از کم‌کاری دانشگاه و حوزه‌های علمیه در این زمینه، گفت: در حوزه‌های علمیه پس از ۳۸ سال و ورود به دهه چهارم انقلاب هنوز یک کلاس درس خارج در حوزه معماری و شهرسازی وجود ندارد، دانشگاه‌های ما هم که دارالترجمه‌اند، پس در این میان جایگاه عقل کجاست؟

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: می‌توان گفت فقط سه چهار نفر در کشور در این زمینه قلم‌زده‌اند که برخی از آنان نیز تحت تأثیر مکاتب و نگاه‌های هایدگی به هنر و معماری‌اند و یا همچون سنت‌گرایان معماری قدسی را مطرح می‌کنند.

وی با بیان اینکه سبک زندگی اسلامی یک طیف و شاهراه به شمار می‌رود که درون آن سبک زندگی‌های مختلف قابل‌تعریف است، بیان کرد: سبک زندگی اسلامی به این معنا نیست که مانند مادربزرگ‌هایمان زندگی کنیم بلکه به تعداد خانواده‌ها سبک زندگی شهری، روستایی و غیره وجود دارد اما باید درست مدیریت شود.

رحیم‌پور ازغدی شهر اسلامی را شهری توصیف کرد که در آن زمینه و امکان رشد هرچه بیشتر و موانع رشد کمتر باشد و تأکید کرد: شهرها اسلامی و غیر اسلامی ندارند بلکه اسلامی و اسلامی‌تر نامیده می‌شوند.

وی یادآور شد: در حقیقت شهرها در عرض و طول دارای مراتب هستند اما یک حدنصاب اقلی دارند و آن اینکه در شهر اسلامی نباید فضای عمومی برای  فحشا و فساد فراهم باشد و فاحشه‌خانه یا مشروب‌فروشی اسلامی داشته باشیم.

این نظریه‌پرداز در خاتمه بار دیگر متذکر شد: شهر اسلامی شهری است که برای معنویت، اخلاق و تقوا در جامعه هزینه و با فساد و فحشا و اعتیاد و بی‌حجابی مبارزه کند البته با روش صحیح، همچنین در کنار آن تلاش کند مردم در جامعه به حقوق خود که در قانون اساسی تصریح‌شده است همچون آزادی، امکان ازدواج، تفریح و غیره نیز برسند.