تحول حتمى است، منتها تحول دو طرف دارد: تحول در جهت صحیح و درست، تحول در جهت باطل و غلط. ما باید مدیریت کنیم که این تحول در جهت درست انجام بگیرد. این وظیفه‌ى مؤثرین در حوزه است. مدیران حوزه، فضلاى حوزه، صاحبنظران حوزه باید همتشان این باشد. از تحول نباید گریخت.

تحول حتمى است، منتها تحول دو طرف دارد: تحول در جهت صحیح و درست، تحول در جهت باطل و غلط. ما باید مدیریت کنیم که این تحول در جهت درست انجام بگیرد. این وظیفه‌ى مؤثرین در حوزه است. مدیران حوزه، فضلاى حوزه، صاحبنظران حوزه باید همتشان این باشد. از تحول نباید گریخت. حالا آقایان بیان کردید در شیوه‌ى آموزش، در شیوه‌ى پژوهش، در شیوه‌ى پذیرش، در کتاب درسى؛ همه‌ى اینها تحول میخواهد. نگوئید ده سال پیش، پانزده سال پیش لازم بود، این برنامه را نوشتیم. خیلى خوب، آن برنامه مال ده سال پیش بود، ببینید شکل تکمیل یافته‌ى این برنامه چیست؟ تحول یعنى این؛ یعنى به‌روز بودن، بهنگام جلو رفتن، از حوادث عقب نماندن. البته حوزه‌هاى علمیه در برهه‌ى زمان معاصر به طور طبیعى کمى از زمان عقب ماندند.تقصیرى هم البته متوجه کسى از این جهت نیست؛ چون پیدایش انقلاب و سرعت تحولاتى که ناشى از پیدایش این برق عظیم در جامعه بود، همه چیز را عقب نگه داشت. روشنفکرى جامعه‌ى ما هم عقب است. دانشگاههاى ما هم از آنچه که باید باشند، عقبند. حوزه‌ى علمیه هم عقب است؛ یعنى متناسب با تحول جامعه‌ى ما، این تحول عظیمى که پیدا شد در همه‌ى اطراف خودش و در سطوح گوناگون و تا اعماق زیادى تأثیر گذاشت، از این تحول عقبیم. حوزه یک مقدارى عقب است، لیکن میتواند با سرعت لازم و با جدیت این را جبران کند.