همه ساله در مناسبت‌های خاصی نظیر ماه مبارک رمضان و محرم و صفر، احساس تکلیف باعث می‌شود که متولیان امور فرهنگی و حتی کسانی که از دور دستی بر آتش دارند، وارد عرصه فرهنگ شوند و موجی فرهنگی را در جامعه به راه بیندازند. موجی که بیشتر شبیه جزر و مد است و تداوم آن می‌تواند بنیان‌های فرهنگی را در جامعه، دست‌خوش تحولات مثبت بسیاری کند.

دبیر اتاق فکر تبلیغ خراسان در این باره می‌گوید: برای آنکه بتوان مسائل فرهنگی را به دغدغه‌ای برای مردم و مسئولان تبدیل کرد، باید فعالیت‌های فرهنگی را از حالت معمول خارج و به موجی فراگیر در جامعه تبدیل کرد. برای این منظور ابتدا باید محیط را شناخت. سپس قابلیت‌های آن را بررسی و شناسایی و در نهایت با شناخت و احاطه بر عوامل مخالف این موج در جامعه، بسترسازی لازم را برای این فعالیت‌ها فراهم کرد.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدهادی مشیری به موج فرهنگی ایجاد شده در ماه مبارک رمضان و رونق مساجد در این روزها اشاره می‌کند و می‌افزاید: جای بسی خوشحالی است که با شروع ماه مبارک رمضان، تمام نهادهای دولتی و غیردولتی، به یکباره وارد عرصه فعالیت‌های فرهنگی و قرآنی می‌شوند ولی متاسفانه با تمام شدن این ایام، همه‌چیز دوباره به دست فراموشی سپرده می‌شود. اقبال شدید مردم در این مناسبت‌ها به برنامه‌های فرهنگی و قرآنی به‌ویژه با محوریت مساجد، همان فرصت فرهنگی است که اگر به یک موج فراگیر در جامعه تبدیل شود، دیگر نیازی به صرف وقت و هزینه گزاف برای فراخوان دوباره مردم به سمت برنامه‌های فرهنگی در طول سال نیست.

مردم درگیری فکری با مسجد یا امور فرهنگی ندارند

مدرس مدیریت  ادامه می‌دهد: برای آنکه بتوان فعالیتی را در جامعه نهادینه کرد، باید به مردم آگاهی و انگیزه لازم را داد. اگر اشتیاقی که مردم در ماه مبارک رمضان به پاره‌ای از امور فرهنگی و حضور در مساجد دارند، پس از این ماه کمرنگ می‌شود، به خاطر کم‌کاری فعالان فرهنگی است که نتوانسته‌اند، آگاهی و بستر لازم را در این زمینه برای مردم فراهم کنند. در حقیقت نگاه مقطعی به امور فرهنگی در این بازه زمانی، به بخشی از باورهای فعالان فرهنگی در جامعه نیز تبدیل شده است.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین مشیری با بیان اینکه تا زمانی که مردم آگاهی لازم را برای انجام کاری نداشته باشند، درگیری فکری هم با آن موضوع پیدا نخواهند کرد، می‌گوید: متاسفانه دستگاه‌ها و نهادهای بسیاری در این ایام خود را متولی امور فرهنگی می‌دانند و با تمام شدن این ماه هم رفع تکلیف می‌کنند و به جای مدیریت و نظارت بر انجام امور، به دنبال فعالیت‌های اجرایی هستند و امکان مشارکت عمومی را از بین می‌برند.

چرا همجواری با مسجد ارزش نیست؟

این مدرس حوزه و دانشگاه یادآور می‌شود: اگر اقبال مردم به مساجد پس از ماه مبارک رمضان کم می‌شود، اگر همجواری با مسجد برای همسایگان آن ارزش نیست، اگر حضور بانوان در مساجد کم‌رونق است، مشکل از مردم یا باورهای آنان نیست، بلکه باید درست آسیب‌شناسی کرد تا علت این تغییر رویه را در سایر ماه‌های سال متوجه شد.

استاد دورس عالی حوزه ادامه می‌دهد: فعالان فرهنگی جامعه، امامان جماعت و مسئولانی که در تمام طول سال دغدغه حضور مردم در مساجد را دارند، تا به حال از خود پرسیده‌اند که چرا از هزاران برکت مسجد، باید صدای آزاردهنده بلندگوهای آن در مراسم تعزیه و تجمع و ازدحام جمعیت در آن محل نصیب همسایگان مسجد شود؟ چرا نازیباترین و نامساعدترین بخش فیزیکی مسجد باید به محل عبادت بانوان اختصاص داشته باشد؟ چرا مردم در این ایام به مسجد احساس نیاز پیدا می‌کنند و در سایر ماه‌های سال چنین حسی ندارند؟

از بیان ارزش‌ها برای مردم غفلت نکنیم

حجت‌الاسلام‌والمسلمین مشیری خاطرنشان می‌کند: برای انجام یک کار اصولی و درست، ابتدا باید هدف‌گذاری کرد که چرا قصد انجام چنین کاری را داریم؟ چرا می‌خواهیم رونق مساجد را در تمام طول سال داشته باشیم؟ مشخص کردن پاسخ این سؤال‌ها، مسیر حرکت را روشن می‌کند. سپس باید با توجه به آن اهداف برنامه‌ریزی کنیم. علاوه بر محیط و فضا، اذهان عمومی را نیز باید برای همراهی مردم آماده کرد.

این فعال فرهنگی با بیان اینکه نباید از بیان ارزش‌ها برای مردم غافل شد، می‌گوید: بیش از۱۰سال است که سعی داریم معارف زندگی را که یونسکو به ما دیکته کرده است، به مردم آموزش دهیم ولی در این مدت نتوانسته‌ایم در میزان بدرفتاری‌های اجتماعی و آمار نزاع‌ها و طلاق‌ها تغییری ایجاد کنیم. اگر در این مدت سعی کرده بودیم دین را به عنوان دفترچه راهنمای زندگی بشر به مردم درست معرفی کنیم، مردم خودشان به سراغ دین می‌رفتند و حالا این‌قدر مشکلات نداشتیم.

باورهای فرهنگی مردم، معلول نوع نگاه متولیان فرهنگی است

حجت‌الاسلام‌والمسلمین مشیری می‌افزاید: ذهنیت و نوع نگاه مردم را باید از طریق رسانه ها، مبلغان و تاثیرگذاران فرهنگی در جامعه تغییر داد. در صورتی که رویکرد فعالان فرهنگی در جامعه به مقوله فرهنگ و مسجد تغییر کند، به طور حتم رویکرد مردم هم به این مقوله‌ها تغییر خواهد کرد.

این کارشناس فرهنگی در پایان یادآور می‌شود: اگر به دنبال آن هستیم که رونق مساجد را پس از ماه مبارک رمضان حفظ کنیم تا جامعه از برکاتی که در این ایام از هم‌جواری آحاد مردم با مسجد نصیبش می‌شود، بهره‌مند شود، باید متولیان فرهنگی بتوانند زمینه و علت حضور مردم را در مساجد مطابق با نیاز آن‌ها فراهم کنند. به عبارت درست‌تر برنامه‌ریزی، اجرا، بازخوردگیری و اصلاح امور را در کنار هم داشته باشند تا حرکت‌های فرهنگی، مداوم و پیوسته باشد و به بازه زمانی خاصی مثل محرم و صفر و ماه مبارک رمضان منحصر نشود.